Mới đây, JICA tiếp tục hợp tác, hỗ trợ Hải quan Việt Nam thông qua Dự án Hợp tác Kỹ thuật “Tăng cường tính hiệu quả của Hệ thống thông quan hàng hóa tự động của Việt Nam (VNACCS). Đề nghị ông cho biết, lý do JICA quyết định tiếp tục hỗ trợ Hải quan Việt Nam?

Hệ thống VNACCS đã được xây dựng theo Dự án Viện trợ không hoàn lại của JICA và thông qua một Dự án Hỗ trợ kỹ thuật từ tháng 4-2012 cho đến tháng 7-2015. JICA cũng đã hỗ trợ thiết lập công tác vận hành và duy trì Hệ thống. Trước thành công của Dự án hỗ trợ kỹ thuật, Chính phủ Việt Nam đã đề nghị Chính phủ Nhật Bản triển khai một Dự án hỗ trợ kỹ thuật tiếp theo nhằm nâng cao hiệu quả của Hệ thống VNACCS với mục tiêu ứng dụng một cách hiệu quả hơn nữa Hệ thống VNACCS, cải thiện công suất vận hành, bảo trì Hệ thống và hiện đại hóa công tác Hải quan thông qua áp dụng một cách toàn diện Hệ thống VNACCS.

Chính phủ Nhật Bản kỳ vọng Dự án hỗ trợ kỹ thuật lần này sẽ góp phần vào cải thiện môi trường kinh doanh ở Việt Nam bằng việc tạo thuận lợi thương mại hơn nữa.

Ông có thể cho biết, việc hỗ trợ này sẽ mang lại lợi ích gì trong thực hiện Hệ thống VNACCS?

Dự án được kỳ vọng sẽ đạt 3 kết quả đầu ra liên quan đến tăng cường hiệu quả của Hệ thống VNACCS.

Thứ nhất, xây dựng phương hướng nhằm nâng cao sử dụng hiệu quả hệ thống VNACCS. Đối với đầu ra này thì thực trạng sử dụng các chức năng của Hệ thống VNACCS sẽ được rà soát, tìm giải pháp nâng cao hiệu quả của các chức năng chưa được khai thác và tổng hợp các yêu cầu của người sử dụng cả phía Hải quan và doanh nghiệp để nâng cao hiệu quả triển khai Hệ thống VNACCS.

Thứ hai, tăng cường quản lý, nâng cao năng lực công tác kiểm tra sau thông quan (KTSTQ). Sự phù hợp của các hoạt động KTSTQ sẽ nâng cao hiệu quả tạo thuận lợi thương mại của Hệ thống VNACCS bằng cách cắt giảm và rút ngắn thời gian kiểm tra trước khi hàng hóa ra khỏi khu vực giám sát hải quan đồng thời đảm bảo được việc tuân thủ của doanh nghiệp trước pháp luật và các quy định về thương mại quốc tế.

Thứ ba, nâng cao năng lực của cán bộ Hải quan về quản lý rủi ro. Quá trình xử lý tờ khai hải quan trên Hệ thống VNACCS sẽ hiệu quả hơn với việc áp dụng các kỹ thuật quản lý rủi ro.

Đến nay, Hệ thống VNACCS do Chính phủ Nhật Bản viện trợ đã được Tổng cục Hải quan triển khai chính thức hơn một năm (từ ngày 1-4-2014), ông đánh giá như thế nào về hiệu quả của Hệ thống mang lại đối với các DN XNK?

Theo tôi, hiệu quả mang lại cho DN sẽ do chính cộng đồng DN đánh giá. Tuy nhiên, có thể nói rằng, thông qua phản hồi của một số DN thì việc giản tiện trong quá trình xử lý tờ khai hàng hóa XNK của Hệ thống đã rút ngắn thời gian thông quan hàng hóa và qua đó giảm bớt gánh nặng cho DN. Thêm vào đó, từ khi Hệ thống VNACCS vận hành đã hoạt động ổn định mang lại lợi ích không nhỏ trong việc đảm bảo kế hoạch hoạt động của DN. “Tốc độ” và “Khả năng dự báo” là hai yếu tố then chốt trong môi trường kinh doanh của DN và VNACCS đã mang lại cả hai yếu tố này.

Mức độ tự động hóa của Hệ thống VNACCS/VCIS so với Hệ thống NACCS của Hải quan Nhật Bản như thế nào, thưa ông?

Tôi không thể so sánh một cách đơn thuần. Theo tôi được biết, ngoài VNACCS Hải quan Việt Nam còn có rất nhiều hệ thống công nghệ thông tin hỗ trợ các hoạt động nghiệp vụ hải quan khác. Xét về tổng thể, mức độ tự động hóa các nghiệp vụ của Hải quan Việt Nam dường như rất đáng kể. Để làm rõ hơn, tỷ lệ tờ khai XNK xử lý qua Hệ thống VNACCS so với tổng số tờ khai (khoảng 99%) cao hơn so với Hệ thống NACCS ở Nhật (khoảng 98%).

Xin trân trọng cảm ơn ông!