Tăng tính chủ động của doanh nghiệp trong hoạt động đại lý làm thủ tục hải quan
	Thông tư mới về đại lý làm thủ tục hải quan: Thủ tục hành chính cụ thể, minh bạch
	Quy định về hoạt động đại lý làm thủ tục hải quan có gì mới?
	Cập nhật kiến thức về hải quan cho nhân viên đại lý làm thủ tục hải quan

Hoạt động nghiệp vụ tại Chi cục Hải quan cửa khẩu sân bay quốc tế Nội Bài. Ảnh: N.Linh.

Doanh nghiệp còn e ngại

Hoạt động của đại lý hải quan tại Việt Nam đang được vận hành theo quy định tại Điều 20 Luật Hải quan và các văn bản hướng dẫn thi hành. Mới đây nhất, Bộ Tài chính ban hành Thông tư 22/2019/TT-BTC sửa đổi Thông tư 12/2015/TT-BTC quy định chi tiết thủ tục cấp chứng chỉ nghiệp vụ khai hải quan; cấp và thu hồi mã số nhân viên đại lý làm thủ tục hải quan; trình tự, thủ tục công nhận và hoạt động đại lý làm thủ tục hải quan (có hiệu lực thi hành từ 1/7/2019). Nhiều quy định được đơn giản hóa thủ tục hành chính một cách rõ ràng như: Cắt giảm giấy tờ đăng ký kinh doanh trong hồ sơ công nhận đại lý, chứng minh thư nhân dân trong hồ sơ đăng ký dự thi cấp chứng chỉ, cấp mã số nhân viên đại lý; quy định cụ thể, chi tiết thủ tục hành chính về cấp lại, gia hạn, thu hồi mã số nhân viên đại lý làm hải quan. Nhưng cũng có những quy định đảm bảo công tác quản lý hải quan cũng như hướng tới mục tiêu phát triển hoạt động đại lý hải quan hoạt động đúng nghĩa.

Trong một báo cáo khảo sát của Tổng cục Hải quan mới đây nhất cho thấy, tỉ lệ tờ khai đại lý được ủy quyền nộp thuế thay hoàn toàn cho chủ hàng chiếm tỉ lệ rất thấp, chỉ 9,9%; mức độ tin cậy của đại lý chưa được đánh giá ở mức cao (chỉ chiếm tỉ lệ dưới 10%).

Theo đại diện Cục Giám sát quản lý về hải quan, một trong những nguyên nhân vì sao đại lý chưa phát triển được một phần có sự e ngại từ phía DN XNK.

Có tình trạng DN không làm thủ tục nhưng cũng không muốn ký hợp đồng đại lý. Lý do là ký hợp đồng đại lý sẽ phức tạp hơn về mặt thủ tục, cũng như phát sinh chi phí. Chính vì vậy giải pháp phổ biến mà DN XNK đang làm là ký giấy giới thiệu khống, vô hình trung biến những người khai thuê thành nhân viên của mình. Đấy là vấn đề chủ chốt tác động đến tình trạng đại lý rất khó phát triển hiện nay.

“Rõ ràng với cách làm đã tồn tại nhiều năm này dẫn đến tình trạng người ta chỉ khai sao cho nhanh nhất, có lợi nhất còn trách nhiệm về sau thuộc về phía DN XNK”- đại diện Cục Giám sát quản lý về hải quan cho biết.

Lí giải về vấn đề này, một nhân viên đại lý làm thủ tục hải quan thừa nhận đã có nhiều năm thực hiện dịch vụ khai thuê, thậm chí có những lúc sử dụng cả chục chữ ký số của DN XNK để thực hiện dịch vụ khai thuê. “Có rất nhiều công ty làm theo kiểu giấy giới thiệu đó. Điều này không phải ngẫu nhiên hình thành mà từ thực tế yêu cầu của DN XNK. Bản thân DN chưa hiểu dùng dịch vụ đại lý làm thủ tục hải quan sẽ có lợi như thế nào và thuận lợi gì. Dù rất muốn thực hiện thủ tục cho DN XNK qua hợp đồng đại lý nhưng vẫn có sự e ngại và DN chọn giải pháp đưa luôn chữ ký số cho đại lý để khai hải quan”-một nhân viên đại lý hải quan cho biết.

Cần thêm niềm tin

Rõ ràng tâm lý e ngại về thủ tục ký hợp đồng đại lý làm thủ tục hải quan, mất thêm chi phí với đại lý đã khiến cho nhiều DN vẫn chọn phương án sử dụng dịch vụ khai thuê. Để cạnh tranh với dịch vụ khai thuê, các đại lý làm thủ tục hải quan phần nhiều cũng phải hoạt động giống như hình thức này. Đó là làm dịch vụ khai thuê dưới hình thức cử nhân viên của mình mang theo Giấy giới thiệu của công ty thuê.

Theo đại diện Cục Giám sát quản lý về hải quan, đại lý làm thủ tục hải quan chính thức được quy định trong Luật Hải quan năm 2014, có hiệu lực thi hành từ năm 2015. Chắc chắn sẽ phải trải qua giai đoạn quá độ, chập chững như bây giờ. Thời gian tới sẽ có thay đổi siết chặt để đến gần với mục tiêu phát triển đại lý làm thủ tục hải quan như các nước tiên tiến, việc làm thủ tục hải quan 80-90% thông qua đại lý. Để đạt được mục tiêu không thể vừa muốn đội ngũ đại lý hải quan phát triển lại vừa muốn thuận tiện trước mắt.

Những trở ngại cản trở sự phát triển của đại lý hải quan đến từ nhiều yếu tố. Chính vì vậy, để tìm ra giải pháp hữu hiệu vừa tạo thuận lợi cho DN XNK, đại lý làm thủ tục hải quan cũng như đảm bảo công tác quản lý hải quan không phải là vấn đề một sớm, một chiều. Quyền và nghĩa vụ giữa DN và đại lý đều phụ thuộc phạm vi mà hợp đồng hai bên ký. Không cấm việc đại lý có thể chịu trách nhiệm toàn bộ lô hàng. Nếu DN XNK nhập lô hàng về không chắc chắc việc khai mã, giá, thuế sẽ ký hợp đồng với đại lý. Nếu việc áp thuế, mã, chính sách sai đại lý sẽ hoàn toàn chịu trách nhiệm. Lúc đó DN mới thấy rõ được lợi ích khi kí hợp đồng đại lý làm thủ tục hải quan. Tuy nhiên điều này phải đi đôi với trách nhiệm cũng quyền lợi của các bên, phía cơ quan Hải quan gia tăng thêm chế độ ưu tiên cho DN đại lý làm thủ tục hải quan; DN phải mất chi phí hợp đồng đại lý, trong khi đó đại lý phải đạt độ tin cậy của DN XNK từ nguồn lực về tài chính, hệ thống bảo mật thông tin…