Nâng cao hiệu quả soi chiếu, kiểm soát rủi ro
	Hiệu quả từ phân tích, lựa chọn container soi chiếu

1 trong 5 máy soi container di động đang được Hải quan Hải Phòng quản lý, sử dụng.

Giúp nâng cao hiệu quả quản lý và thông quan nhanh

Hiện Cục Hải quan Hải Phòng đang quản lý và vận hành 1 máy soi cố định và 5 máy soi di động đặt tại các cảng: VIP Green, Lạch Huyện, Nam Đình Vũ, Đình Vũ và Tân Vũ.

Tại Hội nghị giao ban trực tuyến kết quả công tác quý 1, chương trình công tác quý 2/2023 của Tổng cục Hải quan mới đây, Phó Cục trưởng Cục Hải quan Hải Phòng Trần Mạnh Hùng chia sẻ: thực hiện kiểm tra hàng hóa bằng máy soi container là phù hợp với sự phát triển của ngành Hải quan, đảm bảo ứng dụng các thiết bị hiện đại, công nghệ thông tin vào công tác quản lý, đảm bảo tạo thuận lợi cho doanh nghiệp trong thông quan hàng hóa, nâng cao tính tuân thủ pháp luật của doanh nghiệp trong hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu.

Đồng thời nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại, giúp đơn vị chủ động trong việc thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát, kiểm soát theo quy định của pháp luật.

Đáng chú ý, thông qua công tác kiểm tra hàng hóa bằng máy soi container, Cục Hải quan Hải Phòng đã phát hiện và xử lý nhiều vụ việc vi phạm nghiêm trọng pháp luật hải quan. Gần đây nhất là việc liên tiếp phát hiện 3 lô hàng cấm là ngà voi với tổng số lượng hơn 8 tấn (vi phạm Công ước về thương mại quốc tế các loài động, thực vật hoang dã nguy cấp- CITES) tại các cảng Lạch Huyện và cảng Nam Hải Đình Vũ.

Hệ thống văn bản chưa đồng bộ

Ưu điểm của việc kiểm tra hàng hóa xuất nhập khẩu bằng máy soi container là không thể phủ nhận. Tuy nhiên, xuất phát từ thực tế ở cơ sở, đại diện Cục Hải quan Hải Phòng cho rằng việc triển khai công tác này còn những vướng mắc, bất cập, nên hiệu quả chưa cao như:

Thứ nhất, hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến công tác soi chiếu chưa đồng bộ và cụ thể, chưa thống nhất.

Thứ hai, việc tổ chức triển khai công tác kiểm tra hàng hóa xuất nhập khẩu bằng máy soi container chưa thực sự khoa học và hiệu quả. Đơn cử như việc lựa chọn danh sách container soi chiếu mặc dù đảm bảo định mức soi chiếu theo quy định nhưng chưa có trọng tâm, trọng điểm dẫn đến việc soi chiếu và cung cấp kết quả soi chiếu cho các đơn vị liên quan còn nhiều bất cập như gửi kết quả đến chi cục hải quan đăng ký tờ khai không thuộc cục hải quan quản lý máy soi. Điều này làm cho hiệu quả công tác soi chiếu chưa cao. Theo số liệu 6 tháng gần đây của tại Cục Hải quan Hải Phòng, tỷ lệ container soi chiếu sau đó kiểm tra thủ công phát hiện vi phạm là 0,3% trên tổng số container soi chiếu…

Thứ ba, chưa áp dụng công nghệ thông tin trong công tác kiểm tra hàng hóa xuất nhập khẩu bằng máy soi container.

Ông Trần Mạnh Hùng dẫn chứng, dù Quyết định 3272/QĐ-TCHQ năm 2020 về việc ban hành quy định kiểm tra hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu bằng máy soi container, đã có những quy định mở cho việc thực hiện công tác soi chiếu thông quan hệ thống công nghệ thông tin, nhưng đến thời điểm hiện tại vẫn chưa có hệ thống nào được triển khai riêng cho công tác soi chiếu (tương tự như hệ thống GPS dùng cho seal định vị điện tử). Thực tế, công chức hải quan vẫn phải thực hiện gần như thủ công từ việc theo dõi hộp thư điện tử liên tục, nhận danh sách container, cập nhật vào hệ thống, soạn thảo văn bản thông báo gửi cho từng doanh nghiệp kinh doanh cảng, theo dõi việc soi chiếu, thực hiện khóa container trên hệ thống để đảm bảo container soi chiếu có kết quả nghi vấn không bị đưa ra khỏi khu vực giám sát khi chưa thực hiện các thủ tục tiếp theo theo quy định… điều này làm mất nhiều thời gian và nguồn nhân lực.