Suốt thời gian qua, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa là một trong những yếu tố quan trọng góp phần vào tăng trưởng kinh tế nói chung. Trong bối cảnh kinh tế Việt Nam hội nhập mạnh mẽ với nền kinh tế thế giới thông qua việc tham gia hàng loạt các Hiệp định thương mại tự do (FTA), kỳ vọng dành cho xuất khẩu hàng hóa ngày càng nhiều. Tuy nhiên, điểm đáng nói là, giữa không ít cơ hội mở ra, "đói" thông tin về thị trường lại đang là bất cập đáng lưu ý "cản chân" các DN xuất khẩu.

Khảo sát "HSBC Navigator: Hiện tại, tương lai và ý nghĩa với DN" năm 2018 do Ngân hàng HSBC thực hiện cho thấy: Đa số DN Việt thiếu thông tin về chính sách và các FTA. DN thường tập trung vào các thị trường gần mà thiếu chú trọng các thị trường xa. Điều này có thể khiến DN đánh mất lợi thế cạnh tranh.

Trong một số cuộc hội thảo lớn, nhỏ được tổ chức gần đây, không ít DN cũng lên tiếng cho rằng: Thông tin thị trường là nhu cầu đầu tiên và rất quan trọng mà DN cần được hỗ trợ để có thể đưa hàng vào các kênh phân phối tốt hơn, nhất là khi Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) đã chính thức có hiệu lực và sắp tới là FTA Việt Nam - EU (EVFTA). Tuy nhiên, chủ động nắm bắt thông tin thị trường các nước tham gia FTA với DN là điều không dễ dàng. Thậm chí, ngay thị trường khu vực ASEAN, dù muốn thâm nhập, có DN cũng không nắm được danh sách khách hàng tiềm năng cũng như các đối thủ cạnh tranh hoặc những thông tin về thị trường dành cho người Hồi giáo trong khu vực... để khai thác triệt để.

Nói tới "đói" thông tin, nhiều chuyên gia cho rằng cần nhìn từ hai phía. Đó có thể là do cơ quan quản lý nhà nước chưa kịp thời phổ biến, triển khai, hỗ trợ DN tiếp cận nguồn thông tin hợp lý. Mặt khác, có những DN, bản thân DN cũng còn thiếu sự chủ động, linh hoạt trong tìm hiểu thông tin về thị trường, đối tác. Thông tin ở đây không đơn thuần chỉ là đi tìm người mua, mà còn là thông tin đánh giá người mua, tiềm năng thị trường, những tiêu chuẩn, hàng rào kỹ thuật của các nước...

Liên quan tới vấn đề này, chính Cục Xuất nhập khẩu cũng chỉ ra: Hàng hóa Việt Nam mới đang bước đầu vào được trực tiếp thị trường phân phối ở các nước NK. Hoạt động xúc tiến thương mại nói chung chưa được đồng đều và đồng bộ từ khâu sản xuất đến khâu tiếp thị và thâm nhập thị trường. Kinh phí dành cho xúc tiến thương mại còn thấp so với nhiệm vụ duy trì, phát triển thị trường và nhu cầu DN khi tỷ trọng so với tổng kim ngạch xuất khẩu thấp hơn mức trung bình của nhiều nước trong khu vực…

Dễ thấy, trong cuộc ganh đua, cạnh tranh khốc liệt, ai chậm chân hơn, người đó sẽ thua. Để các DN Việt không "hụt hơi" trong cuộc chạy đua xuất khẩu hàng hóa, những "nút thắt" trong vấn đề tiếp cận thông tin, tận dụng cơ hội khai thác tối đa thị trường xuất khẩu cần sớm được tháo gỡ một cách thiết thực trong thời gian tới.