Nghị định 85 về Cơ chế một cửa và KTCN chính thức có hiệu lực
	Kiến nghị gỡ vướng thực hiện Cơ chế một cửa đường hàng không
	DN cảng cần phối hợp triển khai Cơ chế một cửa đường hàng không

Ảnh minh họa.

Tạo môi trường làm việc điện tử

Theo Cục Hải quan Hà Nội, thực hiện Quyết định số 43/QĐ-TTg ngày 26/9/2017 của Thủ tướng Chính phủ quy định trách nhiệm thực hiện thủ tục đối với tàu bay xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh thông qua Cơ chế một cửa quốc gia (nay là Nghị định 59/2018/NĐ-CP ngày 20/4/2018) và Quyết định số 2061/QĐ-BTC ngày 13/10/2017 về việc áp dụng thí điểm quản lý, giám sát hải quan tự động đối với hàng hóa XK, NK, quá cảnh tại cảng hàng không quốc tế Nội Bài (nay là Thông tư 39/2018/TT-BTC ngày 20/4/2018), năm 2019, đơn vị đã phối hợp với các đơn vị thuộc Tổng cục tập trung quyết liệt triển khai.

Qua đó đáp ứng mục tiêu thay đổi phương thức quản lý từ thủ công sang phương thức quản lý trên dữ liệu điện tử, đảm bảo kết nối thông tin giữa 3 khâu trước thông quan, trong thông quan và khâu đưa hàng qua khu vực giám sát. Bởi trước đây, đối với mỗi chuyến bay nhập cảnh, hãng hàng không quốc tế phải chuẩn bị và nộp các bộ hồ sơ giấy gồm 7 loại chứng từ cho 5 cơ quản quản lý nhà nước tại sân bay quốc tế (Hải quan, Cảng vụ, Công an, Kiểm dịch động thực vật và Y tế). Hiện nay, hãng chỉ cần gửi thông tin điện tử một lần duy nhất tới một địa chỉ của Cổng thông tin một cửa quốc gia.

Bên cạnh đó, hệ thống CNTT đồng bộ tạo nên môi trường làm việc điện tử, doanh nghiệp có thể tương tác với hệ thống mọi lúc, mọi nơi. Qua đó, tạo thuận lợi cho hoạt động XNK, giúp tiết kiệm được thời gian, chi phí đi lại, chi phí lưu kho bãi của doanh nghiệp XNK.

Kiểm soát, theo dõi hàng hóa đưa vào, đưa ra và tồn đọng của kho hàng không. Các lô hàng được kiểm soát trên hệ thống từ khâu đầu đến khâu cuối quá trình khai thác hàng hóa tại kho.

Quản lý rủi ro (QLRR) sẽ được áp dụng xuyên suốt quá trình quản lý, giám sát hàng hóa. Hãng hàng không khai báo thông tin trước manifest đến hệ thống một cửa quốc gia giúp cơ quan Hải quan tiếp nhận thông tin minh bạch. Hệ thống sẽ căn cứ vào các tiêu chí QLRR và phương pháp QLRR được thiết lập để xác định đối tượng trọng điểm được áp dụng suốt quá trình quản lý, giám sát hành khách, hàng hóa, cung cấp thông tin cảnh báo cho công chức hải quan, hỗ trợ lập danh sách hàng hóa cần soi chiếu trước.

Đồng thời, kiểm soát, theo dõi được việc khai báo các chỉ tiêu thông tin, thời hạn khai báo, khai bổ sung, sửa đổi, khai báo thiếu chính xác, khai báo muộn so với thời hạn phải khai của các hãng hàng không (3 giờ đối với chuyến bay dài và 30 phút đối với chuyến bay ngắn trước khi tàu bay hạ cánh).

Trên thực tế, năm 2019, công tác triển khai đã đạt nhiều kết quả, Cục Hải quan Hà Nội đã phối hợp với Cục CNTT và Thống kê Hải quan đã tiến hành cài đặt, nâng cấp hệ thống 2 lần. Các vướng mắc, lỗi kỹ thuật được trao đổi, xử lý kịp thời vì vậy đã tiếp nhận thông tin đầy đủ, kiểm soát, theo dõi toàn bộ hàng hóa đưa vào, đưa ra và tồn đọng của kho hàng không.

Cục Hải quan Hà Nội cho biết, hiện nay, tại sân bay quốc tế Nội Bài 100% các lô hàng (đối với tờ khai XNK, tờ khai phi mậu dịch, tờ khai vận chuyển độc lập) đều được giám sát qua hệ thống. Trung bình, hàng ngày có khoảng 5.700 lô hàng với khoảng 21.500 kiện hàng được giám sát qua hệ thống.

Tính tuân thủ, chấp hành quy định của các hãng hàng không trong việc khai báo các chỉ tiêu thông tin đến Hệ thống một cửa quốc gia đã được nâng lên so với các năm trước và các kho hàng không đã chuẩn hóa quy trình khai thác hàng hóa, quy trình gửi thông tin để phù hợp với quy định và việc triển khai hệ thống tự động của cơ quan Hải quan.

Bên cạnh đó, tỷ lệ tiếp nhận, xử lý tự động thành công thông tin manifest đạt từ 97-98%. Căn cứ thông tin các hãng hàng không khai báo trên hệ thống một cửa quốc gia, hệ thống xử lý dữ liệu của hải quan đã thiết lập danh sách hàng hóa dự kiến xếp dỡ vào kho đạt khoảng hơn 85%. Tỷ lệ này năm 2018 chỉ đạt 51%, 6 tháng đầu năm 2019 đạt 70%.

Xử lý tồn tại tiến tới triển khai trên toàn quốc

Mặc dù có nhiều bước tiến triển trong việc triển khai, tuy nhiên, vấn đề đặt ra là tại sao gần 15% hệ thống chưa lập được danh sách hàng hóa dự kiến xếp dỡ để căn cứ vào đó thực hiện giám sát hàng hóa vào kho?

Theo Cục Hải quan Hà Nội qua kiểm tra bản khai manifest và thông tin trên hệ thống, thì nguyên nhân chủ yếu là do còn tình trạng hãng hàng không, khai báo thiếu, không đầy đủ, chưa chính xác và khai báo muộn thông tin hàng hóa so với thời gian quy định.

Trung bình, hàng ngày có khoảng 120 chuyến bay nhập cảnh do 48 hãng gửi đến Hệ thống một cửa quốc gia, trong đó 6 chuyến bay gửi thiếu thông tin (chiếm 5%) và 58 chuyến bay (chiếm 48%) khai báo muộn.

Bên cạnh đó, Cảng Hàng không quốc tế Nội Bài khai báo thiếu, không đầy đủ, chưa chính xác và chưa kịp thời thông tin lịch bay dự kiến. Hiện nay, Cảng Hàng không quốc tế Nội Bài chỉ khai báo và cập nhật lên hệ thống 1 lần/ngày vào 9h sáng.

Để xử lý những tồn tại, đầu năm 2020, Cục Hải quan Hà Nội đã phối hợp với Cục CNTT&TK Hải quan, Cục Giám sát quản lý về Hải quan trực tiếp làm việc tại Nội Bài để xử lý các lỗi và đưa ra các giải pháp thực hiện.

Theo Cục Hải quan Hà Nội, để hệ thống một cửa quốc gia và giám sát tự động tại sân bay quốc tế Nội Bài sớm đi vào hoạt động chính thức, sau đó nhân rộng tại các Cảng sân bay quốc tế trong cả nước, bên cạnh việc tiếp tục hoàn thiện hệ thống cần có chế tài cụ thể đối với các Hãng hàng không, các doanh nghiệp kinh doanh kho gửi thiếu, không đầy đủ, không đúng và không kịp thời thông tin manifest đến hệ thống một cửa quốc gia; triển khai việc chặn hàng hóa vào kho đối với trường hợp hàng hóa không có thông tin phù hợp với thông tin trong danh sách dự kiến xếp dỡ.

Đồng thời, hướng dẫn xử lý khai sửa đổi, bổ sung vận đơn và phê duyệt thông tin sửa đổi, bổ sung; hướng dẫn xử lý khi hệ thống gặp sự cố, gián đoạn và thông báo kế hoạch triển khai áp dụng chính thức đến các hãng hàng không, các doanh nghiệp kinh doanh kho và các doanh nghiệp XNK.