Tình trạng chặt chém, chèo kéo du khách làm "xấu xí" du lịch Việt.

Cần tiêu chí đánh giá

Cứ mỗi dịp nghỉ lễ hay cuối tuần, các điểm du lịch lớn, nổi tiếng lại trong tình trạng “biển người” khiến cho những cuộc đi chơi trở thành cuộc “hành xác”. Chưa kể, quá tải thường đi liền với vấn nạn “chặt chém”, chất lượng dịch vụ kém gây bức xúc cho du khách dẫn đến hệ lụy một bộ phận du khách Việt đi du lịch nước ngoài, du khách nước ngoài “một đi không trở lại”.

Nêu lên mảng tối trong bức tranh của ngành Du lịch Việt, nhiều chuyên gia có chung quan điểm rằng, môi trường du lịch, với tình trạng đeo bám, “chặt chém”, quá tải, lừa đảo du khách và sự thiếu vệ sinh ở nhiều điểm đến đang khiến du khách quay lưng với du lịch Việt.

Bản thân phóng viên cũng từng là nạn nhân của vụ "chặt chém" cùng với thái độ khiếm nhã, thách thức du khách của chủ một cơ sở kinh doanh tại khu du lịch. Mới đây, trong chuyến công tác Hà Giang, phóng viên cùng đồng nghiệp có dừng chân tại một quán ăn ven đường cạnh sân vận động Bắc Quang. Khi gọi một bát cơm và hai đĩa rau bắp cải luộc, chủ quán đưa ra và báo giá 300.000 đồng. Khi gọi thêm đĩa sườn sào, chủ nhà hàng không mang sườn mà thay bằng đĩa thịt gà và báo giá 500.000 đồng. Khi thắc mắc và không hài lòng, chủ quán có thái độ sỗ sàng, bất lịch sự cho rằng: Giá ở trên này thế, không ăn, trả tiền rồi... mời sang quán khác vì nhà hàng đã chế biến xong.

Đặc biệt, vừa qua, hình ảnh các phiếu thanh toán với một số món ăn có giá “cắt cổ” của vài nhà hàng, quán ăn ở TP Nha Trang khiến dư luận không khỏi bức xúc. Chẳng hạn, một phiếu tính tiền ghi ở nhà hàng Hưng Phát, trên đường Trần Phú có ghi mì xào hải sản 500.000 đồng/phần; đậu bắp luộc 300.000 đồng/phần; đậu hà lan xào tỏi 300.000 đồng/phần; cơm trắng 200.000 đồng/phần.

Trước vấn nạn "chặt chém" đang làm xấu xí hình ảnh du lịch Việt, về phía DN lữ hành, ông Nguyễn Tiến Đạt, Phó Giám đốc Công ty TransViet cho rằng, điều ngành Du lịch cần làm ngay là ban hành một bộ tiêu chí chấm điểm quản trị và phát triển du lịch cho các tỉnh, thành. Việc chấm điểm này sẽ được thực hiện bởi chính khách du lịch thông qua hạ tầng số, các DN lữ hành và cả các chuyên gia du lịch.

"Các tiêu chí có thể bao gồm quản lý an ninh, trật tự, an toàn dành cho khách du lịch; quản lý môi trường vệ sinh điểm đến và nhà vệ sinh công cộng; bảo vệ và tôn tạo tài nguyên du lịch; phát triển cơ sở hạ tầng: giao thông, điện, nước, bến bãi...; chất lượng và sự hấp dẫn của sản phẩm và dịch vụ. Khi chấm điểm một cách trực diện, chúng ta sẽ không bị "lừa" bởi các con số thống kê về lượt khách và GDP, tạo áp lực khiến nhà quản lý phải vào cuộc”, ông Đạt nhấn mạnh.

Theo ông Đạt, việc công bố kết quả xếp hạng năng lực quản trị và phát triển du lịch cho các tỉnh sẽ được thực hiện hàng năm. Kết quả này có thể là căn cứ để Chính phủ khen thưởng hoặc khiển trách các tỉnh trong việc quản trị và phát triển du lịch. Kết quả cũng sẽ định hướng du khách ủng hộ các tỉnh có điểm xếp hạng cao. “Khi Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) được thực hiện, đã tạo ra một cơ chế phản hồi rất hữu hiệu từ phía DN đến chính quyền địa phương. Tôi tin rằng, một chỉ số như thế với ngành Du lịch sẽ phát huy hiệu quả không kém”, ông Đạt nhấn mạnh.

Xử nghiêm sai phạm

Ở một khía cạnh khác, để ngăn chặn tình trạng “chặt chém”, ông Nguyễn Văn Thành, Phó Chủ tịch Thường trực Hiệp hội Du lịch Nha Trang- Khánh Hòa cho rằng, cần phải phát huy vai trò, trách nhiệm của chính quyền địa phương trong việc quản lý du lịch; bắt buộc các cửa hàng cung cấp dịch vụ cho du khách phải có đăng ký kinh doanh, niêm yết công khai, đầy đủ giá cả của các loại hàng hóa, sản phẩm bằng tiếng Việt hoặc tiếng nước ngoài tùy vào đối tượng du khách mà cửa hàng hướng đến. Niêm yết công khai số điện thoại đường dây nóng để tiếp nhận phản ánh về tình trạng “chặt chém” hoặc hỗ trợ, hướng dẫn, giúp đỡ… du khách.

Bên cạnh đó, theo ông Thành, chính quyền cơ sở phải kiên quyết xóa bỏ tình trạng buôn bán hàng rong để chèo kéo, đu bám du khách; có chính sách hỗ trợ, chuyển đổi nghề nghiệp cho các đối tượng này. Xử lý nghiêm các DN lữ hành có hành vi móc nối với các địa điểm du lịch để “chặt chém”, ép buộc du khách phải sử dụng các dịch vụ. Nếu xảy ra tình trạng “chặt chém”, lực lượng chức năng cần khẩn trương vào cuộc tiến hành kiểm tra, xác minh và xử lý nghiêm theo quy định, đặc biệt là bắt buộc phải bồi thường, công khai xin lỗi đối với du khách đã sử dụng dịch vụ.

Còn theo lời khuyên của các chuyên gia du lịch, để không là nạn nhân của các hành vi “chặt chém”, du khách phải tự bảo vệ mình, trước khi đặt món ăn uống cần phải hỏi giá cả rõ ràng, thậm chí nên buộc đại diện chủ quán báo giá bằng giấy tờ để làm bằng chứng, tránh tình trạng dùng rồi mới khiếu nại.

Còn theo lời một hướng dẫn viên đang công tác tại Công ty Du lịch Viettravel, với những nơi không ghi rõ giá, khách nên chủ động hỏi nhân viên hoặc chủ cửa hàng, tránh tình trạng gọi ít, thanh toán nhiều. Những nơi làm ăn tử tế sẽ để giá tiền tương ứng với món ăn. Nhiều nơi cố tình “lập lờ” sẽ để ba số 0, che số tiền phía trước. Khách hỏi lúc đó họ sẽ nói giá, còn không rất dễ rơi vào trường hợp bị chặt chém.

Về phía Tổng cục Du lịch, ông Hà Văn Siêu, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Du lịch cho rằng, ngoài các biện pháp xử phạt mạnh như đang tiến hành, chính quyền sở tại- nơi có điểm du lịch cần tính tới biện pháp dài hơi là quan tâm phát triển kinh tế cho những người dân không có việc làm bằng các biện pháp cụ thể. Mặt khác, Tổng cục Du lịch cũng khuyến khích người dân đưa những hình ảnh phê phán các hành động xấu đối với du khách. Khi đưa lên công luận, hình ảnh đó sẽ tạo hiệu ứng, hiệu lực mạnh để cảnh báo các đối tượng, các cơ sở, địa điểm chèn ép, có thái độ không tốt với du khách.

“Mặt khác, cần phải đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân về bảo vệ môi trường du lịch, ứng xử văn minh, lịch sự với du khách để xây dựng hình ảnh tốt đẹp về con người, đất nước Việt Nam tới bạn bè quốc tế; để du lịch Việt Nam ngày càng phát triển, thu hút đông đảo du khách hơn nữa trong thời gian tới, góp phần xây dựng và phát triển đất nước”, ông Siêu nói.