Tuyên truyền viên BHXH Việt Nam vận động người dân tham gia BHXH tự nguyện. Ảnh: BHXH VN

Nhanh chóng và thuận tiện

Theo BHXH Việt Nam, người dân có thể đăng ký, đóng nộp BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình thông qua hình thức trực tiếp. Cụ thể, người tham gia nộp hồ sơ và đóng tiền BHXH tự nguyện, BHYT theo quy định tại Tổ chức dịch vụ được ủy quyền thu BHXH, BHYT hoặc cơ quan BHXH nơi cư trú hoặc tạm trú.

Với hình thức trực tuyến, người tham gia không cần trực tiếp đến cơ quan BHXH hay Tổ chức dịch vụ được ủy quyền thu BHXH, BHYT mà có thể đóng, nộp BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình online qua Cổng Dịch vụ công (DVC) BHXH Việt Nam hoặc Cổng DVC quốc gia với quy trình được tự động hóa mức độ cao; hoặc trên ứng dụng trực tuyến của một số ngân hàng đảm bảo giao dịch nhanh gọn, thuận tiện.

Cụ thể, người tham gia có thể thực hiện các thủ tục trên Cổng DVC Quốc gia (tại địa chỉ: //dichvucong.gov.vn/p/home/dvc-trang-chu.html) hoặc Cổng DVC BHXH Việt Nam (tại địa chỉ: //dichvucong.baohiemxahoi.gov.vn). Các trường hợp áp dụng, gồm: đăng ký tham gia BHXH tự nguyện lần đầu; đóng tiếp BHXH tự nguyện; gia hạn thẻ BHYT theo hộ gia đình (bao gồm cả trường hợp có giảm trừ mức đóng; không giảm trừ mức đóng). Để tiếp tục tạo thuận lợi cho người tham gia BHYT hộ gia đình, hiện nay, BHXH Việt Nam đang tích cực phối hợp với Bộ Công an để khai thác dữ liệu Hộ gia đình phục vụ triển khai DVC Đăng ký tham gia BHYT theo hộ gia đình (đối với người tham gia mới).

Bên cạnh đó, hiện nay, BHXH Việt Nam đã ký thỏa thuận thanh toán điện tử song phương với 5 hệ thống ngân hàng, gồm: Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank), Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV), Ngân hàng TMCP Quân đội (MB), Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn (Agribank), Ngân hàng Công thương Việt Nam (Viettinbank) tạo thuận lợi tối đa cho người dân, doanh nghiệp trong việc tham gia, thụ hưởng chính sách BHXH, BHYT theo tinh thần chỉ đạo của Chính phủ về việc thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt. Theo đó, người tham gia có thể thực hiện các giao dịch BHXH, BHYT ngay trên ứng dụng trực tuyến của các ngân hàng này với thao tác đơn giản, dễ thực hiện. Các trường hợp áp dụng, gồm: đóng tiếp BHXH tự nguyện; gia hạn thẻ BHYT theo hộ gia đình không giảm trừ mức đóng.

Với lợi thế giao dịch nhanh chóng, thuận tiện và có thể thực hiện ở bất kỳ đâu, bất kỳ lúc nào trên các thiết bị (máy tính, điện thoại thông minh…) có kết nối mạng internet, việc đăng ký đóng, nộp BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình online qua Cổng DVC và các ứng dụng trực tuyến của một số ngân hàng đã và đang được người dân hưởng ứng, đánh giá cao.

Theo số liệu thống kê, trong năm 2022 và 4 tháng đầu năm 2023 (tính đến hết ngày 9/4/2023), BHXH Việt Nam đã tiếp nhận và giải quyết cho khoảng 51.433 trường hợp giao dịch gia hạn thẻ BHYT theo hộ gia đình; 7.216 trường hợp đóng tiếp BHXH tự nguyện qua Cổng DVC Quốc gia. Với phương châm “Lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm phục vụ”, thời gian tới, BHXH Việt Nam tiếp tục tập trung mọi nguồn lực, triển khai mạnh mẽ việc ứng dụng công nghệ thông tin, đẩy mạnh chuyển đổi số, từng bước hoàn thiện “hệ sinh thái bảo hiểm xã hội 4.0” để triển khai thêm nhiều tiện ích hơn nữa nhằm phục vụ tốt nhất quyền lợi của người tham gia BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN).

“Lưới an sinh” mở rộng cho lao động tự do

BHXH tự nguyện chính thức đi vào đời sống từ đầu năm 2008. Nếu như trong năm đầu tiên triển khai, cả nước chỉ có 6.000 người tham gia, thì đến cuối năm 2022, con số này tăng lên gần 1,5 triệu người, tương ứng với mức tăng 250 lần trong 14 năm. Tuy nhiên, so với quy mô lao động, số người tham gia BHXH tự nguyện chiếm tỷ lệ rất nhỏ, hiện mới đạt khoảng hơn 3% lực lượng lao động trong độ tuổi. Tính chung cả số người tham gia BHXH bắt buộc, thì lực lượng lao động tham gia BHXH đến thời điểm cuối năm 2022 mới đạt 38,07%, tương ứng với 17,5 triệu người sẽ có tiền lương hưu và một số chính sách an sinh khác khi hết tuổi lao động.

Đánh giá về những lợi ích khi tham gia BHXH tự nguyện và BHYT hộ gia đình, Phó Tổng giám đốc BHXH Việt Nam Đào Việt Ánh cho biết, BHXH tự nguyện là chính sách an sinh xã hội mang tính nhân văn, tạo điều kiện cho lao động phi chính thức được tham gia vào lưới an sinh để khi hết tuổi lao động có cơ hội được hưởng lương hưu hàng tháng, được cấp thẻ BHYT miễn phí để đảm bảo cuộc sống và chăm sóc sức khỏe.

Các chính sách này do Nhà nước tổ chức thực hiện, không vì mục đích lợi nhuận, hướng tới mục tiêu xuyên suốt là bảo đảm an sinh xã hội cho người dân, nhất là khi không may bị ốm đau, bệnh tật, gặp tai nạn rủi ro hoặc lúc tuổi già... Người tham gia được lựa chọn mức đóng, phương thức đóng phù hợp với thu nhập của mình. Nhà nước có chính sách hỗ trợ tiền đóng BHXH cho người tham gia.

Trong thời gian tới, việc phát triển bền vững chính sách BHYT, BHXH ở nước ta sẽ gặp phải không ít những thách thức, như: già hóa dân số, mô hình bệnh tật thay đổi, đặc biệt chi khám, chữa bệnh BHYT không ngừng tăng... Do đó, để bảo đảm chăm sóc sức khoẻ cho nhân dân và hoàn thiện mục tiêu bao phủ BHYT, BHXH toàn dân, cần phải tập trung thực hiện đồng bộ các giải pháp để bảo đảm phát triển đối tượng tham gia BHXH, BHYT một cách bền vững.

Để hoàn thành mục tiêu BHXH toàn dân và bảo đảm phát triển bền vững BHYT toàn dân, ngoài nỗ lực của ngành BHXH, rất cần sự phối hợp, chung tay của cả hệ thống chính trị, các tầng lớp nhân dân trong thực hiện những chính sách trong thời gian tới.