Hoàn thiện khung khổ pháp lý tạo thuận lợi thương mại và nâng cao hiệu quả quản lý theo Cơ chế một cửa quốc gia
	Hơn 400 thông tin của 21 bộ, ngành được kết nối qua Cơ chế một cửa quốc gia
	Thủ tục kiểm tra chuyên ngành trên NSW: Sẽ khắc phục bất cập một mặt hàng hai cơ quan kiểm tra

Hội thảo lấy ý kiến danh mục thông tin và dự thảo Nghị định quy định thực hiện kết nối và chia sẻ thông tin trong lĩnh vực xuất khẩu, nhập khẩu, quá cảnh hàng hóa, xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh người và phương tiện vận tải theo Cơ chế một cửa quốc gia (NSW) ngày 18/7, tại Hà Nội do Tổng cục Hải quan phối hợp với Cơ quan phát triển quốc tế Hoa Kỳ (USAID) tổ chức. Ảnh: T.Bình

Quy định chia sẻ từng loại thông tin

Theo ông Vũ Ngọc Anh, dự thảo Nghị định quy định thực hiện kết nối và chia sẻ thông tin trong lĩnh vực xuất khẩu, nhập khẩu, quá cảnh hàng hóa, xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh người và phương tiện vận tải theo NSW (gọi tắt là Nghị định kết nối, chia sẻ thông tin-PV) là sự bổ sung cho các nội dung quy định tại Nghị định 85/2019/NĐ-CP quy định về việc thực hiện thủ tục hành chính đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu, quá cảnh; phương tiện vận tải xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh theo NSW, Cơ chế một cửa ASEAN; kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu, quá cảnh; quản lý, vận hành, trao đổi, chia sẻ dữ liệu thông qua Cổng thông tin một cửa quốc gia.

“So với Nghị định 85, mục đích của việc chia sẻ, cung cấp thông tin trong dự thảo Nghị định rộng hơn rất nhiều. Bên cạnh các thông tin phục vụ giải quyết thủ tục hành chính, dự thảo còn xác định rõ thông tin phục vụ quản lý nhà nước và thông tin phục vụ công tác thực thi pháp luật tại biên giới”, ông Vũ Ngọc Anh nhấn mạnh.

Góp ý cụ thể về các nội dung của dự thảo, ông Vũ Ngọc Anh nói: về mục đích của hoạt động kết nối, chia sẻ thông tin; giá trị pháp lý của thông tin được chia sẻ thông qua Cổng thông tin một cửa quốc gia (Điều 4 dự thảo), Nghị định 85 đã quy định khá chi tiết, vậy các nội dung quy định trong lĩnh vực này tại dự thảo có chồng chéo hay mâu thuẫn không, có cần thiết không hay chỉ cần dẫn chiếu và quy định bổ sung?

Về việc cung cấp và chia sẻ thông tin, có hai loại thông tin khác nhau được cung cấp và chia sẻ.

Thứ nhất, thông tin liên quan đến giải quyết thủ tục hành chính, bao gồm: thông tin về chế độ quản lý của nhà nước đối với hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu và phương tiện vận tải xuất cảnh, nhập cảnh; thông tin liên quan đến cơ quan quản lý và cơ quan kiểm tra đối với hàng hoá, phương tiện vận tải; các thủ tục hành chính mà cơ quan quản lý nhà nước cũng như tổ chức, cá nhân có liên quan cùng phải thực hiện để đưa hàng hoá vào lưu thông.

Thứ hai, thông tin liên quan đến quản lý nhà nước như: thông tin về đánh giá doanh nghiệp, thông tin rủi ro, thông tin vi phạm và xử lý vi phạm, thông tin về hoạt động của các cơ quan thực thi pháp luật…

Chuyên gia cho rằng, hai loại thông tin này phải được cung cấp và chia sẻ theo các cách thức riêng, định dạng riêng. Tuy nhiên, dự thảo chưa thực sự quy định rõ ràng.

“Thông tin thuộc trường hợp thứ nhất được đưa lên công khai, rộng rãi theo lộ trình công bố hoặc trực tiếp trong quá trình thực hiện thủ tục hành chính. Thông tin thứ hai phải có sàng lọc, tổng hợp, phân tích trước khi chia sẻ và chỉ được chia sẻ trong một phạm vi hạn chế”, ông Vũ Ngọc Anh nêu quan điểm.

Mặt khác các thông tin chia sẻ hoặc cung cấp, được cung cấp có thể còn tuỳ thuộc vào nhu cầu của cơ quan quản lý hoặc kiểm tra. Nhưng nội dung dự thảo Nghị định mới chỉ tập trung vào việc chia sẻ thông tin phục vụ cho hoạt động thông quan hoặc kiểm tra của cơ quan Hải quan mà chưa dựa vào nhu cầu thông tin của các cơ quan khác có liên quan phục vụ cho thực hiện trách nhiệm quản lý nhà nước.

Tại dự thảo Nghị định khi quy định về phạm vi thông tin cung cấp, chia sẻ (Điều 7) cũng như các điều khác chưa thấy đề cập đến việc tích hợp các thông tin chia sẻ để hình thành nên một cơ sở dữ liệu dùng chung.

Nội dung thông tin cần bảo mật

Về nội dung giới hạn, dự thảo Nghị định giới hạn việc kết nối và chia sẻ thông tin chỉ trong lĩnh vực xuất khẩu, nhập khẩu, quá cảnh hàng hóa; xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh người và phương tiện vận tải theo NSW có thể chưa hợp lý vì các bộ, ngành khác có thể chia sẻ và sử dụng thông tin có liên quan đến hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu nhưng không hẳn trong lĩnh vực xuất khẩu, nhập khẩu. Ví dụ các thông tin về mua bán, chuyển nhượng, sử dụng hàng hoá đã nhập khẩu, hoặc chế biến trong nội địa…

Về các nội dung yêu cầu bảo mật tại một số điều của dự thảo, theo khoản 2 Điều 1 dự thảo quy định không áp dụng đối với việc chia sẻ thông tin thuộc phạm vi bí mật nhà nước được quy định tại Luật Bảo vệ bí mật nhà nước. Như vậy, các thông tin được chia sẻ theo quy định của Nghị định là các thông tin công khai và phải được truy cập và sử dụng tự do theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên một số điều của dự thảo vẫn quy định vấn đề bảo mật thông tin (Điều 5, Điều 6, Điều 21).

Nếu có quy định về bảo mật thông tin thì chỉ bảo mật thông tin chia sẻ giữa các cơ quan quản lý nhà nước phục vụ công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm toán. Các thông tin phục vụ giải quyết thủ tục hành chính không nên quy định vấn đề bảo mật.

Liên quan đến trách nhiệm của đơn vị quản lý Cổng thông tin một cửa quốc gia, Nghị định 85 quy định khá chi tiết (tại Điều 7), nhưng Điều 23 của dự thảo cũng quy định về trách nhiệm này nhưng không dẫn chiếu (quy định tại Nghị định 85) dù cả hai điều đều quy định về cùng một nội dung. Vì vậy, cần so sánh, đối chiếu để tránh chồng chéo, mâu thuẫn giữa các quy định này. Nếu cần thiết chỉ nên quy định nội dung mới mà Nghị định 85 chưa quy định.

“Ngoài ra, Nghị định 85 quy định rất chi tiết về thẩm quyền và mức độ truy cập Cổng thông tin một cửa quốc gia cũng như về lưu trữ và bảo đảm an toàn thông tin, dữ liệu. Nhưng dự thảo Nghị định này chuyên về chia sẻ thông tin nhưng các quy định trong lĩnh vực này lại không chi tiết và cụ thể bằng các quy định tại Nghị định 85”, ông Vũ Ngọc Anh đánh giá.