Cao tốc Bắc - Nam: Lo khó về vốn
	Khởi công dự án thành phần đầu tiên của tuyến cao tốc Bắc - Nam
	Để dự án cao tốc Bắc - Nam không dẫm chân vào vết xe đổ của BOT
	Ai “nhảy” vào làm cao tốc Bắc - Nam?

Trong hồ sơ mời sơ tuyển trong nước lựa chọn nhà đầu tư thực hiện một số đoạn BOT cao tốc Bắc – Nam phía Đông, giai đoạn 2017 – 2020 đã “nới lỏng” một số tiêu chí, điều kiện cho các nhà đầu tư nội. Ảnh: ST.

“Nới lỏng” điều kiện

Một trong những câu hỏi được khá nhiều người dân quan tâm là quá trình từ phát hành hồ sơ mời sơ tuyển đến khi hoàn thành công tác đấu thầu các nhà đầu tư sẽ được thực hiện như thế nào và kéo dài bao lâu?

Theo Bộ Giao thông vận tải, việc phát hành hồ sơ mời sơ tuyển các nhà đầu tư trong nước đối với 8 dự án đầu tư theo hình thức PPP đã được thực hiện trong tháng 10. Trường hợp thuận lợi có thể hoàn thành công tác đấu thầu nhà đầu tư khoảng tháng 11/2020. Trong quá trình thực hiện, Bộ Giao thông vận tải sẽ chỉ đạo các đơn vị có giải pháp rút ngắn tối đa thời gian trong phạm vi pháp luật cho phép nhằm đẩy nhanh công tác lựa chọn nhà đầu tư và dự kiến vào cuối tháng 8/2020 sẽ hoàn thành việc đấu thầu.

Đáng chú ý, trong hồ sơ mời sơ tuyển trong nước lựa chọn nhà đầu tư thực hiện một số đoạn BOT cao tốc Bắc – Nam phía Đông, giai đoạn 2017 – 2020 đã “nới lỏng” một số tiêu chí, điều kiện cho các nhà đầu tư nội. Theo ông Nguyễn Viết Huy, Phó Vụ trưởng Vụ Đối tác công tư (Bộ Giao thông vận tải), về năng lực kinh nghiệm, thay vì mức 30% như hồ sơ mời sơ tuyển quốc tế trước đó, nhà đầu tư sẽ đủ điều kiện khi từng tham gia 1 gói thầu xây lắp có giá trị vốn tối thiểu bằng 20% giá trị xây lắp của dự án tham gia đấu thầu. Về liên danh nhà đầu tư, vẫn giữ quy định nhà đầu tư đứng đầu liên danh phải chiếm ít nhất 30% vốn góp trong liên danh, mỗi liên danh không quá 5 nhà đầu tư. Tuy nhiên, bỏ quy định các nhà đầu tư khác tham gia trong liên danh phải chiếm tối thiểu 15% vốn góp. Như vậy, các nhà đầu tư tham gia liên danh (trừ nhà đầu tư đứng đầu) chỉ cần 5-10%, thậm chí thấp hơn đều được. Nhưng vẫn giữ quy định mỗi liên danh không quá 5 nhà đầu tư để tránh bị chia nhỏ, quá nhiều nhà đầu tư sẽ gây phức tạp cho việc quản lý.

Ngoài ra, nhà đầu tư có phần vốn nước ngoài vẫn được tham gia đầu tư (hoặc tham gia các liên danh nhà đầu tư), với điều kiện phần vốn góp của nhà đầu tư nước ngoài không vượt quá 51% (tức nhà đầu tư nước ngoài không nắm cổ phần chi phối).

“Chỉ cần vốn chủ sở hữu của liên danh nhà đầu tư đảm bảo tối thiểu 20% tổng mức đầu tư của dự án đang xét là đáp ứng yêu cầu. Quy định này nhằm tạo điều kiện cho các nhà đầu tư có năng lực về tài chính nhưng thiếu kinh nghiệm sẽ liên kết với nhà đầu tư có năng lực về kinh nghiệm nhưng thiếu vốn để cùng nhau tham gia dự án”, ông Nguyễn Viết Huy cho biết thêm.

Đây được coi là một điểm mới quan trọng trong hồ sơ mời sơ tuyển trong nước lựa chọn nhà đầu tư thực hiện một số đoạn BOT cao tốc Bắc – Nam phía Đông, giai đoạn 2017 – 2020.

Bên cạnh đó, Bộ Giao thông vận tải vẫn giữ nguyên những quy định “cứng” trước đó như yêu cầu vốn chủ sở hữu của nhà đầu tư (liên danh nhà đầu tư) phải bằng ít nhất 20% giá trị dự án tham gia đấu thầu; phải có cam kết tài trợ vốn từ tổ chức tín dụng; nhà nước không bảo lãnh tỷ giá, doanh thu tối thiểu… Trong trường hợp không tìm được nhà đầu tư, Bộ Giao thông vận tải sẽ báo cáo Chính phủ để báo cáo Quốc hội chuyển sang đầu tư công.

30 nhà đầu tư tham gia

Về kế hoạch giải ngân vốn, theo Bộ Giao thông vận tải, tổng nguồn vốn đã bố trí theo Nghị quyết số 52/2017/QH14 là 55.000 tỷ đồng, trong đó khoảng 27.306 tỷ đồng để thực hiện toàn bộ công tác giải phóng mặt bằng 11 dự án và xây dựng 3 dự án đầu tư công sử dụng toàn bộ vốn ngân sách nhà nước; 27.694 tỷ đồng hỗ trợ một phần chi phí xây dựng cho 8 dự án đầu tư theo hình thức PPP để đảm bảo tính khả thi. Đối với phần vốn hỗ trợ chi phí xây dựng 8 dự án đầu tư theo hình thức PPP chỉ được giải ngân sau khi đã giải ngân hết 50% vốn chủ sở hữu của nhà đầu tư và thực hiện giải ngân song song theo tỷ lệ các phần vốn đầu tư của nhà nước, vốn vay thương mại và vốn chủ sở hữu của nhà đầu tư trên cơ sở khối lượng thực hiện được nhiệm vụ. Nhà đầu tư có tối đa 6 tháng để thu xếp vốn vay tín dụng và thực hiện các thủ tục giải ngân.

Theo Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thể, đến nay, đã có khoảng 30 nhà đầu tư trong nước đã tham gia mua hồ sơ dự thầu và kỳ vọng có thể thu hút được 50 - 60 nhà đầu tư trong nước tham gia.

Dự án cao tốc Bắc - Nam đoạn Quốc lộ 45 - Nghi Sơn đã được một số nhà đầu tư lớn quan tâm như: Tập đoàn Đèo Cả, Tập đoàn Xây dựng Hòa Bình, Tập đoàn Xây dựng Miền Trung… Còn tuyến cao tốc Bắc - Nam đoạn Nha Trang - Cam Lộ cũng có nhiều nhà đầu tư quan tâm như Tập đoàn Phương Thành, Công ty cổ phần Tập Đoàn Cienco4, Vinaconex, Tập đoàn Thái Bình Dương, Công ty Cường Thuận IDICO....

Đây đều là những tập đoàn doanh nghiệp lớn, đã có kinh nghiệm lâu năm trong việc thực hiện các dự án giao thông ở Việt Nam và có khả năng tài chính khả thi. Đơn cử như Tập đoàn Hòa Bình, là một trong những doanh nghiệp có sức cạnh tranh và hoạt động hiệu quả trong ngành xây dựng. Từ nhà thầu phụ cho các công ty nước ngoài ở các công trình có quy mô lớn, Hòa Bình đã trở thành nhà thầu chính và vươn lên vai trò tổng thầu của nhiều công trình có quy mô, yêu cầu kỹ thuật cao. Đặc biệt, trong xu hướng quốc tế hóa, Hòa Bình cũng là nhà thầu xây dựng đầu tiên của Việt Nam tiến ra thị trường nước ngoài tại Malaysia (dự án Le Yuan Residence, dự án Desa Two) và Myanmar (dự án GEMS).

Một trong những nhà đầu tư có “sức nặng” trong cuộc cạnh tranh này có thể kể đến là Công ty cổ phần Tập đoàn Cienco 4 với thành tích là hàng loạt các dự án lớn đã từng tham gia như: Láng - Hòa Lạc, đường 14, đường 51 và Quốc lộ 5. 19 cầu trên Quốc lộ 1A đoạn TP HCM đi Cần Thơ, Quốc lộ 1A đoàn Vinh - Đông Hà, Đông Hà - Huế, Cầu Tân Đệ, dự án R5 Quốc lộ 10 - Hải Phòng, cầu Bến Lức, cầu Đà Rằng, cầu Vĩnh Tuy. Cùng với Tổng công ty Xây dựng Thăng Long đầu tư xây dựng cầu Yên Lệnh theo phương thức Xây dựng - Kinh doanh - Chuyển giao (BOT). Năm 2003, doanh nghiệp này cũng đã đầu tư xây dựng tuyến tránh Quốc lộ 1A đoạn tránh TP Vinh với tổng kinh phí gần 400 tỷ đồng cũng theo phương thức BOT. Hiện nay các dự án đã được đưa vào khai thác.