Doanh nghiệp cần vốn nhưng không dám vay
	Hợp tác giúp doanh nghiệp tiếp cận vốn trên nền tảng số
	Tìm cách "thông đường" cho doanh nghiệp nhỏ và vừa tiếp cận vốn
	Doanh nghiệp hoạt động cầm chừng, hạn chế đầu tư do khó khăn về vốn

Sơ chế dừa tươi xuất khẩu tại Công ty Vina T&T. Ảnh minh hoạ: T.L

Các ngành chủ lực đều lao đao

Kết quả khảo sát vừa được Hiệp hội DN TPHCM thực hiện đã cho thấy bức tranh ảm đạm về tỉnh hình sản xuất kinh doanh của các DN trong hầu hết các ngành kinh tế chủ lực trên địa bàn. Cụ thế, kim ngạch xuất khẩu của ngành dệt may giảm khoảng trên 8% so với cùng kỳ. Nhiều DN đang phải giảm giờ làm để duy trì và giữ chân người lao động. Hầu như các DN đang chủ động tái cấu trúc, tiết kiệm, tinh giảm các nguồn lực, cắt giảm chi tiêu. Khó khăn phổ biến là thiếu hụt dòng tiền, DN không tiếp cận được vốn vay, nhiều DN không được giải ngân, chuyển nợ xấu. Do vậy, từ giữa năm 2022 đến nay các DN dệt may không đầu tư và có xu hướng bán lại, làm mất thương hiệu. Dự bảo các tháng sắp tới sẽ là giai đoạn khó khăn chồng chất đối với các DN dệt may.

Ngành cơ khí điện cũng có tình trạng chung là đơn hàng giảm, thậm chí có DN giảm đến 50%; đơn hàng xuất khẩu tại chỗ cũng giảm 30-40%. Các DN cơ khi Việt Nam bị cạnh tranh khốc liệt bởi các doanh nghiệp FDI, nhất là DN nhỏ và vừa phải giảm giờ làm, cắt giảm lao động nhằm tiết giảm chi phí sản xuất đề tồn tại.

Ngành bất động sản đóng băng, doanh nghiệp thiếu hụt dòng tiền gây ảnh hưởng dây chuyền trong chuỗi cung ứng, thiếu tiền trả cho nhà thầu, trả cho trái chủ trả lãi ngân hàng, trả lương cho người lao động... Các nhà cung cấp cũng bị ảnh hưởng theo, trong khi đó sắt tăng giá, các hợp đồng xây dựng đã ký tiếp tục lỗ vốn. Nguồn vốn rất khó, gần như không tiếp cận được gọi 120.000 tỷ đồng hỗ trợ lãi suất từ 1,5%-2%. Tài sản thế chấp là đất nông nghiệp được định giá rất thấp và giá trị tài sản đảm bảo nói chung giảm đến 30%, đòi hỏi phải bổ sung tài sản thế chấp trong khi DN gần như cạn kiệt tài sản.

Những khó khăn của ngành bất động sản kéo theo ngành vật liệu xây dựng hiện có khoảng 40% DN trong tỉnh trạng không hoạt động được, khả năng đến cuối năm 2023 sẽ có nhiều DN phá sản nếu tình hình không có gì thay đổi. Các ngành khác như lương thực thực phẩm, xây dựng công nghiệp, mỹ nghệ và chế biến gỗ, du lịch... cũng đối mặt với đầy rẫy khó khăn.

Cần vốn để cầm cự, nhưng vay vốn không dễ

Chia sẽ tại toạ đàm “Khơi thông dòng vốn vào sản xuất kinh doanh” tổ chức mới đây, ông Nguyễn Ngọc Hoa, Chủ tịch Hiệp hội DN TPHCM cho biết, thị trưởng khó khăn nên hầu hết các DN chỉ đang nỗ lực để cầm cự qua giai đoạn hiện nay với kỳ vọng tình hình đến cuối năm sẽ sáng sủa hơn. Tuy nhiên, phần vốn vay trước đây vẫn phát sinh lãi do đó các DN mong muốn ngân hàng có chính sách khoanh nợ, giãn nợ cho DN. “Việc khoanh nợ, giãn nợ cần tịnh tiến đều vì nếu năm sau thị trưởng vừa tốt lên, DN vừa khôi phục trở lại đã phải trả khoản nợ lớn của 2 năm dồn lại thì sẽ rất khó khăn” – ông Hoà cho biết. Bên cạnh đó, theo Hiệp hội DN TPHCM, nhiều DN đã vay ngân hàng để đầu tư máy móc, thu mua nguyên liệu... và đã thể chấp hết tài sản có quyền sở hữu hợp pháp. Nay muốn vay thêm nhưng không còn tài sản nào để thể chấp, nhà xưởng thì ngân hàng không chấp nhận làm tài sản đảm bảo.

Ông Phạm Văn Việt, Phó Chủ tịch Hội May – Thêu – Đan TPHCM, Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc VitaJean cũng cho hay, hiện lượng nguyên phụ liệu tồn kho và hàng hoá tồn kho của các DN dệt may rất lớn. Bên cạnh đó, trước đây khách hàng nước ngoài đều nhận hàng và gia hạn thanh toán 90-160 ngày, nhưng do khó khăn, các khách hàng hiện yêu cầu DN phải ký gửi, khiến dòng tiền gặp khó khăn, không đáp ứng các điều kiện của ngân hàng. Ông Nguyễn Văn Trí, Giám đốc Công ty TNHH Lập Phúc cho biết, sau hơn 30 năm phát triển, qua nhiều lần vay vốn ngân hàng thông qua chương trình kích cầu của TPHCM Lập Phúc đã phát triển ngang ngửa với các DN lớn. Nhà xưởng, máy móc thiết bị của công ty hiện rất tối tân, hiện đại. Ông Trí đánh giả nguồn vốn ngân hàng đóng vai trò rất quan trọng trong sự phát triển của công ty. “Nhờ Lập Phúc may mắn được tham gia chương trình kích cầu của TPHCM, nghĩa là DN chỉ trả phần vốn, con lãi do thành phố trả. Còn nếu DN phải tự trả lãi thì rất khó khăn, DN không thể làm ra sẵn phẩm gì mà có lời được 20-30%” - ông Trí chia sẻ. Theo đó, Lập Phúc sản xuất các sản phẩm công nghệ cao trong ngành khuôn mẫu, dùng cho chế tạo ô tô và xuất khẩu qua Mỹ. Nhưng công ty phải cạnh tranh rất gay gắt với sản phẩm Trung Quốc nên giá luôn phải thấp thì mới bán được do đó, biên lợi nhuận thu được rất hạn chế.

Tuy nhiên, không phải tất cả các DN đều gặp khó khăn khi tiếp cận vốn ngân hàng. Ông Nguyễn Đình Tùng, Tổng giám đốc Công ty Vina T&T cho biết, công ty có thị trưởng ổn định và việc xuất khẩu trái cây vẫn tốt, dòng tiền ổn định nên Vina T&T vẫn được hưởng ưu đãi của ngân hàng. Hiện công ty đang vay vốn tại BIDV, Vietinbank với lãi suất khoảng 8-8,5% năm, thấp hơn nhiều so với nhiều DN khác. Còn nếu phải vay với lãi suất trên 10% thì Vina T&T cũng khó có thể trụ được.

Tuy nhiên, ông Tùng cũng có băn khoăn về việc định giá tài sản thể chấp cho các khoản vay tại ngân hàng. Cụ thể, chi phí đầu tư các loại cây dài ngày như mít, sầu riêng là khá lớn, từ 50-70 triệu đồng ha và chỉ sau 1-2 năm sẽ bắt đầu cho thu hoạch Nhưng lâu nay ngân hàng chỉ thực hiện định giá đối với đất, còn các loại cây ăn trái không được coi là tài sản khiến việc vay vốn của nông dân gặp nhiều khó khăn. Hiện các DN như Vina T&T đang phải đầu tư cho nông dân sau đó bao tiêu sản phẩm để xuất khẩu, nhưng nguồn lực của DN hạn chế nên việc đầu tư không được nhiều.

Tương tự, Lê Mai Hữu Lâm, Tổng giám đốc Công ty CP Sản xuất thiết bị điện công nghiệp Cát Vạn Lợi cho biết, công ty thuê đất trong khu công nghiệp thời hạn 50 năm và trả tiền thuê hàng năm với giá thuê khoảng 170-190 USD m2. DN đã đầu tư số tiền khá lớn để thuê đất và xây dựng nhà xưởng, nhưng khi vay vốn, ngân hàng chỉ định giá phần nhà xưởng, không tính giá trị phần đất thuê, khiển giá trị khoản vay rất thấp.

Theo đó, các DN đều mong muốn ngành ngân hàng cần có giải pháp tháo gỡ bằng cách định giá tài sản thể chấp theo giá thị trường, tăng tỷ lệ đảm bảo của tải sản thế chấp, cho phép thế chấp tài sản đất thuê hàng năm, thí điểm cho vay tín chấp và tăng giá trị thế chấp bằng đất nông nghiệp. Riêng với ngành dệt may, trước tình hình tồn kho cao và khó khăn về dòng tiền, ông Việt mong muốn ngành ngân hàng có chính sách cho vay dựa trên khoản phải thu, nguyên liệu tồn kho và sản phẩm tồn kho. Ngoài ra, cần nới các quy định cho vay bởi trong điều kiện hiện nay nếu vẫn giữ nguyên các quy định như trước đây thì DN không thể tiếp cận được.