Quang cảnh buổi làm việc. Ảnh: T.Bình

Đúng kịch bản

Phát biểu tại buổi làm việc, Tổng cục trưởng Nguyễn Ngọc Túc cho biết, thời gian qua các công việc chuẩn bị của cơ quan Hải quan với sự hỗ trợ của chuyên gia Nhật Bản liên quan đến VNACCS/VCIS đạt kết quả tốt. Ngày 3-12-2013, Bộ Tài chính ban hành Quyết định 2999/QĐ-BTC phê duyệt Đề án triển khai hoạt động Trung tâm quản lí, vận hành CNTT hải quan, đây là điều kiện hết sức quan trọng, bởi Trung tâm là hệ thống cơ sở dữ liệu và xử lí CNTT tập trung toàn Ngành. Trước lo ngại của Ban triển khai Dự án về vấn đề kinh phí, Tổng cục trưởng khẳng định ngành Hải quan đảm bảo đủ nguồn kinh phí thực hiện thành công VNACCS/VCIS…

Tổng cục trưởng đề nghị các chuyên gia Nhật Bản hỗ trợ việc tuyên truyền đến cộng đồng DN đầu tư nước ngoài, đặc biệt là DN của Nhật Bản đang hoạt động tại Việt Nam tham gia tích cực vào quá trình chạy thử nghiệm Hệ thống. Đồng thời Nhật Bản tiếp tục duy trì phối hợp, hỗ trợ để thực hiện công tác đào tạo cho CBCC hải quan địa phương; hỗ trợ tư vấn, giải đáp vướng mắc trong quá trình chạy thử nghiệm…

Tổng cục trưởng Nguyễn Ngọc Túc cho biết, lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chính phủ và Bộ Tài chính hết sức quan tâm đến việc thực hiện VNACCS/VCIS, theo kế hoạch dự kiến thời gian tới Chính phủ Việt Nam sẽ đề nghị Chính phủ Nhật Bản tiếp tục viện trợ để Hải quan Việt Nam thực hiện giai đoạn 2 của VNACCS/VCIS…

Tại buổi làm việc, Cục trưởng Cục CNTT & Thống kê Hải quan (Tổng cục Hải quan) Nguyễn Mạnh Tùng cho biết, đến nay việc chạy thử nghiệm VNACCS/VCIS đã đạt được những kết quả nhất định. Tổng cục Hải quan đã ban hành hơn 10 văn bản hướng dẫn các Cục Hải quan địa phương và DN về chạy thử nghiệm; triển khai kế hoạch chạy thử; chuẩn bị kịch bản và dữ liệu chạy thử; sử dụng chữ kí số… Tổng cục Hải quan cũng tổ chức nhiều hình thức tuyên truyền về VNACCS/VCIS và quá trình chạy thử đến cộng đồng DN.

Ban triển khai Dự án đã trình Tổng cục Hải quan ban hành quyết định về kế hoạch hỗ trợ người sử dụng trong quá trình chạy thử với hơn 50 chuyên gia của Ban. Hết tháng 11-2013, Ban triển khai Dự án nhận được 71 câu hỏi vướng mắc của CBCC và DN và trả lời được 52 câu. Bên cạnh đó, sau khi tổ chức chạy thử nghiệm, Tổng cục Hải quan tổ chức các đoàn đi kiểm tra, đôn đốc và hướng dẫn tại một số đơn vị trọng điểm như Hà Nội, Quảng Ninh, Lạng Sơn… Sắp tới là Hải Phòng, Đà Nẵng, TP.HCM…

Đối với các cục hải quan địa phương, tất cả 34 cục hải quan địa phương đã tổ chức chạy thử VNACCS/VCIS. Các đơn vị tổ chức tuyên truyền, vận động để các DN đăng kí sử dụng chữ kí số trong thủ tục hải quan điện tử và VNACCS/VCIS, đến nay cả nước có hơn 24.000 DN đăng kí với cơ quan Hải quan. Về tổ chức đào tạo chi tiết, có 6.800 CBCC hải quan và 5.700 DN tham gia các lớp đào tạo…

Đánh giá về quá trình thực hiện VNACCS/VCIS, đại diện các chuyên gia Nhật Bản đồng tình với quan điểm của Tổng cục trưởng Nguyễn Ngọc Túc về tiến độ thực hiện Dự án theo đúng lộ trình, đạt chất lượng tốt. Kết quả đó có được nhờ một phần đặc biệt quan trọng là sự nỗ lực rất lớn của Hải quan Việt Nam.

DN vẫn đủng đỉnh

Mặc dù cơ quan Hải quan và các chuyên gia đến từ Nhật Bản đều rất khẩn trương và thúc đẩy thực hiện Dự án đúng kế hoạch, nhưng về phía các DN XNK vẫn còn đủng đỉnh.

Theo Ban triển Khai Dự án, sau hơn 2 tuần triển khai thử nghiệm mới có 8.033 DN đăng kí, trong đó chỉ có 376 DN tham gia chạy thử VNACCS/VCIS. Số lượng DN chạy thử chiếm chưa đến 1% trong tổng số hơn 40.000 DN thực hiện thủ tục hải quan điện tử từ đầu năm 2013 đến nay. Theo các chuyên gia đến từ Nhật Bản, việc còn ít DN tham gia là điều hết sức đáng quan ngại, bởi quá trình chạy thử giúp cho DN làm quen với hệ thống, đồng thời giúp phát hiện các lỗi của hệ thống để các chuyên gia kịp thời khắc phục trước khi chạy chính thức. Do đó, thời gian tới, Hải quan Việt Nam cần vận động để thu hút thêm nhiều DN tham gia.

Đại diện Ban triển khai Dự án cho rằng, việc DN chưa tham gia đông đảo trong quá trình chạy thử nghiệm xuất phát từ các nguyên nhân: Một số Cục Hải quan địa phương chưa nhận thức đầy đủ, mạnh mẽ về giai đoạn chạy thử VNACCS/VCIS. Giai đoạn chạy thử rơi vào dịp cuối năm, các đơn vị đang tập trung hoàn thành các nhiệm vụ trọng tâm khác nên chưa coi trọng đúng mức quá trình chạy thử VNACCS/VCIS.

Trong khi đó các DN chưa nhận thức đầy đủ về vai trò, ý nghĩa và sức ép của việc chạy thử VNACCS/VCIS. Ngoài ra, nhiều DN làm thủ tục hải quan qua dịch vụ môi giới, không phải là các đại lí hải quan chuyên nghiệp nên chưa truyền tải trực tiếp được thông điệp về VNACCS/VCIS đến người có trách nhiệm của DN.

Ngoài ra, VNACCS/VCIS là hệ thống mới, hiện đại, việc tiếp cận, vận hành thử nghiệm đòi hỏi nỗ lực lớn của CBCC và DN, trong khi đó, giai đoạn trước CBCC và DN mới được đào tạo lí thuyết nên khi thực hiện chạy thử tâm lí ngại khó cũng làm không ít người chần chừ chưa thực hiện…

T.Bình