Trao đổi với phóng viên Báo Hải quan, bên cạnh quan điểm cho rằng không nên để cảnh “bình mới rượu cũ” diễn ra thì cũng có quan điểm nhấn mạnh, cơ quan quản lý Nhà nước cần siết chặt quy định để đảm bảo an toàn giao thông cũng như quyền lợi của người tiêu dùng chứ không thể chạy theo một bộ phận DN.

Ông Nguyễn Tuấn, Giám đốc Công ty TNHH Thiên Phúc An, đại diện cho 50 DN NK ô tô vừa và nhỏ: Trước khó 10 phần, nay sẽ còn 8 phần

Xem xét tổng thể các nội dung trong dự thảo Thông tư của Bộ GTVT, một vài nội dung bổ sung mới thực sự là “đòn chí tử” đối với các DN NK xe không chính hãng.

Trước đây, khi NK xe nguyên chiếc, DN chỉ cần làm bản kê khai theo mẫu của cơ quan Đăng kiểm và cung cấp bản sao thông số kỹ thuật là đủ. Tuy nhiên, theo dự thảo Thông tư mới, tại Điều 5.1.f có nêu rõ: Trong hồ sơ đăng ký kiểm tra, DN phải nộp “Bản chính giấy chứng nhận chất lượng của nhà sản xuất cấp cho xe cơ giới thực tế NK hoặc Phiếu kiểm tra chất lượng xuất xưởng”. Các DN NK xe chính hãng sẽ dễ dàng đáp ứng điều này, tuy nhiên hầu như các DN NK xe không chính hãng lại “bó tay”. Điều này đồng nghĩa với việc, nếu dự thảo Thông tư được thông qua với quy định nêu trên, các DN NK ô tô vừa và nhỏ không thể tồn tại.

Trước đây, với Thông tư 20, các DN NK xe không chính hãng đã rất chật vật. Khi Thông tư 20 vừa được Bộ Công Thương kiến nghị bỏ, “quả bóng” lại được đá sang Bộ GTVT, để trong dự thảo của Bộ GTVT bổ sung quy định như trên. Nếu với Thông tư 20, DN khó 10 phần thì với quy định mới này DN cũng khó đến 8 phần. Từ vướng mắc trong điều kiện kinh doanh ở Thông tư 20, giờ đây chuyển thành vướng mắc khi thực hiện thủ tục hành chính, song về bản chất chỉ là “bình mới rượu cũ”.

Các DN vừa và nhỏ thường NK xe từ thị trường Trung Đông. Lúc này Trung Đông giống như một “chợ” xe của thế giới, đóng vai trò là nhà NK cấp 1 khi hội tụ về đó rất nhiều loại xe từ các hãng xe uy tín. Vì vậy, khi các DN Việt Nam NK lại xe từ thị trường này, các xe NK chỉ có giấy xuất xưởng. Bản chính giấy chứng nhận chất lượng của nhà sản xuất cấp cho xe cơ giới thực tế NK hoặc Phiếu kiểm tra chất lượng xuất xưởng, nhà NK cấp 1 phải giữ lại để làm thủ tục hoàn thuế ở nước sở tại cho họ khi họ NK xe từ các thị trường khác.

Các DN mong muốn, trong Thông tư chính thức được thông qua của Bộ GTVT, nội dung nêu trên sẽ bị loại bỏ. Thay vào đó, quy định sẽ mở theo hướng, đối với những lô hàng NK có nộp Bản chính giấy chứng nhận chất lượng của nhà sản xuất cấp cho xe cơ giới thực tế NK hoặc Phiếu kiểm tra chất lượng xuất xưởng thì xe hoàn toàn được miễn kiểm tra thực tế. Còn đối với những lô hàng NK không có giấy tờ kể trên thì cơ quan Đăng kiểm áp dụng chế độ kiểm tra xác suất, thậm chí kiểm tra từng chiếc xe thực tế. DN tự tin vào chất lượng sản phẩm nên không ngần ngại việc kiểm tra.

Ông Bùi Danh Liên, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải TP. Hà Nội: Quan trọng nhất là đảm bảo an toàn giao thông và quyền lợi người tiêu dùng

Dù bộ, ngành nào chủ trì thì việc xây dựng các Thông tư, quy định đều phải xuất phát từ lợi ích của xã hội, quốc gia. Nhiều thị trường trên thế giới như Mỹ, Nhật, EU… chỉ NK “mớ rau, con cá” từ Việt Nam thôi mà đã áp dụng những quy định khắt khe để làm rõ nguồn gốc xuất xứ ra sao, sản xuất có đúng quy trình không… thì không lý gì Việt Nam lại lơ là vấn đề này đối với mặt hàng như ô tô khi sản phẩm này liên quan trực tiếp tới vấn đề an toàn giao thông. Nói như vậy để thấy, quy định chặt chẽ vấn đề NK ô tô là điều quan trọng, cần thiết, không thể làm sơ sài.

Trước đây là đối với Thông tư 20 và hiện nay là với dự thảo Thông tư quy định việc kiểm tra về chất lượng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường xe cơ giới NK của Bộ GTVT, các DN NK xe không chính hãng đều kêu ca khó khăn. Tuy nhiên, xét đến cùng toàn quốc hiện nay chỉ có khoảng 200 đơn vị NK như vậy. Quy định, quy chuẩn là chung cho mọi đối tượng và yêu cầu về an toàn kỹ thuật, về quyền lợi của người tiêu dùng phải được đặt lên trên chứ không thể chạy theo “chiều lòng” một bộ phận DN.

Mua xe NK chính hãng hiện nay thông thường giá sẽ đắt hơn so với xe NK không chính hãng. Tuy nhiên, nhà NK có đủ năng lực để đáp ứng các yêu cầu đặt ra sẽ khiến người mua xe yên tâm hơn về nguồn gốc xuất xứ, chất lượng xe, khâu bảo hành phía sau... Trong khi đó, đối với các nhà NK nhỏ, không chính hãng, đáp ứng các yêu cầu trên không đơn giản.

Riêng đối với nội dung trong hồ sơ đăng ký kiểm tra, DN NK phải nộp bản chính Giấy chứng nhận chất lượng của nhà sản xuất cấp cho xe cơ giới thực tế NK hoặc Phiếu kiểm tra chất lượng xuất xưởng, tôi cho rằng khá cần thiết. Các DN vừa và nhỏ muốn tham gia thị trường thì thay vì cứ mãi kêu ca, cần tập trung nỗ lực hơn nữa, nâng cao năng lực DN để đáp ứng nhu cầu thực tế.

Về góc độ những quy định đặt ra trong dự thảo Thông tư của Bộ GTVT có tác động tới việc hạn chế NK ô tô hay không, theo tôi tác động không lớn, bởi đối với các đơn vị NK chính hãng, việc có đầy đủ giấy tờ cần thiết là điều đơn giản nên sự hạn chế chỉ là đối với lượng xe NK không chính hãng.