Cá ót được xay nhuyễn, kèm gia vị, nặn tròn thành những viên chả.

Còn nhớ ngày ấu thơ, thỉnh thoảng mẹ đi chợ thường mang về mẻ cá ót tươi rói. Những ngày ấy, kinh tế đất nước còn nhiều khó khăn, thực phẩm khan hiếm. Cá ót đánh bắt ở biển thường sẵn cả mớ và rẻ. Nhiều người vẫn ví cá ót là “cá giáo viên”, cá của người nghèo.

Để "làm mới" món ăn từ cá ót, chúng được chế biến theo nhiều cách khác nhau, từ kho, nấu riêu rồi mang ra băm nhuyễn thành chả…, ăn cho lạ miệng. Cá ót không còn xa lạ với tôi hay bất cứ người dân miền biển nào. Cá ót có đủ loại với đủ kích cỡ, từ nhỏ bằng hai đầu ngón tay đến to bằng bàn tay, như cá ót chỉ vàng, cá ót đồng tiền hay cá ót đĩa…

Mỗi loại cá lại có đặc điểm khác nhau. Cá ót chỉ vàng có một đường màu vàng mảnh dẻ vắt hai bên mình con cá. Cá ót gai khi nấu chín, hai bên vây xòe như những chiếc gai. Cá ót đồng tiền nhỏ xíu, màu trắng bạc... Nếu như cá ót đĩa to như bàn tay người lớn, có thể rán hoặc kho với gừng, me chua thì các loại cá ót khác nhỏ, ít thịt, nên đa phần được chế biến thành một món ăn ngọt nước là nấu riêu. Ngày bé gia đình tôi không mấy khá giả nên mỗi buổi chợ sớm mẹ thường chọn cá ót đồng tiền nhỏ xíu để chế biến món ăn cho cả nhà. Cá ót nấu riêu hay kho đều giữ nguyên vị ngọt đặc trưng của nó. Nhưng nhớ nhất là khi mẹ đem cá ót tiền giã chả, rán giòn, nóng hổi ăn cùng cơm nóng thì ngon ngọt khó cưỡng.

Ngày nay khi chất lượng cuộc sống ngày một nâng cao thì những món ăn giản dị ngày nào dần trở thành đặc sản. Và món chả cá ót băm nhuyễn thời khó khăn trước đây lại trở thành một món ăn độc đáo, lạ miệng được thực khách vô cùng ưa thích.

Cá ót đồng tiền hay bất cứ loại cá ót nào khác không cần đánh vẩy mà chỉ cần dùng kéo cắt vát đầu cá hoặc chỉ cần bóp nhẹ vào bụng là bung sạch ruột cá, cách làm cá cũng là cách đánh giá cá tươi hay đã ươn. Cá sơ chế được rửa sạch cho hết nhớt rồi để ráo nước. Khi còn nhỏ, tôi nhớ mẹ hay dùng máy xay quay tay của Liên Xô để xay cá cho đến khi thịt và xương cá hoà nhuyễn với nhau, trộn thêm ít thì là, hạt tiêu bắc và chút muối, nước mắm cho ngấm. Ngày nay cá ót được xay kỹ bằng máy xay công suất lớn xay cho nhỏ xương, nhuyễn thịt cá.

Hấp dẫn món chả cá ót rán và nhúng lẩu.

"Cá ót được nặn thành những viên chả nhỏ, rồi được nhúng qua một lần nước rồi để ráo, ướp lạnh cho săn chắc miếng chả. Việc nêm nếm gia vị vừa ăn, thêm bột nếp, chút thịt mỡ... để chả cá thêm ngậy, kết dính càng làm cho món ăn thêm hấp dẫn" - Chị Vũ Phương Thảo, đầu bếp, chủ nhà hàng Khôi Nguyên (khu Vựng Đâng, TP Hạ Long), một trong những quán chế biến món chả cá ót ngon, chia sẻ bí quyết.

Chả cá ót sau đó được đưa đi rán ngập mỡ cho chín đều hoặc để sẵn từng đĩa mang ra nhúng lẩu nước chua thì thật tuyệt. Chả cá ót ăn mát, thanh, có vị thơm ngậy của cá lẫn thịt mỡ và thì là, càng ăn càng đưa miệng. Nhìn đĩa chả cá ót đồng tiền thơm ngon, hấp dẫn mà cả ký ức xa xưa bỗng ùa về nguyên vẹn...