Hàng hóa XNK qua cảng Cát Lái TP.HCM. Ảnh: T.HÒA

Giám sát bằng phần mềm

Lưu lượng hàng hóa XNK qua cảng Cát Lái rất lớn, trung bình mỗi ngày có khoảng 1.200 -1.500 tờ khai hải quan. Phó Chi cục trưởng Chi cục Hải quan cảng Sài Gòn khu vực 1 Võ Minh Tuấn cho rằng, từ trước đến nay công tác giám sát hàng hóa XNK tại cảng Cát Lái được thực hiện hiệu quả nhờ sự phối hợp tốt với Tổng công ty Tân cảng Sài Gòn. Hiện đơn vị đang thực hiện giám sát theo chương trình phần mềm TOP X khai thác cùng với Tổng công ty Tân cảng Sài Gòn. Theo đó, công chức hải quan không phải thực hiện giám sát trực tiếp đối với container hàng XNK tại cổng cảng. Tại bộ phận Văn phòng Giám sát hàng XK, tiếp nhận hồ sơ hải quan lô hàng XK do người khai hải quan xuất trình sau khi đã tập kết hàng ở trong cảng, gồm: tờ khai VNACCS, phiếu hạ bãi của DN kinh doanh cảng. Đối với việc giám sát hàng ra cổng cảng, quy trình bao gồm 2 bước, quy định chi tiết các chứng từ, đối với DN và cơ quan Hải quan, đảm bảo giám sát chặt chẽ hàng hóa ra khỏi cảng.

Điểm nổi trội của chương trình giám sát TOP X là tất cả thông tin liên quan đến các lô hàng XK, NK ra vào cảng đều được cập nhật trên phần mềm của hệ thống này và được nối mạng giữa cơ quan Hải quan và Tổng công ty Tân cảng Sài Gòn. Đặc biệt, từ khi thực hiện Hệ thống VNACCS/VCIS, tại khâu đăng ký tờ khai, Chi cục Hải quan sảng Sài Gòn khu vực 1 áp dụng máy quét mã vạch, rất thuận lợi cho công tác làm thủ tục thông quan hàng hóa của DN: Hạn chế được việc phải nhập dữ liệu, xuất trình hồ sơ nhiều lần, rút ngắn thời gian về thủ tục trong khâu giám sát hàng hóa ra vào cảng.

Đại diện cảng Hiệp Phước TP.HCM cho biết, hiện nay cảng đã đầu tư trang bị hệ thống phần mềm, máy móc giám sát hiện đại, sẵn sàng tham gia các chương trình kết nối của cơ quan Hải quan nhưng phải có lộ trình, thời gian cụ thể, hướng đến mục tiêu là quản lý chặt chẽ hàng hóa XNK bằng công nghệ quản lý hiện đại, đáp ứng yêu cầu nghiệp vụ trong công tác giám sát đối với hàng hóa vận chuyển bằng container khu vực cảng biển của cả cơ quan quản lý và DN kinh doanh cảng.

Hiện đại hóa đồng bộ

Trong buổi làm việc với Hải quan TP.HCM và một số DN kinh doanh cảng biển tại TP.HCM mới đây, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Vũ Ngọc Anh cho biết, hiện nay các cảng biển lớn tại phía Nam đều có hệ thống giám sát quản lý hàng hóa XNK bằng phần mềm hiện đại, rất hiệu quả. Trong đó, có một số cảng đã có sự liên kết với cơ quan Hải quan trong việc khai thác thông tin trong công tác giám sát, rút ngắn thời gian thông quan hàng hóa cho DN, đáp ứng yêu cầu quản lý hải quan hiện đại. Đây là mục tiêu mà ngành Hải quan đang hướng tới. Tuy nhiên, việc triển khai ứng dụng còn mạnh ai nấy làm, chính vì thế, trong thời gian này cần xây dựng cách kết nối như thế nào để công tác giám sát thực hiện có hiệu quả cao nhất khi triển khai Luật Hải quan 2014.

Ông Âu Anh Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Giám sát quản lý, Tổng cục Hải quan cho biết, điểm 3 Điều 33 dự thảo Nghị định quy định rõ DN kinh doanh cảng, kho, bãi nơi có hoạt động XK, NK hàng hóa có trách nhiệm xây dựng và quản lý, giám sát hàng hóa XNK trên phạm vi địa bàn cửa khẩu bằng hệ thống công nghệ thông tin quản lý, giám sát thực hiện kết nối với cơ quan quản lý Nhà nước trên địa bàn, cơ quan Hải quan; thực hiện giám sát hàng hóa XK, NK đưa vào, đưa ra khu vực cảng, kho, bãi theo sự ủy quyền của cơ quan Hải quan và chịu sự giám sát của cơ quan Hải quan; cập nhật thông tin hàng hóa XK, NK đưa vào, đưa ra khỏi cảng, kho, bãi trên hệ thống thông tin quản lý, giám sát.

Các DN kinh doanh cảng biển đã đồng tình với mục tiêu hiện đại hóa và cải cách thủ tục đối với khâu giám sát hàng hóa XNK của ngành Hải quan; nhất trí cao với mục tiêu là thực hiện tốt công tác giám sát hàng hóa XNK, tạo thuận lợi nhất cho DN khi Luật Hải quan 2014 có hiệu lực, tuy nhiên phải có lộ trình và sự phối hợp, phân rõ trách nhiệm của từng đơn vị có liên quan để hướng tới một quy trình giám sát hiện đại.