Công chức Hải quan Hải Phòng kiểm tra việc vận hành Hệ thống VNACCS/VCIS. Ảnh: T.B.

“Phòng thí nghiệm” về hiện đại hóa Hải quan

Theo cập nhật của Trung tâm dữ liệu và CNTT (Cục Hải quan Hải Phòng), từ thời điểm thực hiện đến trung tuần tháng 12, tại Hải quan Hải Phòng đã có 649.789 tờ khai, tổng giá trị kim ngạch XNK đạt hơn 36 tỉ USD, với 13.618 DN tham gia VNACCS/VCIS. Đây là một trong nhưng đơn vị có kết quả thực hiện VNACCS/VCIS cao nhất toàn Ngành.

Điểm nhấn đầu tiên về công tác hiện đại hóa trong năm 2014 của Cục Hải quan Hải Phòng chính là thực hiện VNACCS/VCIS. Là một trong 2 đơn vị đầu tiên triển khai chính thức Hệ thống (cùng với Cục Hải quan Hà Nội) áp lực và khó khăn đặt ra với đơn vị là không hề nhỏ. Với sự quan tâm và tập trung nguồn lực cao độ nên Hải quan Hải Phòng đã chủ động trong công tác chuẩn bị, linh hoạt về điều tiết nguồn nhân lực, cơ sở vật chất, trang thiết bị, đồng thời lường trước được những khó khăn và sáng tạo trong xử lí tình huống. Ngoài ra, các vướng mắc đều được báo cáo kịp thời về Tổng cục Hải quan để tạo điều kiện tối đa tránh ách tắc hàng hóa cho DN.

Sự quyết tâm của Hải quan Hải Phòng cộng với sự hỗ trợ, tạo điều kiện của lãnh đạo Tổng cục Hải quan nên sau hơn 2 tuần triển khai (từ ngày 1 đến 18-4-2014), Cục Hải quan Hải Phòng là đơn vị đầu tiên trong toàn Ngành hoàn thành triển khai VNACCS/VCIS cho tất cả 9 chi cục trực thuộc.

Bên cạnh VNACCS/VCIS, một ứng dụng CNTT mang tính đột phá trong công tác hiện đại hóa hải quan là ứng dụng mã vạch trên tờ khai phục vụ công tác giám sát hải quan. Đây là một giải pháp quan trọng để đơn giản hóa thủ tục, giảm thời gian thông quan do lãnh đạo Bộ Tài chính, Tổng cục Hải quan đặt ra. Sau một thời gian khẩn trương chuẩn bị, ngày 20-10-2014, Hải quan Hải Phòng đã thực hiện thí điểm tại đơn vị đầu tiên là Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Hải Phòng khu vực III. Đến ngày 20-12 vừa qua, toàn bộ 4 chi cục hải quan cửa khẩu ở Hải Phòng đã triển khai ứng dụng này.

Trong một cuộc họp mới đây ở Tổng cục Hải quan, Phó Cục trưởng Cục Hải quan Hải Phòng Nguyễn Sỹ Tráng cho biết: Việc ứng dụng mã vạch thực sự là một bước đột phá trong cải cách thủ tục hành chính. Không chỉ tạo thuận lợi cho DN mà ngay CBCC Hải quan cũng được giảm tải công việc, nhất là vào giờ cao điểm (vào cuối ngày làm việc hay các ngày cuối tuần khi số lượng container ra/vào cảng tăng đột biến).

Để nâng cao tiện ích của ứng dụng mã vạch phục vụ cộng đồng DN, Cục Hải quan Hải Phòng đã dự thảo Quy chế phối hợp giữa đơn vị và các DN kinh doanh cảng về công tác giám sát trên nguyên tắc ủy quyền cho DN kinh doanh cảng làm một số phần việc của cơ quan Hải quan (cơ quan Hải quan giám sát việc thực hiện nhiệm vụ được ủy quyền của DN kinh doanh cảng) nhằm giảm thời gian thông quan, tạo điều kiện cho hoạt động XNK…

Liên quan đến công tác cải cách, hiện đại hóa hải quan, năm 2014 còn ghi nhận nhiều kết quả tích cực của Hải quan Hải Phòng như: Khai thác hiệu quả các tính năng của Hệ thống E-Manifest. Thực hiện Quyết định 3091/QĐ-TCHQ ngày 24-10-2014 của Tổng cục Hải quan về quy trình thí điểm thực hiện việc trừ lùi, thống kê container hàng hóa NK đưa ra và tồn trong địa bàn giám sát hải quan tại Cục Hải quan Hải Phòng trên Hệ thống thông tin E-Manifest.

Cục Hải quan Hải Phòng cũng đã triển khai hiệu quả Đề án hiện đại hóa thu ngân sách bằng phương thức điện tử, thông qua kết nối Kho bạc - Hải quan - Ngân hàng để trao đổi thông tin nộp thuế. Đến nay, Cục Hải quan Hải Phòng thực hiện kết nối với 16 ngân hàng, nhờ đó thủ tục thanh toán thuế của DN nhanh chóng, tạo điều kiện thuận lợi cho người nộp thuế, số liệu thu thuế được cập nhật nhanh chóng, chính xác…

Hải quan Hải Phòng cũng là nơi đặt nền móng đầu tiên thực hiện thí điểm Cơ chế một cửa quốc gia, từ đó đúc rút kinh nghiệm, mở ra hướng triển khai trong phạm vi cả nước.

Khẳng định vai trò của lực lượng CNTT

Phó Cục trưởng Cục CNTT và Thống kê hải quan (Tổng cục Hải quan) Lê Đức Thành cho biết: Trong giai đoạn đầu thực hiện chính thức VNACCS/VCIS và các chương trình hiện đại hóa khác ở Hải quan Hải Phòng, khối lượng công việc đặt ra với đơn vị là hết sức nặng nề, nhiều áp lực. Nhờ sự nỗ lực của đội ngũ CBCC, đặc biệt là lực lượng CNTT đã góp phần quan trọng để VNACCS/VCIS và các chương trình ứng dụng CNTT được Tổng cục thí điểm ở Hải Phòng đều được triển khai đúng kế hoạch, đảm bảo chất lượng, hiệu quả.

Trưởng Trung tâm Dữ liệu và CNTT (Cục Hải quan Hải Phòng) Trần Quốc Chính cho biết: Từ cuối năm 2013, Trung tâm đã thực hiện hàng loạt công tác chuẩn bị để thực hiện chính thức VNACCS/VCIS như: Hỗ trợ DN đăng kí người sử dụng; hỗ trợ đăng kí chữ kí số; cài đặt phần mềm đầu cuối tại tất cả các máy trạm cho các đơn vị thuộc Cục và hướng dẫn các Chi cục thực hiện, hướng dẫn, hỗ trợ DN cài đặt phần mềm đầu cuối… Đặc biệt quá trình chuyển đổi dữ liệu về Tổng cục Hải quan trước khi triển khai chính thức thực sự là một cuộc chạy đua nước rút với đội ngũ CBCC trong lĩnh vực CNTT.

Phó Trưởng Trung tâm Dữ liệu và CNTT Đinh Xuân Vinh chia sẻ, công tác chuẩn bị triển khai VNACCS/VCIS càng vào giai đoạn cuối càng gấp rút. Lãnh đạo Cục huy động toàn bộ lực lượng CBCC khoảng 36 người trong lĩnh vực CNTT (ở Trung tâm và các chi cục) phục vụ việc chuyển đổi dữ liệu của các hệ thống KT559, GTT01… Do yêu cầu chuyển đổi dữ liệu không làm ảnh hưởng đến hoạt động XNK của DN nên kết thúc giờ làm việc chiều thứ 6 hàng tuần, lực lượng CNTT mới tiến hành chốt dữ liệu ở các chi cục. Thời gian làm việc của lực lượng CNTT thường bắt đầu từ 8 giờ tối và kéo dài đến khoảng 2-3 giờ sáng, có trường hợp phức tạp thời gian kéo dài hơn. Mỗi ê-kíp như vậy thường có 8 người…

Quá trình thực hiện VNACCS/VCIS, vất vả, áp lực nhưng cũng giúp tôi luyện bản lĩnh, kinh nghiệm của đội ngũ CBCC của Hải quan Hải Phòng và lực lượng CNTT nói riêng nên việc thực hiện các chương trình ứng dụng CNTT khác đều được bắt nhịp một cách nhanh chóng, đúng kế hoạch và hiệu quả.