Không có cơ sở miễn phí hạ tầng hàng quá cảnh, chuyển khẩu vận chuyển bằng đường thủy
	Giải pháp khơi thông dòng chảy thương mại qua đường sắt
	Phương án cơ cấu lại Tổng công ty Đường sắt Việt Nam

Hàng hóa XNK vận chuyển bằng đường sắt. Ảnh: VNR

Theo Tổng cục Hải quan, kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa qua đường sắt liên vận quốc tế xu hướng ngày càng tăng. Nếu như năm 2017 kim ngạch xuất nhập khẩu đạt gần 280 triệu USD, năm 2018 đạt gần 600 triệu USD, năm 2019 đạt gần 758 triệu USD, năm 2020 đạt hơn 1 tỷ USD, năm 2021 đạt hơn 1,17 tỷ USD thì chỉ riêng quý 1/2022 đạt hơn 610 triệu USD.

Hiện nay đường sắt có lợi thế vận chuyển luôn thông suốt, ít bị ảnh hưởng của dịch bệnh, cước phí vận chuyển thấp hơn so với các loại hình vận chuyển khác. Vì vậy, các doanh nghiệp có xu hướng chuyển sang lựa chọn hình thức vận tải hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường sắt liên vận quốc tế.

Đánh giá về nhu cầu vận chuyển hàng hóa bằng đường sắt, theo Tổng công ty đường sắt Việt Nam, nhu cầu vận chuyển hàng hóa liên vận quốc tế đang tăng cao trong thời gian qua trên cả hai chiều xuất và nhập qua cửa khẩu quốc tế Đồng Đăng, kế hoạch xuất nhập khẩu hàng hóa của các công ty vận tải qua cửa khẩu này đã lên đến 200.000 tấn/tháng trong tháng 1/2022. Tuy nhiên do hạn chế về năng lực đường ga và kho bãi tại các ga liên vận quốc tế Đồng Đăng và Yên Viên nên chỉ vận chuyển được 80.000 tấn.

Để nâng cao năng lực khai thác của ngành đường sắt Việt Nam đáp ứng nhu cầu, nhiều doanh nghiệp đã đề xuất tăng cường đầu tư các thiết bị vận hành phục vụ việc khai thác vận hành hoạt động xếp dỡ hàng hóa như xe cẩu, xe gắp hàng, xe nâng tại ga Yên Viên, mở rộng công suất bãi của ga Yên Viên lên khoảng 500 container để có thể đáp ứng nhu cầu luân chuyển hàng hóa lớn nhất, đáp ứng nhu cầu xuất khẩu sang Trung Quốc. Bên cạnh đó, xem xét bổ sung hoạt động khai báo hải quan tại ga Kép Bắc Giang, ga Phủ Lý Hà Nam và ga Hải Phòng; mở thêm địa điểm khai thác hàng nhập khẩu tại Bắc Ninh, Bắc Giang để giảm tải cho ga Yên Viên.

Ngoài ra, doanh nghiệp cũng đề xuất xem xét cho phép các đơn vị khác ngoài Tổng công ty đường sắt Việt Nam khai thác vận tải đường sắt để tăng tính cạnh tranh và tăng năng suất, hiệu quả phục vụ khách hàng.

Để đảm bảo phát triển hiệu quả việc vận chuyển hàng hóa xuất nhập khẩu trên tuyến vận tải đường sắt, mới đây, Bộ Tài chính kiến nghị Bộ Giao thông vận tải nghiên cứu, chỉ đạo cơ quan chuyên môn nhanh chóng đầu tư đồng bộ trong việc nâng cấp, đầu tư cơ sở hạ tầng tại nhà ga, bến bãi tại ga liên vận quốc tế Đồng Đăng, ga liên vận quốc tế Lào Cai và ga liên vận quốc tế Yên Viên như: mở rộng khu vực bãi lưu giữ, xây dựng tường rào chắc chắn, trang bị hệ thống camera, barie, cân điện tử, nhà kho phục vụ kiểm hóa, lưu giữ hàng hóa vi phạm, trang bị máy phát điện cho các chuyến tàu chở hàng.

Xây dựng, trình cấp có thẩm quyền quy hoạch bổ sung ga Kép tỉnh Bắc Giang và các ga đủ điều kiện cơ sở hạ tầng để nâng lên thành ga liên vận quốc tế, đáp ứng nhu cầu tăng lên trong vận chuyển liên vận quốc tế bằng đường sắt, khai thác hiệu quả tối đa thế mạnh của ngành đường sắt.

Đẩy mạnh việc xã hội hóa hoạt động kinh doanh vận tải đường sắt, cho phép các đơn vị ngoài Tổng công ty đường sắt Việt Nam thực hiện việc khai thác vận tải đường sắt để tăng tính cạnh tranh và tăng năng suất, hiệu quả trong khai thác, vận tải đường sắt.

Đồng thời, thúc đẩy ứng dụng hệ thống công nghệ thông tin trong việc tiếp nhận, trao đổi dữ liệu về hàng hóa, phương tiện vận tải giữa các ga đường sắt liên vận quốc tế Việt Nam và Trung Quốc; tiến tới đáp ứng cung cấp thông tin trước về hàng hóa, phương tiện và người xuất cảnh, nhập cảnh của hồ sơ chứng từ khai báo cho cơ quan Hải quan, Biên phòng, Y tế và Kiểm dịch bằng phương thức điện tử theo quy định nhằm nâng cao hiệu quả khai thác, thông quan hàng hóa xuất nhập khẩu và phương tiện vận tải xuất cảnh, nhập cảnh.

Về phía Bộ Tài chính, căn cứ quy hoạch, công bố ga đường sắt liên vận quốc tế và trên cơ sở năng lực, điều kiện cơ sở hạ tầng sẽ phối hợp với Bộ Giao thông vận tải và các bộ, ngành có liên quan để tổ chức bộ máy, bố trí lực lượng làm thủ tục hải quan, kiểm tra, giám sát, kiểm soát hàng hóa xuất nhập khẩu và nâng cao hiệu quả khai thác, thông quan hàng hóa xuất nhập khẩu và phương tiện vận tải xuất nhập cảnh tại các ga liên vận quốc tế theo quy định của pháp luật.