Công chức Hải quan Bắc Ninh kiểm tra hàng hóa NK. Ảnh: T.Trang.

Với địa bàn quản lý trải rộng trên 3 tỉnh Bắc Giang, Bắc Ninh, Thái Nguyên cùng với rất nhiều DN hoạt động trong lĩnh vực sản xuất công nghiệp, vì vậy mà lượng hóa chất DN nhập về để phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh cũng phong phú. Xác định công tác kiểm tra, giám sát, kiểm soát hoạt động XNK hàng hóa nói chung và tiền chất công nghiệp nói riêng là nhiệm vụ quan trọng của ngành Hải quan, Đội Kiểm soát Hải quan (KSHQ) - Cục Hải quan Bắc Ninh đã nghiên cứu tình hình thực tế và chủ động đề xuất với lãnh đạo Cục xây dựng kế hoạch kiểm soát chặt mặt hàng tiền chất công nghiệp của các DN hoạt động trên địa bàn.

Trao đổi với phóng viên Báo Hải quan, lãnh đạo Đội Kiểm soát Hải quan Bắc Ninh cho biết, để triển khai nội dung này, Đội KSHQ và các đơn vị liên quan luôn nhận được sự quan tâm chỉ đạo kịp thời, sâu sát của lãnh đạo Cục trong việc phối hợp xây dựng chi tiết kế hoạch công tác và triển khai thực hiện đảm bảo bám sát các văn bản chỉ đạo của Tổng cục Hải quan, kế hoạch công tác hàng năm của Cục Hải quan Bắc Ninh. Trong đó, tập trung kiểm tra vào các nội dung như: Giấy phép kinh doanh, ngành nghề sản xuất, xuất nhập khẩu, Giấy phép nhập khẩu tiền chất công nghiệp của DN; hồ sơ hải quan liên quan đến NK tiền chất công nghiệp,...

Theo lãnh đạo Đội KSHQ Bắc Ninh, hầu hết DN được kiểm tra đều tuân thủ tốt chính sách pháp luật, các quy trình, quy định liên quan đến XNK hóa chất, tiền chất công nghiệp. Quá trình làm việc, các DN hợp tác tốt, cung cấp đầy đủ hồ sơ, tài liệu theo yêu cầu của cơ quan Hải quan. Các sai phạm phổ biến của DN đã được phát hiện, chấn chỉnh, xử lý: NK cùng một mặt hàng hóa chất, tiền chất công nghiệp nhưng có lô hàng xin giấy phép có lô hàng không xin giấy phép; không khai hoặc khai sai/thiếu các tiêu chí trên tờ khai như: Số giấy phép; tên/ký hiệu thương mại hàng hóa; thành phần hóa chất, tiền chất…

Khó khăn mà lực lượng này gặp phải hiện nay đó là hệ thống các văn bản, so với trước thì quy định liên quan đến lĩnh vực hóa chất, tiền chất công nghiệp cơ bản đã đầy đủ, tuy nhiên thực tế quá trình thực hiện vẫn phát sinh không ít vướng mắc cần phải có hướng dẫn kịp thời từ phía các cơ quan ban hành để đảm bảo thống nhất áp dụng, quản lý. Ví dụ như: Bộ Công Thương (Cục Hóa chất) có văn bản trao đổi với Tổng cục Hải quan liên quan đến triển khai thực hiện Nghị định 113/2017/NĐ-CP; theo đó, các hàng hóa tiêu dùng chứa tiền chất công nghiệp không thuộc đối tượng phải xin giấy phép NK. Thế nhưng, hiện cũng chưa có quy định nhận biết và danh mục cụ thể các hàng hóa tiêu dùng chứa tiền chất công nghiệp như thế nào thì không thuộc đối tượng xin cấp phép NK dẫn đến không ít khó khăn cho cả DN và cơ quan Hải quan trong công tác quản lý, kiểm tra.

Bên cạnh đó, về phía các DN, trong quá trình thực hiện kiểm tra, Đội KSHQ nhận thấy, các DN vẫn chủ quan, chưa ý thức được tầm quan trọng và trách nhiệm trong việc NK, quản lý, sử dụng hóa chất, tiền chất công nghiệp; thiếu nghiên cứu kỹ các văn bản, quy định về chính sách quản lý đối với hóa chất, tiền chất công nghiệp mà chỉ coi đây như là hàng hóa NK thông thường.

Hơn thế nữa, trong quá trình làm thủ tục xin cấp giấy phép NK, vì nhiều lý do DN đã không trực tiếp mà thông qua các đơn vị dịch vụ để làm thủ tục xin cấp phép nhưng lại không kiểm tra, đối chiếu kết quả nhận được trước khi làm thủ tục NK dẫn đến xảy ra sai sót khi nội dung giấy phép cấp không chính xác.

Ngoài ra, một số DN thuê một hoặc nhiều công ty logistics làm thủ tục khai báo cho các lô hàng NK nhưng không quản lý sát sao hoặc lựa chọn đơn vị làm dịch vụ không nắm vững và tư vấn hướng dẫn đúng về chính sách,… dẫn đến có lô hàng phải có giấy phép NK nhưng không xin giấy phép hoặc không khai báo đầy đủ tên hàng, các thành phần hóa chất, tiền chất,… gây khó khăn cho cơ quan Hải quan trong hoạt động quản lý, kiểm tra, xử lý.

Điển hình: Tháng 6/2017, Đội KSHQ Bắc Ninh kiểm tra, xử phạt đối với 1 DN trên địa bàn về hành vi NK hàng hóa không có giấy phép. Phạt chính 25 triệu đồng, phạt bổ sung buộc nộp lại số tiền bằng trị giá hàng hóa, tang vật vi phạm là 74,570 triệu đồng.

Trong quá trình thực hiện kế hoạch kiểm soát chặt mặt hàng tiền chất công nghiệp, mặc dù biên chế ít, địa bàn quản lý rộng, trong khi một số DN có trụ sở ở xa, quá trình chuẩn bị và cung cấp hồ sơ, tài liệu cũng như thực hiện kiểm tra, đối chiếu mất nhiều thời gian, nhưng Đội KSHQ tỉnh Bắc Ninh đã khắc phục khó khăn, tập trung hoàn thành tốt nhiệm vụ; việc kiểm tra được thực hiện công khai, khách quan, đúng quy định, đảm bảo tinh thần hợp tác giữa DN và hải quan.

Với những nỗ lực trong năm 2017, Đội đã tiến hành kiểm tra 11/11 DN theo kế hoạch; tham mưu lãnh đạo Cục chỉ đạo các đơn vị liên quan lập Biên bản vi phạm hành chính trong lĩnh vực hải quan, ra quyết định xử phạt đối với 4 DN với tổng số tiền phạt chính và phạt bổ sung trên 200 triệu đồng.

Những kết quả bước đầu như trên đã giúp Hải quan Bắc Ninh kịp thời phát hiện, ngăn chặn, xử lý nghiêm theo quy định các hành vi sai phạm, góp phần ổn định an ninh, an toàn trật tự xã hội, đảm bảo thực thi hiệu quả chính sách pháp luật. Đây cũng là cơ sở đề ra các chương trình, kế hoạch công tác và các giải pháp, biện pháp chấn chỉnh, cảnh báo, hướng dẫn cộng đồng DN tự giác tuân thủ chấp hành thực hiện nghiêm các quy định, quy trình thủ tục, chính sách quản lý XNK.