Ảnh minh họa: H.Anh

Theo Bộ Tài chính, việc hoàn thiện quy định liên quan đến việc xác định thu nhập tính thuế TNDN và phương pháp tính thuế nhằm đảm bảo tính đồng bộ của hệ thống pháp luật, sự ổn định và minh bạch của chính sách thuế TNDN; phù hợp với thực tiễn, xu hướng phát triển cũng như thông lệ quốc tế, đồng thời tháo gỡ vướng mắc, khó khăn, đơn giản hóa việc nộp thuế cho các doanh nghiệp; luật hóa quy định tại các nghị định của Chính phủ liên quan đến xác định thu nhập tính thuế và phương pháp tính thuế đã có thời gian thực hiện ổn định, không vướng mắc để đảm bảo sự minh bạch, tính pháp lý cao hơn của chính sách.

Theo đó, có 4 giải pháp để hoàn thiện quy định liên quan đến việc xác định thu nhập tính thuế TNDN và phương pháp tính thuế được Bộ Tài chính đưa ra, gồm: sửa đổi, bổ sung quy định xác định thu nhập tính thuế đối với trường hợp chuyển nhượng bất động sản, chuyển nhượng dự án đầu tư, chuyển nhượng quyền tham gia dự án đầu tư (trừ chuyển nhượng quyền thăm dò, khai thác khoáng sản) cho phù hợp với tình hình thực tiễn; bổ sung quy định về xác định thu nhập tính thuế trong trường hợp áp dụng cơ chế Thỏa thuận trước về phương pháp xác định giá tính thuế (APA), đảm bảo đồng bộ với quy định của Luật Quản lý thuế số 38/2019/QH14; bổ sung quy định nộp thuế TNDN theo tỷ lệ % doanh thu đối với doanh nghiệp áp dụng chế độ kế toán đơn giản để góp phần khuyến khích và tạo thuận lợi cho việc thành lập và hoạt động của doanh nghiệp siêu nhỏ; luật hóa một số quy định đã thực hiện ổn định theo quy định của Chính phủ, bao gồm: Quy định về tỷ lệ thu thuế TNDN đối với nhà thầu nước ngoài có thu nhập tại Việt Nam; Quy định về tỷ lệ thu thuế theo tỷ lệ % doanh thu đối với đơn vị sự nghiệp và tổ chức khác.

Trong các giải pháp nói trên, đối với việc sửa đổi, bổ sung quy định xác định thu nhập tính thuế đối với trường hợp chuyển nhượng bất động sản, chuyển nhượng dự án đầu tư, chuyển nhượng quyền tham gia dự án đầu tư (trừ chuyển nhượng quyền thăm dò, khai thác khoáng sản), theo Bộ Tài chính, Điều 7 Luật thuế TNDN quy định về xác định thu nhập tính thuế, trong đó khoản 1 quy định về thu nhập tính thuế , khoản 2 quy định về thu nhập chịu thuế và khoản 3 quy định riêng về thu nhập từ hoạt động chuyển nhượng bất động sản, chuyển nhượng dự án đầu tư, chuyển nhượng quyền tham gia dự án đầu tư, chuyển nhượng quyền thăm dò, khai thác, chế biến khoáng sản.

Quá trình thực hiện cho thấy, quy định tại khoản 1 và khoản 2 nêu trên không phát sinh vướng mắc. Ngoài ra, quy định về bù trừ lãi, lỗ của hoạt động chuyển nhượng bất động sản với hoạt động kinh doanh khác tại khoản 3 có ý kiến đề nghị cần sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với thực tiễn hiện nay. Cụ thể, trước năm 2004, tổ chức, cá nhân có hoạt động chuyển nhượng quyền sử dụng đất thực hiện kê khai, nộp thuế chuyển quyền sử dụng đất theo quy định của Luật thuế chuyển quyền sử dụng đất. Từ 1/1/2004, tổ chức có thu nhập từ chuyển nhượng quyền sử dụng đất, quyền thuê đất (bất động sản) thực hiện kê khai, nộp thuế TNDN đối với thu nhập từ chuyển nhượng quyền sử dụng đất, quyền thuê đất nhưng phải kê khai, nộp thuế riêng (trong vòng 10 ngày, kể từ ngày phát sinh nghĩa vụ thuế), không được bù trừ với thu nhập từ sản xuất kinh doanh. Từ ngày 1/1/2014 đến nay, theo quy định tại Luật Thuế TNDN (sửa đổi) số 32/2013/QH13, doanh nghiệp được bù trừ lỗ từ hoạt động chuyển nhượng bất động sản với lãi từ hoạt động sản xuất kinh doanh nhưng chưa quy định trường hợp ngược lại (bù trừ một chiều), theo đó, trường hợp doanh nghiệp có lãi từ hoạt động chuyển nhượng bất động sản vẫn phải kê khai, nộp thuế riêng, không được bù trừ với lỗ từ hoạt động sản xuất kinh doanh.

Theo Bộ Tài chính, với sự phát triển kinh tế hiện nay, doanh nghiệp có xu hướng kinh doanh đa ngành, đa lĩnh vực, bên cạnh đó, hành lang pháp lý đã chặt chẽ, đồng thời với yêu cầu đặt ra về cải cách thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp thì quy định doanh nghiệp phải kê khai, nộp thuế riêng đối với lãi từ chuyển nhượng bất động sản đang bộc lộ một số hạn chế, bất cập cần được điều chỉnh cho phù hợp. Qua tham khảo kinh nghiệm của các nước cho thấy, bên cạnh một số ít quốc gia (như Myanmar, Ba Lan, Nam Phi, Australia…) quy định không cho bù trừ lỗ, lãi giữa hoạt động kinh doanh chính với hoạt động chuyển nhượng bất động sản thì nhiều quốc gia (như Hàn Quốc, Nhật Bản, Campuchia, Thái Lan, Philippines,...) quy định cho bù trừ lỗ, lãi giữa các hoạt động này.

Bộ Tài chính cho rằng, để phù hợp với thực tế hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và thông lệ quốc tế, cần nghiên cứu sửa đổi quy định hiện hành theo hướng doanh nghiệp được bù trừ lãi từ chuyển nhượng bất động sản, chuyển nhượng dự án đầu tư, chuyển nhượng quyền tham gia dự án đầu tư (trừ chuyển nhượng dự án đầu tư thăm dò, khai thác khoáng sản và chuyển nhượng quyền tham gia dự án thăm dò, khai thác khoáng sản) với lỗ từ hoạt động sản xuất kinh doanh. Đồng thời, cũng cần cân nhắc áp dụng việc bù trừ này đối với cả trường hợp thu nhập từ hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp đang được hưởng ưu đãi thuế TNDN. Theo đó, trường hợp doanh nghiệp có hoạt động sản xuất kinh doanh (bao gồm thu nhập đang được hưởng ưu đãi thuế TNDN) bị lỗ thì cần cho phép được bù trừ với lãi từ chuyển nhượng bất động sản, chuyển nhượng dự án đầu tư, chuyển nhượng quyền tham gia dự án đầu tư.