ASEM lần thứ 13: Hợp tác, đổi mới phương thức quản lý hải quan
	Khai mạc Hội nghị Tổng cục trưởng Hải quan ASEM lần thứ 13 tại Quảng Ninh

Nêu kết quả thực hiện các cam kết trong giai đoạn 2018-2019, theo đại diện Hải quan Hàn Quốc, EU, Tây Ban Nha và Trung Quốc, trong thời gian qua, các nước trong cộng đồng ASEM đã hoàn thành hoạt động Tạo thuận lợi thương mại và thủ tục hải quan. Chương trình hành động này nhằm tăng cường cơ chế thực hiện và theo dõi, trao đổi kinh nghiệm trong việc thực hiện Hiệp định Tạo thuận lợi thương mại WTO (WTO/FTA). Theo đó, các nước điều phối đã khảo sát các nội dung liên quan đến tạo thuận lợi thương mại của các thành viên ASEM trên các khía cạnh.

Về cơ bản, qua đánh giá khảo sát cho thấy nhiều nước ASEM trong đó có Việt Nam đã và đang triển khai theo lộ trình các biện pháp tạo thuận lợi thương mại theo cam kết tại Hiệp định TFA.

Hội nghị ASEM 13. Ảnh: H.Nụ

Đối với chương trình hành động về “Tạo thuận lợi đối với quy trình hải quan phi giấy tờ”, việc triển khai được thực hiện theo 2 phần. Qua việc triển khai, các cơ quan Hải quan thành viên đã có cơ hội tìm hiểu về quy trình cũng như mức độ thực hiện hải quan không giấy tờ của các thành viên khác cũng như rà soát lại quy trình hải quan của mình để có những cải tiến phù hợp.

“Quản lý hải quan đối với thương mại điện tử qua biên giới” là chương trình nhằm thúc đẩy các giao dịch thương mại điện tử qua biên giới trong ASEM. Thương mại điện tử là xu thế thương mại mới đang nổi lên mạnh mẽ và nhiệm vụ của cơ quan Hải quan là vừa phải tạo thuận lợi nhưng đồng thời cần thực hiện việc kiểm soát, quản lý một cách hiệu quả các giao dịch thương mại này. Qua việc triển khai, các nước trong ASEM có cơ hội tiếp cận với những thông lệ quản lý hải quan đối với các giao dịch thương mại điện tử từ góc độ xây dựng thể chế, khuôn khổ pháp lý có liên quan đến góc độ thực thi trên thực tiễn.

Với chương trình hành động về “Kết nối – Quá cảnh” nhằm hài hòa hóa và đơn giản hóa thủ tục quá cảnh thông qua việc tìm hiểu các thông lệ và kinh nghiệm triển khai thủ tục quá cảnh đồng thời nghiên cứu các quy định và sáng kiến hiện hành về quá cảnh trong khu vực ASEM, từ đó xem xét khả năng hợp tác giữa các quốc gia thành viên về vấn đề này. Báo cáo cho thấy hầu hết các cơ quan Hải quan các nước thành viên đã tham gia các hoạt động hợp tác quốc tế liên quan đến kết nối quá cảnh hải quan. Bởi việc đảm bảo hài hòa hóa và đơn giản hóa thủ tục quá cảnh là một công cụ hiệu quả để thực hiện kết nối ASEM.

Cũng tại hội nghị, đại diện Hải quan Ý báo cáo kết quả chương trình hành động “về cơ chế một cửa đối với thông quan nhanh, tự động hóa và quản lý rủi ro tích hợp”.

Đại diện Hải quan Úc trao đổi tại phiên báo cáo kết quả của giai đoạn 2018-2019. Ảnh: H. Nụ

Nhấn mạnh về vấn đề này, Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Việt Nam Nguyễn Văn Cẩn cho rằng, cơ chế một cửa sẽ tiếp tục là chủ đề với nhiều khía cạnh để có thể mở rộng phạm vi cũng như mức độ hợp tác giữa các cơ quan Hải quan khu vực Á - Âu. Đặc biệt, trong bối cảnh vấn đề kết nối ASEM đang được các nhà Lãnh đạo ASEM cam kết ưu tiên đẩy mạnh trong thời gian tới, hợp tác giữa các cơ quan Hải quan ASEM về cơ chế một cửa là một trong lĩnh vực trọng tâm đã được xác định nhằm tăng cường kết nối ASEM.

Liên quan đến hoạt động hải quan phối hợp đối với hàng tiêu dùng thiết yếu liên quan đến việc đấu tranh chống hàng giả và thực thi quyền sở hữu trí tuệ do Cơ quan Chống hàng giả châu Âu (OLAF) làm điều phối. Chương trình hành động này nhằm tăng cường bảo vệ người tiêu dùng dưới hình thức triển khai chiến dịch hoạt động hải quan chung nhằm đấu tranh chống hàng giả và thực thi quyền sở hữu trí tuệ đối với nhóm hàng tiêu dùng thiết yếu (hàng gia dụng, nhu yếu phẩm, thực phẩm, chăm sóc sức khỏe, vệ sinh cá nhân…). Để triển khai chiến dịch này, OLAF đã xây dựng dự thảo kế hoạch hành động và tổ chức hội thảo để trao đổi, thống nhất về kế hoạch đồng thời đào tạo hướng dẫn tham gia chiến dịch cho các thành viên ASEM tại TP. Hồ Chí Minh vào tháng 3/2019.

Chương trình hành động “Thực thi biên giới đối với các bưu kiện quốc tế” nhằm thúc đẩy các hoạt động liên quan đến kiểm soát biên giới đối với các lô hàng bưu kiện quốc tế. Qua việc thực hiện, chúng ta có cơ hội tiếp cận với những thông lệ quản lý đối với các bưu kiện quốc tế của hải quan các nước cũng như tìm hiểu về những thách thức, nguy cơ gian lận thông qua việc vận chuyển hàng hóa qua đường bưu điện để có cách ứng phó phù hợp.

Tầm nhìn về các vấn đề ASEM là hành động cuối cùng trong Kế hoạch Hải quan ASEM 2017-2018 nhằm thực hiện các khuyến nghị và xây dựng lộ trình cho các hoạt động kết nối cần thiết trong ASEM.

Tại Hội nghị, các nước điều phối sẽ trình bày về việc triển khai chương trình hành động này trong đó nhấn mạnh vai trò quan trọng của việc hợp tác và kết nối chặt chẽ giữa các cơ quan Hải quan thành viên ASEM đặc biệt trong việc chia sẻ thông tin và kinh nghiệm triển khai các nghiệp vụ quản lý hải quan hiện đại như cơ chế một cửa, thủ tục hải quan không giấy tờ và tạo thuận lợi thương mại đối với bảo đảm an ninh chuỗi cung ứng trong môi trường thương mại điện tử qua biên giới ngày càng phát triển. Các đề xuất được đưa ra bao gồm tăng cường thông tin về các hoạt động hợp tác Hải quan ASEM trên trang thông tin ASEM và trang thông tin điện tử của hải quan các nước thành viên. Theo thông tin của các nước, do phía EU không dành nguồn lực để thực hiện chương trình hành động này nên dự kiến sẽ không đề xuất tiếp tục Chương trình này cho giai đoạn tiếp theo.

Tổng cục trưởng Hải quan Việt Nam Nguyễn Văn Cẩn nhấn mạnh, có thể thấy rằng, các chương trình hành động đã được triển khai theo đúng lộ trình và đạt được những kết quả rất đáng ghi nhận, nhiều hoạt động đã đạt được đầy đủ mục tiêu đề ra, góp phần hoàn thành các mục tiêu và ưu tiên chung của hợp tác Hải quan ASEM.