Giảm thời gian thông quan hàng hóa XNK đang là đòi hỏi, yêu cầu bức thiết. Ảnh: T.Bình

Câu chuyện thời gian làm thủ tục XNK không liên quan đến một bộ, ngành, do vậy, giải pháp đặt ra phải có sự kết nối của nhiều bộ, ngành liên quan. Khi đi tìm đáp án cho câu hỏi này, chúng tôi thấy đã có nhiều ý kiến liên quan đến giải pháp tổng thể- đó chính là thực hiện Cơ chế một cửa quốc gia. Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Văn Ninh- Trưởng Ban chỉ đạo quốc gia tại cuộc họp Ban chỉ đạo quốc gia Cơ chế một cửa ASEAN (ASW) và Cơ chế một cửa quốc gia (NSW) tháng 8-2013, từng nhấn mạnh: Thực hiện ASW và NSW không chỉ là thực hiện cam kết của nước ta với ASEAN mà quan trọng hơn là xuất phát từ yêu cầu, đòi hỏi nội tại, lợi ích của Việt Nam, nhất là trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế nhiều khó khăn, phức tạp hiện nay.

Đồng tình với quan điểm trên nhưng ở một góc độ cụ thể hơn, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Vũ Ngọc Anh cho rằng: Thực hiện thắng lợi NSW chính là hiện thực hóa các cam kết về cải cách thủ tục hành chính trong hoạt động XNK.

Một số cán bộ có nhiều năm tham gia nghiên cứu về Cơ chế một cửa ở nước ta và nhiều nước trên thế giới, thuộc Ban Cải cách hiện đại hóa hải quan (Tổng cục Hải quan) phân tích: NSW chính là bộ phận thủ tục hành chính “một cửa” liên quan đến hoạt động XNK. DN chỉ phải nộp hồ sơ cho một điểm tiếp nhận duy nhất. Từ đầu mối tiếp nhận này sẽ chuyển thủ tục đến các bộ, ngành liên quan, ví dụ thủ tục cấp giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O) cho Bộ Công Thương hoặc Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI); thủ tục kiểm dịch động, thực vật cho Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; thủ tục kiểm tra chất lượng an toàn thực phẩm cho Bộ Y tế… Căn cứ vào kết quả các cơ quan trên, cơ quan Hải quan sẽ ra quyết định cho phép DN được XNK đối với lô hàng đó hay không và kết quả này cũng được trả tại chính bộ phận tiếp nhận. Đặc biệt, khi Cổng thông tin điện tử NSW đi vào hoạt động, việc nộp hồ sơ và nhận kết quả của DN sẽ được thực hiện bằng phương thức điện tử. Điều này giúp DN tiết kiệm nhân lực trong việc chuẩn bị hồ sơ và thực hiện các thủ tục liên quan đến hoạt động XNK do không phải mang hồ sơ đến nộp cho từng cơ quan quản lí như hiện nay.

Với khoảng 5 triệu bộ tờ khai hàng hóa XNK, trong đó có trên 1 triệu bộ phải chịu sự điều chỉnh của các quy định quản lí chuyên ngành như hiện nay, DN sẽ tiết kiệm được nhân lực và chi phí. Việc nhận được kết quả phản hồi nhanh cũng rút ngắn thời gian giải phóng hàng, giảm chi phí lưu kho, lưu bãi, tăng hiệu quả kinh doanh…

Trong bài trả lời phỏng vấn Báo Hải quan mới đây, ông Trần Thanh Hải- Phó Cục trưởng Cục XNK (Bộ Công Thương) đánh giá: Khi tham gia NSW, lợi ích lớn nhất của DN là có thể tiết kiệm thời gian, chi phí bởi có thể ngồi tại nhà cũng thực hiện được các thủ tục liên quan đến hoạt động XNK. Bên cạnh đó, các thủ tục liên quan đến XNK sẽ trở nên đơn giản, minh bạch. Đối với cơ quan quản lí Nhà nước, NSW giúp hiện đại hóa phong cách làm việc, giảm áp lực khi lượng lượng hồ sơ của DN quá lớn vì đã được thực hiện qua internet…

Trong chỉ đạo mới đây, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Tổng cục Hải quan tiếp tục đẩy mạnh việc ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lí, tổ chức triển khai thực hiện tốt ASW và NSW theo đúng cam kết với ASEAN. Như vậy, việc thực hiện NSW vừa là giải pháp vừa là mục tiêu để đơn giản hóa thủ tục hành chính, giảm thời gian thông quan đối với hàng hóa XNK. Được biết, Tổng cục Hải quan- Cơ quan Thường trực Ban chỉ đạo quốc gia Cơ chế một cửa ASEAN (ASW) và NSW đang thiết kế chức năng đo thời gian thông quan trong Cổng thông tin điện tử NSW để có những đo đếm cụ thể về thời gian giải quyết thủ tục của từng bộ, ngành và thời gian tổng thể giải quyết thủ tục XNK cho DN.