Cước phí logistics sẽ còn tăng tới khi nào?
	Cước vận tải tăng cao, doanh nghiệp thủy sản "cầu cứu" Thủ tướng

Chi phí vận tải đang tác động mạnh đến các lô hàng xuất khẩu. Ảnh: T.H

Cước phí tăng ban đầu các tuyến xa như đi Bắc Mỹ, EU tăng nhanh. Giữa năm 2021 tình hình “làm ăn khấm khá” này lan qua các tuyến gần hơn như Australia, Nhật Bản, Hàn Quốc, khiến biết bao doanh nghiệp chỉ còn biết than trời vì không ai có thể cứu vãn tình hình khó khăn, phức tạp này.

Theo ông Hồ Quốc Lực, nguyên Chủ tịch Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam, Chủ tịch HĐQT FIMEX, đầu năm, có bản tin một hãng tàu biển Đan Mạch lãi năm 2021 khủng, khoảng 15 tỷ USD. Trên sàn chứng khoán Việt cũng ồn ào vì cổ phiếu các doanh nghiệp vận tải biển của ta cũng tăng trưởng mạnh, gốc nhờ lợi nhuận cao. Lợi nhuận cao, chắc chắn yếu tố cơ bản không phải tổ chức điều hành tốt hơn, mà là do giá cước “té nước theo mưa”.

Trong thời gian qua, doanh nghiệp (DN) chế biến thủy sản Việt Nam đầy thiệt thòi vì Mỹ với EU, Anh là những thị trường thủy sản hàng đầu của Việt Nam, đây là những thị trường xa với giá cước tăng 4 - 6 lần so bình thường. Với chỉ chi phí giá cước tàu tăng đã "nuốt" hết lợi nhuận lô hàng và thậm chí gây lỗ với lô hàng trị giá không cao hoặc biên lợi nhuận không tốt.

Bên cạnh đó các chi phí khác trong năm 2021 cũng không nhỏ như chi phí phòng chống dịch bệnh, chi phí tăng do năng suất giảm vì giãn cách trong sản xuất, chi phí vật tư có gốc nhập khẩu tăng 10-30% cũng vì cước tàu tăng.

Các doanh nhân thủy sản trông chờ phép màu năm 2022 như tình hình Covid-19 giảm sẽ khiến trật tự cũ từng bước vãn hồi, nhưng sự trông mong này không thành khi cuối năm 2021 đến nay, biến thể Covid-19 mới bùng phát và chính sách ứng phó dịch bệnh “Zero Covid” của Trung Quốc khiến hệ thống logistics toàn cầu thêm rối loạn, khiến cước các tuyến tàu gần tăng thêm, đồng thời tình hình này góp phần gây thiếu hụt cục bộ hàng hóa ở các thị trường nhập khẩu và gián tiếp góp phần làm tình hình lạm phát thêm năng lượng bùng phát.

Theo phân tích của ông Hồ Quốc Lực, các doanh nghiệp thủy sản ta bước vào năm 2022 với niềm vui không nhỏ vì bước vào giai đoạn hồi phục sau khủng hoảng vì đại dịch. Tuy nhiên, niềm vui này không trọn vì ngay đầu năm, các đại lý tàu biển cho biết giá cước tàu hoàn toàn không có cải thiện mà còn tiếp tục tăng thêm.

Không dừng lại ở đó, khi ngành thủy sản trên tiến trình phục hồi và thúc đẩy chuỗi giá trị con tôm, con cá thì vật tư đầu vào đều đồng loạt “đoàn kết bắt tay” tăng giá. Tôm, cá giống đều tăng, tôm giống tăng 5-7% trong khi cá giống tăng mạnh hơn từ 25-30%; thức ăn cá tăng nhẹ nhưng thức ăn tôm tăng trên 5%. Đáng ngại hơn là một số hóa chất tăng tới 20-30%. Nhìn chung, tất cả đầu vào và cả chi phí lao động để hình thành sản phẩm cá, tôm đều tăng. Chi phí tăng ở từng mắt xích chuỗi giá trị tôm, cá sẽ dẫn đến chi phí sản phẩm cuối cùng ở doanh nghiệp chế biến sẽ tăng không nhỏ.

Giá thành tăng, cước tàu tăng, khiến doanh nghiệp phải bán với giá cao hơn, nhưng người tiêu dùng chưa chắc chấp nhận hết. Một bộ phận người tiêu dùng có thu nhập thấp hơn chắc chắn phải chuyển qua mua sắm những thực phẩm thay thế hoặc từ nguồn hàng nước khác có giá cả thấp hơn, phù hợp hoàn cảnh túi tiền của mình. Chính phủ ta coi trọng giữ ổn định tỉ giá hối đoái. Thiết nghĩ, chuyện gì cũng có hai mặt. Tình hình biến động tỉ giá hối đoái thấp có những mặt lợi nên Chính phủ mới duy trì, nhưng rõ ràng sẽ gây ra tình trạng giá cả hàng xuất khẩu của chúng ta khó cạnh tranh các nước khác, dẫn đến việc mất khách hàng, thị trường là khả năng hiển nhiên. "Thiết nghĩ, VASEP theo dõi tình hình này, nên có văn bản trình bày tình hình lên bộ, ngành liên quan để được xem xét hỗ trợ bằng chính sách kịp thời"- ông Lực đề xuất.