Chỉ còn khoảng 1 tháng nữa là tới thời điểm Cục An toàn thực phẩm thực hiện thí điểm NSW. Đến thời điểm hiện tại Cục đã chuẩn bị điều kiện gì về phương tiện vật chất, kỹ thuật và nhân lực?

Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và kế hoạch của Ban chỉ đạo quốc gia về Cơ chế một cửa ASEAN và NSW, Bộ trưởng Bộ Y tế đã giao Cục An toàn thực phẩm là đơn vị đầu tiên của ngành Y tế triển khai, áp dụng.

Hiện tại, Cục An toàn thực phẩm đang phối hợp với Tập đoàn Viễn thông Quân đội (Viettel) khẩn trương xây dựng, cài đặt phần mềm về trình tự thủ tục, từ kiểm tra hồ sơ thực phẩm NK về cảng đến thông báo cho các đơn vị được chỉ định kiểm tra Nhà nước đi kiểm tra, lấy mẫu, trả kết quả… Tất cả các khâu đoạn này sẽ được thực hiện trên phần mềm. Dự kiến đến cuối tháng 6 tới đây sẽ khai trương.

Bên cạnh đó, Bộ Y tế cũng phối hợp tích cực với Tổng cục Hải quan (Bộ Tài chính) để có thể nhanh chóng triển khai thí điểm thủ tục xác nhận đạt yêu cầu NK của cơ quan Nhà nước về chất lượng thực phẩm NK và quy trình đăng ký lưu hành bộ xét nghiệm nhanh thực phẩm NK.

Tham gia NSW được xem là bước cải cách lớn về thủ tục hành chính trong lĩnh vực y tế, vậy ông có thể nói rõ hơn DN thực phẩm sẽ được lợi gì từ cải cách này?

Khi áp dụng NSW với thực phẩm NK, sẽ rút ngắn thời gian thông quan thực phẩm NK từ hơn 20 ngày xuống còn khoảng 10 ngày, đồng thời tạo thuận lợi rất lớn cho DN trong quá trình làm thủ tục hồ sơ thông quan. Bởi thay vì phải đến cơ quan Hải quan và cơ quan quản lý chuyên ngành để tiến hành các thủ tục cần thiết, DN chỉ phải làm việc ở một đầu mối duy nhất là Cổng thông tin NSW.

Để thực hiện được việc kết nối NSW, Cục An toàn thực phẩm đã có bước đệm là dịch vụ công trực tuyến cấp độ 4. Thời gian qua, thực hiện dịch vụ này DN được hưởng lợi khá nhiều. Nếu như trước đây, DN phải đến nộp hồ sơ trực tiếp tại Cục An toàn thực phẩm thì nay DN có thể ngồi ngay ở đơn vị của mình nộp hồ sơ qua mạng. Khi nhận hồ sơ, Cục An toàn thực phẩm sẽ phân công cán bộ xử lý. DN sẽ nhận được kết quả hồ sơ mà Cục trả lại qua mạng. Bên cạnh đó DN cũng có quyền thắc mắc trực tiếp trên mạng đối với cơ quan quản lý nếu hồ sơ của DN bị chậm thời gian... vậy nên tiết kiệm được công sức đi lại, công khai, minh bạch, tránh tiêu cực phát sinh. Tuy nhiên, như vậy không có nghĩa là cắt giảm quy trình, mọi trình tự thủ tục Nhà nước về quản lý, kiểm tra thực phẩm NK vẫn phải tiến hành đúng quy định.

Không giống những mặt hàng XNK khác, thực phẩm là lĩnh vực đặc thù liên quan trực tiếp đến sức khỏe của người dân, vậy sau khi thực hiện NSW, ngành Y tế sẽ tham gia thế nào vào việc kiểm soát chất lượng thực phẩm, tránh những rủi ro đáng tiếc xảy ra, thưa ông?

Hiện quy trình NK thực phẩm về Việt Nam khá chặt chẽ. Đối với thực phẩm NK, đóng gói sẵn, trước khi đưa về Việt Nam lưu hành, phải có một DN Việt Nam đứng ra chịu trách nhiệm công bố sản phẩm đó. Bên cạnh đó, sản phẩm thực phẩm NK muốn XK sang Việt Nam, trước tiên phải được cơ quan quản lý thực phẩm nước sở tại đồng ý lưu hành ở nước đó. Ngoài ra, khi xuất về Việt Nam, sản phẩm thực phẩm đó phải có phiếu kiểm nghiệm của cơ sở kiểm nghiệm được chỉ định đủ năng lực để kiểm tra các chỉ tiêu cơ bản mà DN đã công bố theo hồ sơ.

Với quy trình chặt chẽ như vậy sẽ hạn chế căn bản những rủi ro đáng tiếc có thể xảy ra. Tuy nhiên, trong quá trình sản phẩm lưu thông, các cơ quan quản lý Nhà nước về thực phẩm sẽ thanh, kiểm tra nhằm phát hiện quá trình bảo quản, lưu thông, vận chuyển có ảnh hưởng tới chất lượng sản phẩm, nếu phát sinh những nguy cơ, sản phẩm sẽ bị tạm ngừng lưu thông. Còn nếu sản phẩm sau khi XK sang Việt Nam, nếu có vấn đề gì về chất lượng thì DN Việt Nam đứng ra công bố sản phẩm phải chịu trách nhiệm.

Được biết, để thực hiện được NSW, Cục An toàn thực phẩm phải làm tốt dịch vụ công trực tuyến cấp độ 4. Vậy xin ông cho biết, hiện trong thực hiện dịch vụ này, Cục gặp khó khăn gì?

Hình thức triển khai dịch vụ công trực tuyến này rõ ràng rất văn minh, hiện đại, minh bạch, tiết kiệm trong xử lý hồ sơ sẽ tiết kiệm thời gian, công sức và tiền bạc cho DN, đồng thời tiện lợi cho công tác quản lý của cơ quan Nhà nước.

Cán bộ công chức tiếp nhận hồ sơ, thu phí trực tuyến, giải quyết hồ sơ thông qua phần mềm dịch vụ công trực tuyến mức 4, không tiếp xúc trực tiếp với DN, do đó hạn chế những tiêu cực không đáng có. Bên cạnh đó, bản thân cơ quan quản lý Nhà nước về thực phẩm như Cục An toàn thực phẩm cũng có nhiều những thuận lợi như không phải lưu hồ sơ giấy; thuận tiện trong việc tra cứu các giấy xác nhận đã được cấp; dễ dàng trao đổi kết quả với các cơ quan quản lý chuyên ngành trong việc giám sát DN chấp hành các quy định của pháp luật về lĩnh vực an toàn thực phẩm. Song bên cạnh đó cũng còn tồn tại một vài khó khăn. Trước tiên đó là việc thay đổi thói quen sử dụng máy tính, áp dụng công nghệ thông tin của các cán bộ công chức trong các cơ quan quản lý Nhà nước về thực phẩm.

Về phía DN, thực tế cho thấy một số DN còn tình trạng cán bộ nhân viên có những hạn chế nhất định về công nghệ thông tin, bên cạnh đó không phải DN nào cũng có đường truyền internet tốt để thực hiện việc giao dịch qua mạng internet. Ngoài ra, việc xây dựng chế độ bảo mật dự phòng, lưu dữ liệu để tránh sự cố về vi rút cũng là đòi hỏi với Cục An toàn thực phẩm để tránh việc thông tin bị hủy hoại, đánh cắp.

Xin cảm ơn ông!