Đây là điểm mới đáng chú ý khi việc "cài cắm" con ông cháu cha vào DNNN đã tồn tại trong thực tế. Phóng viên Báo Hải quan phỏng vấn TS. Ngô Minh Hải, Phó Chủ nhiệm Câu lạc bộ DNNN (Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương) xung quanh câu chuyện này.

Ông đánh giá thế nào về sự cần thiết của Điều 100 Luật DN 2014 khi đưa ra tiêu chuẩn, điều kiện của chức danh giám đốc, tổng giám đốc trong DNNN phải là người không có quan hệ đặc biệt với người đứng đầu cơ quan đại diện chủ sở hữu...?

Quy định ấy là rất cần thiết bởi thực tế thời gian quan cho thấy, có nhiều trường hợp cài cắm con cháu vào các vị trí lãnh đạo trong DNNN. Tình trạng này cũng xuất hiện ở các Ban quản lý dự án (PMU).

Ngày xưa, tôi làm việc nhiều với các PMU của một số ngành... Khi tôi đến làm việc, họ thường giới thiệu người này người kia là con cháu của những vị quan chức nào đó. Tôi không rõ những người ấy có tài năng gì nổi trội hay không nhưng họ rất "sáng ngời", đi đâu cũng được giới thiệu về vai vế của gia đình. Đó chính là hiện tượng trong xã hội hiện nay và là hiện tượng xấu. Luật DN 2014 đã đưa quy định kiểm soát như thế là rất hay, song Điều 100 vẫn không thể giải quyết triệt để vấn nạn này của xã hội.

Ông có thể phân tích rõ hơn những tồn tại, thiết sót của Điều 100 Luật DN trong việc "siết chặt" tiêu chuẩn, điều kiện chức danh lãnh đạo trong DNNN?

Nói thiếu sót cũng không hẳn. Luật DN 2014 rất dũng cảm khi đưa vào quy định kiểm soát việc cho người thân của đại diện chủ sở hữu, thành viên Hội đồng thành viên... vào chức vụ giám đốc, tổng giám đốc DNNN. Đây là vấn đề nhạy cảm của xã hội hiện nay. Điều luật này không thiếu sót nhưng cũng không có cơ hội giải quyết triệt để tình trạng "con ông cháu cha" trong các DNNN. Điều 100 yêu cầu cha mẹ, anh chị em ruột... của người đứng đầu, cấp phó của người đứng đầu cơ quan đại diện chủ sở hữu không được bổ nhiệm chức danh giám đốc, tổng giám đốc trong DNNN, nói đơn giản con cái của vị Bộ trưởng, Thứ trưởng nào đó không được làm giám đốc, tổng giám đốc trong 1 DNNN. Thế nhưng người đứng đầu cơ quan đại diện chủ sở hữu cao nhất là một Bộ trưởng, trong khi đó còn rất nhiều quan chức không phải làm ở cơ quan đại diện chủ sở hữu, song lại là cấp trên hay ngang hàng với Bộ trưởng đó, họ vẫn có quyền gửi con cháu vào DNNN.

Như vậy, Điều 100 không thể ngăn chặn triệt để. Luật DN 2014 rất tiến bộ nhưng chưa giải quyết được cái gốc của vấn đề "con ông cháu cha" trong DNNN. Gốc của vấn đề là thể chế kinh tế. Điều 100 này là bước đi tốt, nhưng nếu hy vọng điều này làm trong sạch bộ máy lãnh đạo của DNNN thì không thể.

Xin cảm ơn ông!