Ông Bùi Huy Sơn. Ảnh: Phan Thu.

Xuất khẩu năm 2015 tăng trưởng 8,1% có đóng góp lớn của công tác XTTM. Ông Sơn cho biết, năm 2015 với sự hỗ trợ của chương trình XTTM quốc gia, sự hiện diện của sản phẩm xuất khẩu Việt Nam tại các thị trường truyền thống như Mỹ, EU, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc…ngày càng mở rộng. Chương trình này cũng đã hỗ trợ doanh nghiệp tiếp tục quay trở lại thị trường Liên bang Nga-Đông Âu, tăng cường hoạt động tại các thị trường ngách như Mỹ La tinh, Trung Đông, châu Phi, Lào, Myanmar…giúp các doanh nghiệp Việt Nam đẩy mạnh xuất khẩu.

Trong năm 2015, chương trình XTTM quốc gia đã hỗ trợ 8.850 lượt doanh nghiệp, 213.300 giao dịch và ký kết được nhiều hợp đồng kinh tế có tổng trị giá trên 858 triệu USD và khoảng 637,8 tỷ đồng; thu hút trên 3 triệu lượt khách tham quan và mua sắm tại các hội chợ XTTM.

Nhiều đơn vị, ngành hàng phản ánh không nhận được sự hỗ trợ từ nguồn kinh phí XTTM quốc gia. Ông lý giải sao về điều này?

Trong quá trình thực hiện chương trình XTTM quốc gia, chúng tôi đã gặp không ít khó khăn. Cụ thể, nguồn kinh phí mặc dù đã được Chính phủ quan tâm nhưng đang thấp hơn rất nhiều so với yêu cầu của các đơn vị. Ví dụ, năm 2015 chúng tôi nhận được những đề nghị hỗ trợ kinh phí XTTM quốc gia trong khi đó nguồn kinh phí chỉ đáp ứng được chưa đến 30%.

Bên cạnh đó, năng lực cạnh tranh của chính doanh nghiệp tham gia vào các hoạt động XTTM còn hạn chế. Điều kiện triển khai và năng lực thực hiện của các đơn vị XTTM còn gặp nhiều khó khăn.

Do vậy, tôi cho rằng, chúng ta không thể nghĩ đến việc tất cả các doanh nghiệp của Việt Nam đều được hưởng hỗ trợ từ chương trình mà chỉ đáp ứng được phần nào.

Trên thực tế, hoạt động XTTM đặc biệt là hoạt động XTTM quốc gia những năm qua cũng như năm 2015 đã có hỗ trợ cho các nhóm ngành hàng có lợi thế xuất khẩu như dệt may, thủy sản, hạt tiêu, rau quả…

Với nguồn kinh phí hạn hẹp, trong một cuộc họp của Bộ Công Thương, Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam đã từng nêu đề xuất “các doanh nghiệp trích lợi nhuận từ việc xuất khẩu cho hoạt động XTTM để tăng nguồn kinh phí”. Thưa ông, đề xuất này đến nay đã được triển khai như thế nào?

Thời gian qua chúng tôi đã tổng hợp ý kiến của rất nhiều đơn vị, tham khảo các quốc gia đã thành công trong hoạt động XTTM và cũng đã có ý tưởng xác định kinh phí trên cơ sở kết quả của hoạt động xuất khẩu. Tuy nhiên, việc phân bổ kinh phí còn phụ thuộc vào nhiều cơ quan liên quan nên chưa thể có được kết luận theo hướng xác định kinh phí XTTM căn cứ vào tỷ trọng của hoạt động xuất khẩu.

Tôi thấy hơi đáng tiếc và cũng hy vọng các cơ quan liên quan sẽ cùng phối hợp với Bộ Công Thương hỗ trợ cho hoạt động XTTM thiết thực hơn. Đặc biệt, vai trò của hoạt động XTTM trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng trở nên quan trọng, phải thúc đẩy hơn nữa thì mới có thể giúp doanh nghiệp khai thác hiệu quả các cam kết hội nhập.

Vậy trong năm 2016, Cục XTTM sẽ tập trung những biện pháp gì để hỗ trợ doanh nghiệp?

Năm nay, định hướng của chương trình XTTM quốc gia nói riêng cũng như các chương trình XTTM nói chung là hỗ trợ cho doanh nghiệp Việt Nam tiếp tục khẳng định vị trí tại các thị trường nước ngoài, khai thác hiệu quả những cam kết mở cửa thị trường và các thỏa thuận thương mại tự do trong thời gian tới. Các thị trường trọng tâm mà chúng ta đã ký kết thỏa thuận như Liên minh châu Âu, các nước trong TPP, thị trường ASEAN, Hàn Quốc, Nhật Bản… sẽ được ưu tiên hơn.

Chúng tôi cũng sẽ hỗ trợ cho các nhóm ngành hàng có thế mạnh và những nhóm ngành hàng ta đang đẩy mạnh tái cơ cấu như: Công nghiệp hỗ trợ, phát triển phần mềm, công nghiệp cơ khí… để hỗ trợ cho quá trình chuyển đổi cơ cấu và tái cơ cấu nền kinh tế Việt Nam.

Xin cảm ơn ông!