Công chức Chi cục Hải quan quản lý hàng đầu tư trao đổi, hướng dẫn thủ tục cho doanh nghiệp. Ảnh: T.H

Điều chỉnh giá tính thuế nhiều mặt hàng

Chi cục Hải quan quản lý hàng đầu tư, thực hiện quản lý nhà nước về hải quan, làm thủ tục hải quan đối với hàng hóa XNK của các doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), doanh nghiệp thực hiện các dự án ưu đãi đầu tư trong nước, các dự án có sử dụng nguồn vốn ODA... nên hàng hóa XNK đa dạng, có nhiều mặt hàng mới. Công tác tham vấn giá đối với các lô hàng XNK có nghi vấn về trị giá khai báo luôn được chi cục quan tâm rà soát. Mới đây, khi làm thủ tục cho các lô hàng điện gia dụng nhập khẩu, đơn vị đã bác bỏ trị giá khai báo tính thuế một số lô hàng. Chẳng hạn, mặt hàng bếp điện từ gia dụng, công suất 3500w hiệu Bosch. Doanh nghiệp khai báo giá tính thuế 219,1882 USD/cái. Qua tham vấn giá, Chi cục Hải quan quản lý hàng đầu tư đã bác bỏ trị giá khai báo của doanh nghiệp, xác định trị giá tính thuế tăng lên 301,9091 USD/cái; số thuế điều chỉnh tăng sau tham vấn giá trên 1 tỷ đồng.

Tương tự, mặt hàng máy giặt Toshiba loại 9,5kg, công suất 1950w, 1 hộc, lồng ngang, không có chức năng sấy, không có đường nước nóng, lồng giặt bằng thép không gỉ, điều khiển tự động. Giá doanh nghiệp khai báo là 205,1487 USD/cái, sau khi tham vấn giá, cơ quan Hải quan xác đinh trị giá tính thuế 241,99 USD/cái. Số thuế điều chỉnh tăng sau tham vấn giá trên 460 triệu đồng.

Trong 6 tháng đầu năm 2023, Chi cục Hải quan quản lý hàng đầu tư đã thực hiện tham vấn trên 3.900 tờ khai hải quan và đã bác bỏ trị giá khai báo của doanh nghiệp sau tham vấn gần 1.100 tờ khai, với tổng số thuế điều chỉnh sau tham vấn giá gần 43,4 tỷ đồng. Trong đó có nhiều trường hợp tăng thuế lớn sau tham vấn giá, như: mặt hàng kem đánh răng, tăng thuế trên 1,5 tỷ đồng; bàn chải đánh răng, tăng thuế trên 1,5 tỷ đồng…

Phó Chi cục trưởng Chi cục Hải quan quản lý hàng đầu tư Nguyễn Thị Thanh Hằng cho biết, đạt được kết quả trên, đơn vị thực hiện xác định nghi vấn, kiểm tra, xác định trị giá hải quan theo đúng quy định; triển khai kịp thời chỉ đạo của lãnh đạo các cấp về rà soát trị giá tính thuế đối với hàng hóa XNK; cùng với đó, là sự chủ động, trách nhiệm cao của cán bộ, công chức thực thi nhiệm vụ, nhằm thực hiện hiệu quả công tác tham vấn giá, thu đúng, thu đủ thuế cho ngân sách nhà nước.

Kiến nghị nhiều giải pháp

Theo Phó Chi cục trưởng Nguyễn Thị Thanh Hằng, trị giá hải quan là một lĩnh vực kỹ thuật nghiệp vụ đặc thù, giữ vai trò quan trọng then chốt trong hoạt động quản lý hải quan nói chung và quản lý thuế đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu nói riêng. Với đặc thù hàng hóa xuất, nhập khẩu tại Chi cục Hải quan Quản lý hàng đầu tư chủ yếu thuộc Danh mục rủi ro về trị giá, có thương hiệu độc quyền, giá trị cao và thuộc các tập đoàn đa quốc gia nên công tác tham vấn giá tại chi cục gặp không ít khó khăn khi phải tranh luận với doanh nghiệp về cơ sở pháp lý, tính phù hợp của giá khai báo từ các nguồn thông tin thu thập được, tập quán mua bán theo thông lệ quốc tế...

Với đặc thù như trên, trong quá trình thực hiện tham vấn giá, đơn vị gặp khó khăn trong việc yêu cầu doanh nghiệp cung cấp hóa đơn VAT xuất bán trên thị trường nội địa Việt Nam khi doanh nghiệp nhập khẩu theo loại hình A12 đối với nguyên vật liệu để sản xuất... Khó khăn phát sinh khi doanh nghiệp không tính được chi phí cho từng mặt hàng mà tính chung cho cả lô hàng nhập khẩu nên việc ước lượng phân bố chi phí khấu trừ cho từng mặt hàng không đảm bảo chính xác; hạn chế về nguồn thông tin trị giá hàng hóa XNK qua trao đổi thông tin với Hải quan các nước hoặc các tổ chức quốc tế.

Bên cạnh đó, công chức thực hiện cũng gặp một số vướng mắc, trong quá trình xác định mối quan hệ đặc biệt giữa người mua và người bán có ảnh hưởng đến trị giá giao dịch hay không: hàng hóa nhập khẩu có thương hiệu độc quyền, tại thời điểm tham vấn, doanh nghiệp xuất trình hóa đơn xuất bán nhưng vì giá bán theo quy định của tập đoàn nên khi sử dụng phương pháp khấu trừ không tính được mức giá vốn hàng bán, có trường hợp mức giá vốn hàng bán tính ra thấp hơn cả mức giá doanh nghiệp đang khai báo. Ngoài ra, khi thực hiện tra cứu dữ liệu trên hệ thống không có dữ liệu hàng hóa nhập khẩu giống hệt hay tương tự được bán cho người nhập khẩu khác không có mối quan hệ đặc biệt với người xuất khẩu (người bán) để so sánh.

Đối với các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (doanh nghiệp thuộc các tập đoàn), việc mua bán hàng hóa dựa trên quy chế hoạt động của tập đoàn hoặc trên thỏa thuận tại hợp đồng dịch vụ ký giữa 2 bên trong cùng tập đoàn. Việc sử dụng dịch vụ của bộ phận mua hàng thuộc tập đoàn mẹ để đại diện công ty, thương thảo với các đơn vị cung cấp nguyên liệu phục vụ sản xuất là một thông lệ phổ biến đối với các công ty thuộc các tập đoàn lớn.

Để công tác tham vấn giá đạt hiệu quả cao hơn nữa, Chi cục Hải quan quản lý hàng đầu tư kiến nghị, đào tạo thường xuyên về công tác trị giá nhất là sau mỗi đợt luân chuyển CBCC để đảm bảo CBCC tiếp nhận vị trí công tác mới có thể đáp ứng được công việc; xây dựng mô hình “Chi cục tham vấn – Phòng Thuế xuất nhập khẩu thẩm định” hoặc mô hình “Đồng hành tham vấn giá cùng Chi cục” đối với một số mặt hàng có thuế suất lớn, kim ngạch cao hoặc có nguy cơ rủi ro cao về trị giá để trao đổi kinh nghiệm, kịp thời chỉ đạo, xử lý các vướng mắc phát sinh đối với từng bộ hồ sơ tham vấn.