Chung tay hỗ trợ nông sản xuất khẩu qua cửa khẩu biên giới phía Bắc

Nỗ lực của Hải quan

Theo đánh giá, nông sản Việt Nam XK đang phải chịu 2 hàng rào kỹ thuật quan trọng nhất là an toàn thực phẩm và kiểm dịch động thực vật.

Trước những khó khăn đó, theo Phó Tổng cục trưởng Lưu Mạnh Tưởng, thời gian qua, cơ quan Hải quan đã nỗ lực không ngừng nhằm đơn giản hóa thủ tục hải quan, rút ngắn thời gian thông quan, tạo điều kiện tối đa và thực hiện thông quan nhanh chóng trong ngày đối với hàng hóa XK tại địa bàn, đặc biệt đối với hàng nông sản XK; giải quyết ngay các vướng mắc phát sinh trong quá trình thực hiện thủ tục hải quan XK hàng hóa cho DN.

Trong đó, để thúc đẩy hoạt động XK nông sản, cơ quan Hải quan đã thường xuyên tổ chức đối thoại DN, tư vấn hỗ trợ DN XK nắm rõ về những quy định của các nước về kiểm dịch, về tiêu chuẩn chất lượng, cơ chế cấp phép, thủ tục thanh toán, bảo hiểm.

Phó Tổng cục trưởng Lưu Mạnh Tưởng phát biểu tại hội thảo diễn ra chiều 12/5. Ảnh: H.Nụ

Tổng cục Hải quan thường xuyên chỉ đạo các đơn vị hải quan địa phương nơi có hàng nông sản XK tạo điều kiện tối đa và thực hiện thông quan ngay trong ngày đối với hàng hóa XK là nông sản đến thời điểm thu hoạch chính vụ nói riêng và nông sản nói chung; giải quyết ngay các vướng mắc phát sinh trong quá trình thực hiện thủ tục hải quan XK hàng hóa; phối hợp chặt chẽ, thường xuyên trao đổi thông tin với cơ quan kiểm dịch để thực hiện nhanh chóng thủ tục cho DN.

Theo đó, cơ quan Hải quan đặt mục tiêu hỗ trợ cá nhân, tổ chức có liên quan, đặc biệt là các DN nắm bắt kịp thời, đầy đủ các quy định của pháp luật hải quan, đảm bảo tuân thủ đúng quy định của pháp luật hải quan nói chung và các quy định liên quan đến nông sản XK nói riêng. Với mục tiêu đó, Hải quan các cấp luôn ưu tiên tuyên truyền, vận động các DN, cá nhân, tổ chức phối hợp với cơ quan Hải quan thực hiện các hoạt động cải cách thủ tục hành chính và cải cách hiện đại hóa hải quan.

Tuy nhiên, Phó Tổng cục trưởng Lưu Mạnh Tưởng cho rằng, DN cũng cần nâng cao chất lượng nông sản theo hướng đáp ứng được các điều kiện, tiêu chuẩn của các nước NK; đa dạng hóa đối tượng khách hàng và thị trường XK nông sản để tránh phụ thuộc vào các đối tượng khách hàng, thị trường truyền thống. Hoàn thành thủ tục hải quan sớm để khi hàng hóa đưa ra cửa khẩu không phải chờ đợi, bảo quản chờ XK.

Bởi theo Phó Tổng cục trưởng Lưu Mạnh Tưởng, trong công tác giám sát, làm thủ tục cho mặt hàng nông sản XK, cơ quan Hải quan đóng vai trò như một mắt xích quan trọng vừa kiểm soát hoạt động XK nông sản, vừa góp phần thúc đẩy hoạt động này phát triển.

Trong đó, với vai trò đầu mối, thời gian qua, cơ quan Hải quan đã nỗ lực thể hiện nổi bật thông qua việc xây dựng, vận hành phần mềm trên Cổng thông tin một cửa quốc gia (NSW) để tự động tiếp nhận hồ sơ kiểm tra chất lượng, kiểm tra an toàn thực phẩm; quyết định phương thức kiểm tra trên cơ sở thu thập, xử lý các dữ liệu về kiểm tra chất lượng, kiểm tra an toàn thực phẩm; chuyển hồ sơ đến các cơ quan kiểm tra, tổ chức chứng nhận sự phù hợp được chỉ định; đảm bảo công khai minh bạch thông tin, kết nối, chia sẻ dữ liệu với bộ, ngành và các cơ quan liên quan.

Nhấn mạnh về vai trò này, lãnh đạo Tổng cục Hải quan cho biết, với vai trò là cơ quan chịu trách nhiệm gác cửa nền kinh tế đất nước, trực tiếp tiếp xúc với hàng hóa, DN, cơ quan Hải quan đã chủ động phối hợp với các bộ, ngành để xây dựng hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật để lấp lỗ hổng pháp lý mà DN lợi dụng để gian lận; kiến nghị trao đổi, cung cấp các thông tin liên quan đến mặt hàng, DN có nguy cơ cao về gian lận.

Cơ quan Hải quan cũng phối hợp với các hiệp hội để thực hiện đánh giá năng lực sản xuất, XK nông sản, xác định các DN có rủi ro cao để áp dụng các biện pháp nghiệp vụ thích hợp. Đồng thời, phối hợp chặt chẽ với các lực lượng chức năng để phát hiện sớm các trường hợp gian lận thương mại.

Ngoài ra, cơ quan Hải quan đã chủ động sẵn sàng kết nối trao đổi thông tin với cơ quan Hải quan, cơ quan điều tra các nước để đấu tranh, ngăn chặn tình trạng gian lận, bảo vệ quyền lợi chính đáng của DN làm ăn chân chính, bảo vệ người tiêu dùng.

Ứng dụng mạnh mẽ CNTT

Để hỗ trợ, thúc đấy hoạt động nông sản XK, mở rộng thị trường, tăng sức cạnh tranh cho mặt hàng nông sản Việt Nam, Phó Tổng cục trưởng Lưu Mạnh Tưởng cho biết, đối với việc kiểm tra, giám sát hàng nông sản XK, cơ quan Hải quan đã và đang tiếp tục xây dựng và nâng cao mô hình địa điểm kiểm tra hồ sơ tập trung; chủ động phối hợp với các bộ, ngành sửa đổi hệ thống văn bản pháp luật về kiểm tra chuyên ngành, chi tiết mã số HS, ban hành các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với hàng hóa thuộc đối tượng kiểm tra.

Đồng thời đẩy mạnh áp dụng nguyên tắc kiểm tra theo phương pháp phân luồng quyết định kiểm tra; cùng với đó, ngành Hải quan tiếp tục hoàn thiện nâng cao hiệu quả hệ thống thông quan điện tử, đẩy mạnh ứng dụng mạnh mẽ CNTT ở tất cả các khâu nghiệp vụ hướng đến mô hình Hải quan số, Hải quan thông minh; phối hợp với các đơn vị triển khai thực hiện kết quả kết nối trao đổi thông tin thương mại và các DN hoạt động trong lĩnh vực logistics, bảo hiểm và các dịch vụ khác có liên quan… Tất cả đều nhằm hỗ trợ, thúc đẩy hoạt động XK nông sản.

Hải quan Tân Thanh hướng dẫn DN thực hiện đóng gói hàng hóa là nông sản theo đúng quy định của đối tác. Ảnh: H.Nụ

Đặc biệt, trong giai đoạn cao điểm tại các cửa khẩu thì cơ quan Hải quan luôn bố trí CBCC giải quyết thủ tục thông quan và giám sát hàng hóa XK ngoài giờ hành chính, ngày nghỉ, ngày lễ; phối hợp với các DN kinh doanh kho, bãi tại khu vực cửa khẩu bố trí địa điểm và tạo điều kiện cho việc bảo quản, phân loại chất lượng hàng hóa của DN trong thời gian chờ XK. Đồng thời, thường xuyên cập nhật tình hình, cung cấp thông tin, khuyến cáo kịp thời tới các DN XK hàng nông sản qua các cửa khẩu trên địa bàn.

Bên cạnh đó, các đơn vị Hải quan cửa khẩu đã và đang đẩy mạnh công tác tuyên truyền, cảnh báo, nâng cao nhận thức của DN trong quá trình làm thủ tục hải quan đối với hàng nông sản; tăng cường và đổi mới nội dung, hình thức tuyên truyền, hỗ trợ thông tin pháp lý về pháp luật hải quan, chính sách quản lý hàng nông sản XK để người khai hải quan biết, thực hiện, góp phần nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật của người khai hải quan, ngăn chặn hành vi vi phạm.

Những giải pháp từ phía cơ quan Hải quan là rất cụ thể, thiết thực, do đó, Phó Tổng cục trưởng Lưu Mạnh Tưởng cho rằng, các DN sản xuất chế biến nông sản XK cũng cần nâng cao chất lượng hàng nông sản phù hợp với các cam kết Hiệp định của Việt Nam đang thực thi và các thị trường đối tác quan trọng; liên hệ chặt chẽ với cơ quan Hải quan chủ động áp dụng ứng dụng công nghệ trong việc truy xuất nguồn gốc nông sản điện tử, giúp mở rộng thị trường XK.

Đặc biệt, cần ứng dụng các thành tựu khoa học kỹ thuật và công nghệ mới vào bảo quản, chế biến nông sản sau thu hoạch; kết hợp các biện pháp vật lý, sinh học và hóa học vào bảo quản nông sản dần thay thế biện pháp bảo quản hàng hóa để khi chờ làm thủ tục hải quan, hàng nông sản vẫn đảm bảo chất lượng, giữ được nguyên vẹn hình thức, đảm bảo yêu cầu của nước NK.

Ngoài ra, cơ quan Hải quan khuyến nghị các DN khi làm thủ tục XNK, đặc biệt là đối với mặt hàng nông, thủy sản như cần nghiên cứu, nắm tình hình diễn biến dịch bệnh và chính sách kiểm soát phòng chống dịch của nước NK; thực hiện hoạt động thương mại theo thông lệ quốc tế; các nội dung thỏa thuận tại các hợp đồng thương mại quốc tế nên được đàm phán chặt chẽ và có những điều khoản dành riêng cho trường hợp ảnh hưởng do dịch bệnh, thiên tai…