Từ 1/9/2019, chủ doanh nghiệp nợ BHXH sẽ bị xem xét xử lý hình sự. Ảnh: T.H

Hàng chục doanh nghiệp nợ tiền tỷ

Theo danh sách nợ BHXH do cơ quan BHXH TPHCM vừa công bố, trong số doanh nghiệp nợ BHXH có 21 doanh nghiệp đã thu tiền BHXH của người lao động với số tiền lớn nhưng không nộp về cơ quan BHXH TPHCM.

Tổng số tiền các doanh nghiệp nêu trên còn nợ tiền BHXH tính đến ngày 10/6/2019 gần 49,3 tỷ đồng. Trong đó, đứng đầu trong danh sách nợ này là Công ty Cổ phần Vĩnh Cửu (Quận 2 TPHCM) nợ tổng số tiền hơn 6,6 tỷ đồng từ tháng 2/2012 đến tháng 6/2019.

Tiếp đó là Công ty Cổ phần bao bì Nhựa Sài Gòn (quận Tân Phú) nợ BHXH của người lao động từ tháng 12/2017 đến tháng 6/2019 gần 6,1 tỷ đồng. Theo BHXH TPHCM, vào thời điểm doanh nghiệp bị thanh tra, xử lý vi phạm hành chính, cơ quan chức năng kết luận số nợ BHXH đến tháng 1/2019 gần 3,8 tỷ đồng 6 tháng sau, số tiền nợ đã tăng lên gần gấp đôi.

Tương tự, tính đến hết tháng 6/2019, Công ty TNHH MTV May mặc Minh Giao, nợ BHXH hơn 4,7 tỷ đồng; Công ty CP Thương mại Tiến Hưng (Quận Tân Phú -TPHCM), nợ gần 4,3 tỷ đồng BHXH; Công ty cổ phần xây dựng dân dụng và công nghiệp phía Nam (quận 1) nợ BHXH gần 3,3 tỷ đồng; Công ty Cổ phần Tân Hoàng Thắng (quận Tân Bình) nợ BHXH gần 3 tỷ đồng; Công ty TNHH xây dựng kinh doanh địa ốc Tân Vũ Minh (quận Bình Thạnh) nợ BHXH 2,3 tỷ đồng; Công ty Cổ phần xây dựng Phú Khang Gia (quận Bình Thạnh) nợ BHXH gần 2 tỷ đồng của người lao động...

Một số doanh nghiệp tuy có khắc phục nợ BHXH, nhưng chỉ thực hiện nộp số tiền một cách “nhỏ giọt”. Chẳng hạn, Công ty TNHH Địa ốc Hoàng Anh Sài Gòn (Quận 10- TPHCM), nợ BHXH từ tháng 2/2016. Thời điểm có kết luận thanh tra, xử phạt hành chính vào đầu năm 2019, doanh nghiệp này nợ BHXH hơn 1,3 tỷ đồng. Đến tháng 6/2019, doanh nghiệp này mới nộp được hơn 100 triệu đồng, nên hiện vẫn còn nợ gần 1,2 tỷ đồng.

Tương tự, Công ty TNHH thương mại và dịch vụ Hải Thanh (quận 7) nợ BHXH từ năm 2014; trong 6 tháng đầu năm, doanh nghiệp mới trả khoảng 500 triệu đồng, vẫn nợ 1,6 tỷ đồng.

Nhiều trường hợp có số nợ lớn, nhưng doanh nghiệp vẫn chây ì không thực hiện nghĩa vụ nộp BHXH cho nhà nước, như: Công ty TNHH SXTMDV Thanh Tiên (quận 12-TPHCM), nợ số tiền 4,050 tỷ đồng từ tháng 7/2015, đến tháng 6/2019, công ty này không những không nộp đồng nào, mà số nợ còn phát sinh thêm lên hơn 4,1 tỷ đồng; Công ty Cổ phần Thương mại Tiến Hưng (Quận Tân Phú- TPHCM) nợ hơn 3,7 tỷ đồng, đến tháng 6/2019, số nợ đã tăng lên gần 4,3 tỷ đồng...

Xử lý hình sự chủ doanh nghiệp

Theo BHXH TPHCM, các trường hợp nợ BHXH nêu trên đã bị cơ quan BHXH TPHCM xử phạt vi phạm hành chính. Tuy nhiên, các doanh nghiệp này vẫn không khắc phục, cố tình chây ỳ không thực hiện nộp BHXH cho người lao động. Toàn bộ hồ sơ nợ BHXH của 21 doanh nghiệp với số nợ gần 50 tỷ đồng đã được cơ quan BHXH TPHCM chuyển cho Công an TPHCM điều tra, xử lý hình sự theo quy định. Bời vì, từ ngày 1/9/2019, thay vì xử lý pháp nhân, các cá nhân là chủ doanh nghiệp trốn đóng, gian lận bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp của người lao động sẽ bị xử lý hình sự.

Được biết, trong thời gian qua, tình trạng nợ, trốn đóng và gian lận về BHXH, ngày càng gia tăng và diễn biến phức tạp. Tình trạng trốn đóng, nợ đọng BHXH với số tiền lớn, cố tình chây ỳ và thời gian nợ kéo dài của các doanh nghiệp vẫn diễn ra thường xuyên tại nhiều địa phương, gây khó khăn trong việc bảo đảm quyền lợi cho người lao động .

Trên thực tế, không ít dù hoạt động sản xuất, kinh doanh vẫn bình thường, vẫn có lợi nhuận, lương thưởng cho người lao động đầy đủ nhưng lại cố tình chây ỳ, nợ BHXH. Trong trường hợp này, người lao động rất thiệt thòi, tuy nhiên, một mặt do sức ép việc làm, một mặt do chưa hiểu biết đầy đủ về chính sách cho nên chưa chủ động đấu tranh với chủ sử dụng lao động, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bản thân. Thậm chí, nhiều trường hợp doanh nghiệp chấp nhận đóng lãi suất chậm nộp, lạm dụng tiền đóng BHXH của người lao động để quay vòng vốn vì tỷ lệ lãi suất phạt chậm nộp BHXH thấp hơn lãi suất ngân hàng, thủ tục vay ngân hàng phức tạp.

Theo BHXH TPHCM, Nghị quyết số 05/2019/NQ-HĐTP của Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao (hướng dẫn áp dụng Điều 214 về tội gian lận BHXH, bảo hiểm thất nghiệp; Điều 215 về tội gian lận bảo hiểm y tế; Điều 216 về tội trốn đóng BHXH, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động của Bộ Luật Hình sự), thay vì chỉ xử lý pháp nhân doanh nghiệp thì từ ngày 1/9/2019, các cá nhân là chủ doanh nghiệp có các hành vi trốn đóng, gian lận BHXH, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp của người lao động sẽ bị xử lý hình sự.

Điều 216 Bộ Luật Hình sự quy định, người nào có nghĩa vụ đóng BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động mà gian dối hoặc bằng thủ đoạn khác để không đóng hoặc không đóng đầy đủ theo quy định từ 6 tháng trở lên, trốn đóng BHXH từ 1 tỷ đồng trở lên hoặc trốn đóng cho 200 người trở lên thì bị phạt tiền từ 500 triệu đồng đến 1 tỷ đồng, hoặc bị phạt tù từ 2 đến 7 năm. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20 đến 100 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 đến 5 năm.