Ông Nguyễn Toàn- Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế thông tin và trả lời tại họp báo. Ảnh: N.Linh

Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế (Tổng cục Hải quan) Nguyễn Toàn cho biết, Việt Nam bắt đầu tham gia đàm phán chính thức từ năm 2008, Tổng cục Hải quan được giao đảm trách vai trò Trưởng nhóm đàm phán Hiệp định (năm 2010).

Với vai trò chủ trì đàm phán, Bộ Tài chính (Tổng cục Hải quan) đã xúc tiến các thủ tục trình Quốc hội phê chuẩn Hiệp định bằng Nghị quyết 108/QH3 ngày 26-11-2015. Theo đó, Chính phủ tiếp tục giao Bộ Tài chính-Tổng cục Hải quan chủ trì triển khai thực hiện Hiệp định TF. Hiệp định TF sẽ chính thức có hiệu lực nếu có 2/3 nước thành viên phê chuẩn (khoản 108 nước thành viên), hiện tại đã có 64 nước thành viên phê chuẩn.

Hiệp định TF đặt ra các tiêu chuẩn thuận lợi hóa thương mại rõ ràng, thống nhất, toàn diện theo các chuẩn mực quốc tế do đó khi thực hiện sẽ tạo điều kiện thuận lợi để triển khai các cam kết liên quan đến tạo thuận lợi thương mại khác trong Hiệp định thương mại tự do (FTA), Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình dương (TPP), Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh kinh tế Á-Âu (VN-EAEU FTA), Hiệp định đối tác toàn diện khu vực (RCEP)…

Hiệp định TF gồm 3 phần chính với 24 Điều, trong đó Phần I liên quan nhiều đến hoạt động hải quan với 12 Điều. Quy định về các biện pháp kỹ thuật, tập trung chủ yếu vào 4 nội dung chính gồm: Tiếp cận thông tin và tính minh bạch; quản lý các quy định pháp lý liên quan đến thương mại; thông quan hải quan; quá cảnh thương mại. Phần II là các điều khoản về đối xử đặc biệt và khác biệt đối với các quốc gia thành viên đang phát triển và kém phát triển trong đó có vấn đề hỗ trợ kỹ thuật cho các thành viên đang và kém phát triển để thực hiện cac cam kết của Hiệp định. Phần III là các thỏa thuận thể chế và điều khoản cuối cùng. Thỏa thuận về thể chế quy định về việc thành lập Ủy ban tạo thuận lợi thương mại trong WTO cũng như thành lập một Ủy ban tạo thuận lợi thương mại quốc gia.

Để triển khai các nội dung đã ký kết, tới đây, Bộ Tài chính chủ trì triển khai một số công việc: Rà soát các cam kết của Hiệp định chưa được quy định chi tiết trong các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành để đề xuất cụ thể về việc sửa đổi hoặc ban hành mới các văn bản pháp luật đảm bảo ban hành đầy đủ, kịp thời; xây dựng Kế hoạch thực hiện Hiệp định; phổ biến các nhóm cam kết thực hiện ngay sau khi Hiệp định có hiệu lực và xây dựng lộ trình thực hiện tiếp theo của Hiệp định.

Đồng thời triển khai công tác tuyên truyền, phổ biến sâu rộng nội dung của Hiệp định tới các bộ, ngành, cơ quan, tổ chức, cá nhân, đặc biệt là cộng đồng DN và khuyến khích sự tham gia của tổ chức, cá nhân và cộng đồng DN trong việc triển khai thực hiện Hiệp định. Thành lập một đầu mối chỉ đạo quốc gia để triển khai các nội dung tạo thuận lợi thương mại của Hiệp định TF và các văn kiện quốc tế liên quan khác trên cơ sở đầu mối đã có, dự kiến đưa vào Ban Chỉ đạo quốc gia về Cơ chế một cửa ASEAN và Cơ chế một cửa quốc gia.

Trong thời gian qua, với những nỗ lực bước đầu triển khai thực hiện các cam kết của hiệp định, Tổng cục Hải quan đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng trong lĩnh vực cải cách và hiện đại hóa hải quan như: Ban hành Luật Hải quan năm 2014, áp dụng Hệ thống thông quan tự động VNACCS/VCIS, chủ trì triển khai Cơ chế một cửa quốc gia và kết nối kỹ thuật Cơ chế một cửa ASEAN (với Indonesia, Malaysia, Singapore, Thái Lan) cũng như áp dụng các chuẩn mực hải quan quốc tế hiện đại.

Cơ quan Hải quan cũng đã phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Y tế đang triển khai Quyết định 2026/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về Đề án kiểm tra chuyên ngành, kết quả đã triển khai địa điểm kiểm tra chuyên ngành tại 7 khu vực Hải Phòng, Hà Nội, Quảng Ninh, Lạng Sơn, Lào Cai, Đà Nẵng, TP.HCM.