Ông có bình luận gì về chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc trong việc đẩy nhanh thoái vốn tại 12 DNNN đều là những DN đang làm ăn hiệu quả tại thời điểm này?

Phải nói thẳng là tiến độ CPH DNNN hiện nay vẫn chậm, không hiệu quả. Tôi cho rằng, Thủ tướng vừa qua đã chỉ đạo rất quyết liệt. Ủy ban Kinh tế sẽ theo dõi, giám sát và đưa nội dung này vào Báo cáo giám sát trình Quốc hội tại kỳ họp tới. Thúc đẩy được tiến trình này, cải thiện hiệu quả hoạt động của các DNNN sẽ góp phần tạo ra cú hích quan trọng cho nền kinh tế. Với lượng vốn Nhà nước còn ở trong DN nhiều như hiện nay, tính ra ROE (tỷ số lợi nhuận ròng trên vốn chủ sở hữu, phản ánh năng lực của DN trong việc sử dụng đồng vốn để sinh lời – PV) chỉ cần tăng thêm 1% thôi, mỗi năm đất nước đã có thêm 30.000 tỷ đồng.

Nhưng đây lại là các DN đang hoạt động tốt?

Mục tiêu quan trọng nhất của đầu tư Nhà nước chưa phải là lợi nhuận, mà là tạo ra môi trường tốt nhất cho mọi thành phần kinh tế cùng cạnh tranh phát triển. Nhà nước chỉ đầu tư trực tiếp vào những lĩnh vực tư nhân không làm hoặc những lĩnh vực cần thiết phải độc quyền để đảm bảo quốc phòng, an ninh quốc gia. Thế nên, dù DN đang làm ăn tốt nhưng hoạt động ở các lĩnh vực mà Nhà nước không cần đầu tư thì vẫn có thể thoái vốn, thu vốn về để sử dụng cho những mục tiêu khác cần thiết hơn. DN đang hoạt động tốt thì nhiều nhà đầu tư sẵn lòng mua và có trị giá cao.

Thưa ông, để đảm bảo mọi đối tượng quan tâm đều có cơ hội mua bình đẳng, nói cách khác là không để các DNNN trở thành "miếng bánh ngon" của các nhóm lợi ích cần lưu ý những gì?

Theo tôi, yêu cầu công khai, minh bạch thông tin phải đặt lên hàng đầu. Hiện tại, thông tin về các DN còn hạn chế, tuy đã có Nghị định về vấn đề này nhưng việc thực thi chưa thực sự nghiêm túc. Tới đây, cơ quan quản lý cần có giải pháp để chấn chỉnh. Bên cạnh đó là hoàn thiện cơ chế đấu giá sòng phẳng, minh bạch. Ai mua được phải công khai, mua được giá nào cũng phải công khai, để các cơ quan chức năng và người dân giám sát.

Theo ông, sau khi thu vốn về thì Nhà nước nên đầu tư vào đâu?

Đây đúng là bài toán cần cân nhắc kỹ. Như tôi đã nói, Nhà nước chỉ đầu tư vào các DN phục vụ quốc phòng, an ninh; những lĩnh vực then chốt phục vụ quốc kế dân sinh như năng lượng,... và những lĩnh vực mà các thành phần kinh tế khác không làm hoặc làm không hiệu quả. Còn lại để cho DN, người dân làm. Nhà nước tập trung quản lý cho tốt, tạo ra môi trường đầu tư kinh doanh thông thoáng, thuận lợi; tạo ra điểm tựa, đòn bẩy cho phát triển. Ủy ban Kinh tế đang tiến hành giám sát, trong đó nội dung tập hợp ý kiến các đối tượng có liên quan, các chuyên gia kinh tế… để có thể đưa ra những khuyến nghị phù hợp.

Được biết, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang có đề xuất thành lập một “siêu ủy ban” để quản lý vốn Nhà nước tại DNNN. Ý kiến của ông về hoạt động của Ủy ban này đối với quá trình thoái vốn tại DNNN?

Cho đến nay, chúng tôi chưa nhận được văn bản chính thức từ phía Chính phủ về cơ quan đang được dư luận gọi là “siêu ủy ban”. Tôi cho rằng, việc thành lập một cơ quan chuyên quản vốn Nhà nước tại DN trong bối cảnh hiện nay cũng là cần thiết nhưng mô hình nào thì phải tính thêm trên cơ sở đối chiếu với Nghị quyết số 39-NQ/TW của Bộ Chính trị về tinh giản biên chế và cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức. Có thể “nâng cấp” Tổng Công ty đầu tư và kinh doanh vốn Nhà nước (SCIC), có thể giao cho Cục Quản lý công sản (Bộ Tài chính),... Dù là mô hình nào cũng cần phải đánh giá cụ thể trước khi quyết định và đó phải là một mô hình linh hoạt, phù hợp với quá trình CPH DNNN. Có nghĩa là, khi còn nhiều vốn Nhà nước tại DN thì mô hình Ủy ban này phải khác với khi đã cơ bản bán xong cổ phần Nhà nước tại những lĩnh vực Nhà nước không cần đầu tư nữa.

Có ý kiến cho rằng khi được bán cho nhà đầu tư khác, các DN đã khẳng định được uy tín trên thị trường này sẽ bị mất thương hiệu và Việt Nam sẽ không còn thương hiệu lớn. Ông có chia sẻ lo lắng này?

Giá trị thương hiệu của các DN như Sabeco hay Vinamilk rất lớn, nhà đầu tư đã phải bỏ rất nhiều tiền để mua thương hiệu, không lý gì họ lại không tiếp tục đầu tư để củng cố, phát triển thương hiệu.

Xin cảm ơn ông!