Hải quan cảng Sài Gòn KV1 kiểm tra hàng hóa XNK. Ảnh: T.HÒA

Tại Điều 60 Thông tư số 38/2015/TT-BTC quy định về báo cáo quyết toán: Chậm nhất là 90 ngày kể từ ngày kết thúc năm tài chính, DN phải thực hiện báo cáo quyết toán. Theo Cục Hải quan TP.HCM, đối với loại hình sản xuất xuất khẩu, thời hạn ân hạn thuế 275 ngày, nếu bắt DN phải chờ đến kết thúc năm tài chính mới báo cáo quyết toán trong khi thời hạn ân hạn thuế đã hết 275 ngày, người khai hải quan sẽ chịu phát sinh nợ thuế, phạt chậm trong khi người khai hải quan có thể quyết toán ngay không cần chờ đến kết thúc năm tài chính. Từ bất cập này, Cục Hải quan TP.HCM đề nghị, ngoài quy định chậm nhất là 90 ngày kể từ ngày kết thúc năm tài chính phải báo cáo quyết toán nên quy định bổ sung quyết toán thuế khi kết thúc hợp đồng hoặc hết thời hạn ân hạn thuế. Đồng thời đề nghị Tổng cục Hải quan ban hành quy trình hướng dẫn kiểm tra trên hệ thống và cập nhật số liệu báo cáo quyết toán và hệ thống.

Về xử lý quá hạn nộp báo cáo quyết toán tình hình sử dụng nguyên liệu, vật tư, máy móc, thiết bị và quá thời hạn làm thủ tục hải quan đối với nguyên liệu, vật tư dư thừa; máy móc, thiết bị thuê, mượn khi hợp đồng gia công kết thúc hoặc hết hiệu lực thực hiện, tại Điều 65 Thông tư số 38/2015/TT-BTC quy định trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày hết thời hạn nộp báo cáo quyết toán mà người khai hải quan không nộp báo cáo quyết toán thì cơ quan Hải quan sẽ xử lý theo các quy định. Để tạo thuận lợi cho DN, Cục Hải quan TP.HCM đề xuất, đối với loại hình sản xuất xuất khẩu và hàng hóa đăng ký danh mục miễn thuế, không quy định trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày hết thời hạn nộp báo cáo quyết toán mà người khai hải quan không nộp báo cáo quyết toán thì cơ quan Hải quan sẽ xử lý theo các quy định tại Điều 65 giống như loại hình gia công mà thực hiện kiểm tra sau thông quan tại trụ sở DN.

Bên cạnh đó, cả 3 loại hình gia công, sản xuất xuất khẩu và danh mục miễn thuế đều giống nhau về thời gian báo cáo quyết toán (90 ngày kể từ ngày kết thúc năm tài chính) nhưng loại hình gia công thì cách kiểm tra khác với loại hình sản xuất xuất khẩu và danh mục miễn thuế. Cục Hải quan TP.HCM đề nghị đối với loại hình sản xuất xuất khẩu và danh mục miễn thuế cũng áp dụng như loại hình gia công. Quá thời hạn 30 ngày kể từ ngày hết thời hạn báo cáo quyết toán, Cục Hải quan có văn bản mời người khai hải quan đến làm việc và xử lý tuần tự theo Điều 65 trước khi quyết định kiểm tra sau thông quan.

Tại Khoản b.2 Điểm 1 Điều 65 quy định đối với tổ chức, cá nhân bỏ trốn, mất tích thì hoàn chỉnh và chuyển toàn bộ hồ sơ hải quan cho cơ quan có thẩm quyền để điều tra về tội buôn lậu, trốn thuế theo quy định của Bộ luật Hình sự. Cục Hải quan TP.HCM cho rằng, quy định này là kế thừa của Thông tư số 13/2014/TT-BTC, các chi cục hải quan không thực hiện được, trong quá trình thực hiện đã báo cáo Tổng cục Hải quan. Bởi vì, để hoàn chỉnh hồ sơ chuyển cho cơ quan có thẩm quyền xem xét trách nhiệm hình sự thì phải xác định đối tượng đã xâm phạm số tiền thuế là bao nhiêu? Đã thực hiện đầy đủ các bước cưỡng chế theo Luật Quản lý thuế hay chưa?

Theo quy định về xóa nợ thuế tại Điều 136 Thông tư số 38/2015/TT-BTC ngày 25-3-2015, đối với trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 65 Luật Quản lý thuế được bổ sung tại Khoản 20 Điều 1 Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý thuế số 21/2012/QH13: Văn bản, tài liệu kèm theo của hồ sơ cưỡng chế nợ thuế đã thực hiện đầy đủ các biện pháp cưỡng chế (đến biện pháp cuối cùng: Thu hồi Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh hoặc Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp hoặc Giấy chứng nhận đầu tư. Trường hợp không thu hồi được Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh hoặc Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp hoặc Giấy chứng nhận đầu tư thì phải có văn bản xác nhận của cơ quan có thẩm quyền). Theo Cục Hải quan TP.HCM, trong thực tế sau nhiều năm đôn đốc thu hồi nợ đọng, đặc biệt là các khoản nợ trên 10 năm, tại Cục Hải quan TP.HCM hiện nay số nợ này đã lên đến gần 500 tỷ đồng. Nếu quy định chỉ xóa nợ khi đã thực hiện đầy đủ các biện pháp cưỡng chế đến biện pháp cuối cùng như quy định tại Điều 93 nêu trên thì không có khoản nợ nào đủ điều kiện xóa nợ.

Ở góc độ thẩm quyền của Cục Hải quan TP.HCM chỉ thực hiện được biện pháp dừng làm thủ tục hải quan hoặc liên hệ với Sở Kế hoạch và Đầu tư TP.HCM để được cung cấp các quyết định Thu hồi giấy chứng nhận kinh doanh, giấy phép thành lập và hoạt động, giấy phép hành nghề. Khi triển khai Thông tư số 179/2013/TT-BTC ngày 2-12-2013 của Bộ Tài chính về xóa nợ thuế, hiện nay Chính phủ, Bộ Tài chính và Tổng cục Hải quan chỉ mới quyết định xóa tiền nợ thuế tại Cục Hải quan TP.HCM với số tiền là 63,6 tỷ đồng/1.500 tỷ đồng nợ thuế. Từ vướng mắc trên, Cục Hải quan TP.HCM đã báo cáo Tổng cục Hải quan xem xét, kiến nghị với Bộ Tài chính xin ý kiến Chính phủ chỉ đạo về vấn đề này vì trên thực tế số nợ thuế trên 10 năm là không còn khả năng thu hồi được.