Ông đánh giá như thế nào về những nguy cơ các xe ô tô hết niên hạn sử dụng mà vẫn tham gia giao thông có thể gây ra?

Điều dễ nhận thấy là các xe hết niên hạn sử dụng hầu hết điều kiện kỹ thuật đều không đảm bảo. Có xe hết niên hạn sử dụng nhiều năm vẫn tham gia lưu thông trên đường, chất lượng ngày càng xuống cấp. Những xe này đương nhiên có nguy cơ gây tai nạn, mất an toàn giao thông rất cao. Thực tế chứng minh, suốt thời gian qua đã có nhiều vụ tai nạn giao thông xảy ra có liên quan tới xe hết niên hạn sử dụng, thậm chí có những vụ tai nạn đặc biệt nghiêm trọng khiến nhiều người thương vong. Ngoài ra, phải nói thêm rằng, nhiều xe hết niên hạn sử dụng còn được dùng để chở hàng quá tải cũng góp phần cày xới mặt đường, tác động tiêu cực tới hạ tầng giao thông ở các địa phương.

Theo ông, đâu là những nguyên nhân chính khiến cho việc quản lý xe hết niên hạn sử dụng còn kém hiệu quả?

Tôi cho rằng, đầu tiên phải kể tới ý thức trách nhiệm của chủ xe chưa cao. Xe đã hết niên hạn sử dụng mà vẫn tham gia giao thông. Bên cạnh đó, khi xe chạy trên đường, do cố tình lựa chọn những cung đường ít lực lượng tuần tra kiểm soát nên xe vẫn tránh né trót lọt vượt qua sự kiểm tra.

Một trong những “nguồn cơn” mấu chốt khiến cho suốt thời gian qua xe hết niên hạn sử dụng vẫn có thể hoạt động ngang nhiên là chính quyền cấp địa phương chưa dành sự quan tâm đúng mức trong vấn đề này, chưa thực sự quyết liệt, thậm chí còn tình trạng cơ quan chức năng làm ngơ trước xe hết niên hạn sử dụng. Đôi khi, những người sử dụng xe hết niên hạn sử dụng là những người nghèo, chạy tập trung ở khu vực địa phương nhất định nên cơ quan quản lý có thấy cũng không hẳn đã xử lý quyết liệt.

Mới đây, Thủ tướng Chính phủ đã có Chỉ thị 29/CT-TTg về việc xử lý phương tiện giao thông đường bộ hết niên hạn sử dụng, quá hạn kiểm định yêu cầu các bộ, ngành, địa phương ráo riết hơn trong công tác này. Xin ông cho biết, động thái này có giúp vấn nạn xe hết niên hạn sử dụng mà vẫn tham gia giao thông được giải quyết dứt điểm?

Tôi cho rằng, nếu các bộ, ngành, địa phương quyết tâm cao thực hiện đồng bộ các giải pháp theo đúng tinh thần chỉ đạo từ Chỉ thị 29 của Thủ tướng Chính phủ, đặc biệt là ở nội dung nhấn vào trách nhiệm của “người đứng đầu” thì việc quản lý các phương tiện hết niên hạn sử dụng sẽ có chuyển biến tích cực trong thời gian tới.

Trách nhiệm “người đứng đầu” ở đây là phải quy tới tận cấp địa phương nhỏ nhất như xã, phường, rồi tới cấp huyện, cấp tỉnh. Trên thực tế, các xe hết niên hạn sử dụng thường tránh né không chạy ở các tuyến đường cấp tỉnh, cấp huyện nhưng lại chạy ở các tuyến đường liên huyện, liên xã… Do chính quyền cấp địa phương quản lý an ninh trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn nên đương nhiên sẽ nắm được tường tận hoạt động của các xe này. Thậm chí, chính quyền cấp xã còn nắm rõ được cụ thể xe hoạt động của gia đình nào trong xã. Nếu chính quyền cấp xã không xử lý được thỏa đáng thì phải báo cáo lên huyện để huyện nắm được thông tin, xử lý triệt để. Huyện không làm được dứt điểm thì tiếp tục báo cáo chính quyền cấp tỉnh.

Khi gắn với trách nhiệm “người đứng đầu”, chỉ cần nêu rõ chính quyền địa phương nào để xảy ra tình trạng xe hết niên hạn sử dụng tham gia giao thông thì lãnh đạo địa phương đó phải chịu trách nhiệm. Ví dụ, khi nảy sinh bất cập ở cấp xã, lãnh đạo xã nói chung mà cụ thể là chủ tịch xã phải chịu trách nhiệm. Làm được như vậy, tin rằng vị chủ tịch xã sẽ nêu cao tinh thần trách nhiệm, không dám nể nang, lơ là trong quản lý. Động thái quyết liệt này cũng không cần triển khai đồng bộ ngay một thời điểm tại tất cả các xã trong huyện hay tất cả các huyện trong tỉnh mà chỉ cần làm mẫu trước tiên ở một vài địa phương nhất định, sau đó tổ chức họp rút kinh nghiệm ở các địa phương còn lại.

Bên cạnh việc nhấn vào trách nhiệm “người đứng đầu”, theo ông cần phải triển khai các giải pháp cụ thể ra sao để công tác quản lý xe hết niên hạn sử dụng đạt hiệu quả cao hơn?

Theo tôi, phối hợp đồng bộ các giải pháp, đặc biệt là đẩy mạnh khâu tuyên truyền để nâng cao nhận thức từ đó người dân hiểu được mức độ nguy hiểm khi sử dụng các xe hết niên hạn sử dụng và những chế tài xử phạt, các hình thức tăng nặng trong trường hợp xe hết niên hạn gây tai nạn giao thông cũng là giải pháp quan trọng. Chính quyền địa phương các cấp có trách nhiệm chủ chốt trong khâu tuyên truyền, phổ biến này. Hình thức có thể là thông qua các tổ chức đoàn thể, cơ quan thông tin đại chúng…

Để triển khai Chỉ thị 29 của Thủ tướng, mỗi địa phương cũng cần xây dựng các kế hoạch rõ ràng, cụ thể như thời hạn hoàn thành kiểm tra, rà soát phương tiện ở cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã như thế nào. Trong quá trình thực hiện, các lực lượng liên quan sẽ chịu trách nhiệm ra sao…

Ở góc độ của Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia, thời gian tới, Ủy ban cũng sẽ đẩy mạnh công tác truyền thông, tích cực đôn đốc, đề nghị Ban An toàn giao thông các địa phương phối hợp với cơ quan chức năng địa phương thực hiện tốt Chỉ thị 29 của Thủ tướng, đồng thời tham gia đoàn kiểm tra liên ngành cấp địa phương (nếu có) để giải quyết vấn đề này.

Xin cảm ơn ông!