Cách trung tâm thị xã Gia Nghĩa (tỉnh Đắk Nông) gần 70km về phía bắc, men theo Quốc lộ 28 hướng về Lâm Đồng, Khu Bảo tồn thiên nhiên Tà Đùng (xã Đắk Som, huyện Đắk G’long, tỉnh Đắk Nông) nằm ẩn hiện trong màn sương mờ ảo.

Năm 2010, khi hai nhà máy thủy điện trên sông Đồng Nai ngăn dòng tích nước, một vùng đất rộng lớn thuộc Khu Bảo tồn thiên nhiên Tà Đùng bị nhấn chìm. Những quả đồi xưa kia là nhà, là rẫy của cộng đồng Châu Mạ ngày nay trở thành những hoang đảo nổi trên mặt nước mênh mông.

Thiên nhiên đã ban tặng cho Khu bảo tồn ngọn núi Tà Đùng với độ cao 1.982m. Ngọn núi hình vòng cung bao bọc cả vùng nước lớn cùng với những hòn đảo lớn nhỏ, nhấp nhô dưới lòng hồ phẳng lặng, tĩnh mịch. Sự kết hợp giữa núi rừng và sông nước mang lại cho Khu Bảo tồn thiên nhiên Tà Đùng một vẻ đẹp kỳ vỹ, mông lung, huyền ảo, nổi bật trên mặt nước là 52 hòn đảo lớn nhỏ.

Từ tháng 4 đến tháng 11 hàng năm, hồ Tà Đùng tích nước và trở thành mùa đẹp nhất trong năm. Khi đó, nước hồ dâng cao, trong xanh và những cơn mưa cũng khiến cây cối trên các hòn đảo trở nên xanh tốt, mượt mà. Phần lớn những hòn đảo này còn hoang sơ mà chưa được nhiều người biết đến.

Từ khi thủy điện Đồng Nai đi vào hoạt động, người dân nhiều nơi đổ về đây mưu sinh. Hàng chục căn nhà nổi trên mặt hồ xanh biếc, nằm nép mình bên những hòn đảo, tạo thành một làng chài nhỏ là nét đặc trưng của hồ Tà Đùng. Những lồng bè nuôi cá được ngư dân thiết kế ngay trên lòng hồ để tận dụng nguồn thức ăn có sẵn trong tự nhiên. Cuộc sống gần như tách biệt hoàn toàn với thế giới bên ngoài, quanh năm chỉ gắn liền với sông nước. Du khách muốn khám phá các hòn đảo có thể di chuyển bằng ca nô hay thuyền bè của người dân làng chài này.

Cách đó không xa, đỉnh Tà Đùng được coi là nóc nhà của Đắk Nông quanh năm mây phủ trắng xóa. Từ bao đời nay, đồng bào Châu Mạ sinh sống dưới chân núi đều coi đây là ngọn núi linh thiêng, che chở, nuôi dưỡng cho cả cộng đồng.

Được biết, Khu Bảo tồn thiên nhiên Tà Đùng đã được quy hoạch thành khu du lịch sinh thái văn hóa. Tuy nhiên, tới thời điểm này dự án vẫn chưa được tiến hành nên Tà Đùng vẫn giữ được nét hoang sơ, kỳ vỹ như vốn có.