Đại diện Công ty CP Nông nghiệp GAP nêu vướng mắc tại hội nghị. Ảnh: T.H.

Theo ông Nguyễn Quang Vinh, Phó Tổng thư ký Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Tổng thư ký Hội đồng DN vì sự PTBV Việt Nam, khó khăn đối DN là kiến thức và nhận thức bởi thực hiện trách nhiệm xã hội không phải điều gì cao xa.

Năm 2010, VCCI cùng một số DN tiên phong trong lĩnh vực PTBV đã thành lập Hội đồng DN vì sự PTBV Việt Nam. Theo ông, từ đó đến nay, nhận thức của các DN Việt về vấn đề này đã thay đổi như thế nào?

Không chỉ là từ năm 2010, những năm 1999 - 2000 chúng tôi đã bắt đầu xây dựng những viên gạch đầu tiên trong “tòa nhà” thực hiện trách nhiệm xã hội (TNXH) DN đối với DN Việt Nam. Từ đó đến nay, sau 16 năm, nhận thức của cộng đồng DN về TNXH hay PTBV đã đi được một chặng đường dài từ nhận thức đến hành động.

VCCI là đơn vị tiên phong trong việc hỗ trợ DN thực hiện TNXH thông qua hàng loạt chương trình về nâng cao nhận thức, đào tạo phát triển năng lực, đem thông lệ tốt của thế giới chia sẻ với DN Việt Nam. Hiện tại nhận thức của DN nhỏ và vừa về PTBV đã được cải thiện nhiều so với trước đây, đặc biệt là nhận thức của các DN lớn, thể hiện ở việc khá nhiều DN thực hiện các chương trình xã hội, môi trường. Không chỉ là nhận thức mà một số DN là hội viên của Hội đồng DN vì sự PTBV Việt Nam như Viettel, Tập đoàn Bảo Việt, Hoàng Anh Gia Lai… đang tích cực thực hiện TNXH DN và chia sẻ kinh nghiệm cho DN khác biết cách làm thế nào để vừa thực hiện tốt TNXH vừa có mô hình làm ăn kinh doanh tốt, bởi nói cho cùng, một DN bền vững thực hiện tốt TNXH phải là một DN làm ăn kinh doanh tốt, phải là một DN không chỉ tốt về kinh tế mà còn làm tốt các vấn đề xã hội, môi trường và đóng góp tích cực cho toàn thể xã hội.

Như ông vừa nói, các DN lớn đã thực hiện TNXH khá tốt, nhưng các DN nhỏ và vừa mới chỉ dừng lại ở nhận thức. Vậy đâu là khó khăn của những DN này, thưa ông?

Khó khăn lớn đối DN nhỏ và vừa là kiến thức và nhận thức vì thực hiện TNXH không phải điều gì cao xa, mà chỉ cần rà soát lại quy trình sản xuất, xem quy trình nào có thể tiết kiệm năng lượng, điện, nước hay trong khuôn viên nhà xưởng nên kẻ đường đi lối lại như thế nào cho khoa học. Đó hoàn toàn là kiến thức chứ không phải là chi phí. Chúng tôi đã hỗ trợ nhiều DN, đôi khi cả dự án chỉ mất 5 triệu đồng nhưng đem lại nhiều lợi ích. Ví như có lần chúng tôi hỗ trợ DN thực hiện giải pháp làm mát nhà máy trong ngày hè bằng đường ống với giá rất rẻ, chỉ 3,5-4 triệu đồng nhưng đã giảm nhiệt được 2 độ trong nhà máy, mang lại lợi ích lớn về chi phí điện nước. Do vậy, có thể nói, điểm nghẽn của DN là thông tin, nhận thức chứ chưa hẳn là nguồn lực về mặt tài chính, nên nhiệm vụ của chúng tôi là tìm ra những vấn đề cụ thể để có chương trình hỗ trợ DN một cách hợp lý.

Trong thực hiện PTBV, ngoài thực hiện các giải pháp về môi trường làm việc, bảo vệ tài nguyên…, vấn đề minh bạch, nhất quán và phòng chống tham nhũng cũng là một chỉ tiêu quan trọng. Tuy nhiên, đây lại là vấn đề khá khó khăn đối với các DN Nhà nước?

Đây là vấn đề lớn vì xây dựng một nền văn hóa kinh doanh lành mạnh và phi tham nhũng là rất khó. Gần đây VCCI được Chính phủ giao thực hiện Đề án 12 về “Sáng kiến xây dựng tính nhất quán và minh bạch trong quan hệ kinh doanh tại Việt Nam”. Chúng tôi đang huy động nỗ lực của tập thể, của cộng đồng DN trong tham gia phòng chống tham nhũng. Một cánh én có thể không làm nên mùa xuân, một giọng nói có thể là yếu ớt nhưng khi các DN liên kết lại xây dựng một liên minh DN phòng chống tham nhũng, lúc đó tiếng nói của cộng đồng DN sẽ có ảnh hưởng và tác động lớn hơn tới môi trường kinh doanh. Thông qua liên minh này, các DN có thể xây dựng được nhiều hoạt động, đưa ra nhiều kiến nghị tốt gửi tới Chính phủ và đặc biệt là đưa những thông lệ tốt về phòng chống tham nhũng trong ASEAN giới thiệu về Việt Nam. Đây sẽ là những hoạt động quan trọng trong cộng đồng DN đóng góp vào việc xây dựng môi trường kinh doanh bài bản và linh hoạt hơn trước những thách thức trong kinh doanh.

Với việc công bố 151 chỉ số đánh giá DN bền vững tại Việt Nam của VCCI gần đây, ông có cho rằng hoạt động thực hiện PTBV trong DN sẽ có nhiều thuận lợi?

Bộ chỉ số CSI với 151 chỉ số là công cụ để đo lường những nỗ lực PTBV và quản trị các rủi ro trong quá trình hoạt động của DN, đồng thời cũng cải thiện khả năng nhận biết của DN về cơ hội kinh doanh mới và tăng sự minh bạch của DN. Đối với các DN nhỏ và vừa, việc bắt đầu vạch ra chiến lược và bắt tay vào xây dựng viên gạch đầu tiên để thực hiện PTBV DN đã là rất tốt và đây sẽ là căn cứ để đánh giá và xếp hạng quá trình đó. Tuy nhiên, phải khẳng định, các DN tham gia “đo” quá trình hoạt động của mình thông qua bộ chỉ số không phải vì danh lợi mà tham gia vì muốn chia sẻ kinh nghiệm của mình và mong muốn được xã hội ghi nhận họ là những DN có đóng góp cho sự PTBV.

Vậy để hoạt động PTBV của DN phát triển hơn nữa, theo ông, khung khổ pháp lý hiện tại đã đủ để DN hoạt động?

Theo tôi, để hoạt động này có nhiều điều kiện phát triển hơn, khung khổ pháp lý cũng cần được hoàn thiện hơn. Ví dụ trong Bộ luật Lao động cần có điều khoản về lập báo cáo và cách thức lập báo cáo đối với các DN, đặc biệt là báo cáo bền vững. Điều này là để DN ý thức được đây là lợi ích của DN và đồng thời cũng là trách nhiệm của DN phải báo cáo với xã hội về hoạt động của mình. Ngoài ra, trong thời gian tới, một số vấn đề khác cũng sẽ được VCCI nghiên cứu, đề xuất lên Chính phủ như vấn đề năng lượng hay ủy quyền kinh tế cho phụ nữ…

Xin cảm ơn ông!