Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Hoàng Vĩnh Bảo (bên trái) trả lời câu hỏi của phóng viên báo chí. Ảnh: Minh Quyết/TTXVN.

Lễ tổng kết, trao giải Báo chí Quốc gia năm 2018 sẽ diễn ra vào lúc 20 giờ ngày 21/6 tại Cung Văn hóa Hữu nghị Hà Nội.

Rút ngắn khoảng cách giữa báo chí Trung ương và địa phương

Phát biểu tại cuộc họp báo, ông Hồ Quang Lợi, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Giải báo chí Quốc Gia năm 2018 cho biết: Trong gần một tháng triển khai các công việc sơ khảo và tuân thủ đúng yêu cầu của quy trình tổ chức Giải, Điều lệ Giải, Ban Thư ký tổng hợp Giải đã kiểm tra, sàng lọc, loại 139 tác phẩm do phạm quy, trong số 1.810 tác phẩm dự giải, đưa vào chấm sơ khảo 1.671 tác phẩm đủ điều kiện dự giải.

Hội đồng sơ khảo đã trình lên Hội đồng chung khảo danh sách 147 tác phẩm thuộc 11 loại giải. Đây là những tác phẩm tiêu biểu về nội dung, hình thức, có tính định hướng dư luận xã hội tốt. Nhiều tác phẩm sau khi đăng tải đã có hiệu quả tác động xã hội tốt, được các cơ quan chức năng tiếp thu, giải quyết, dư luận xã hội đánh giá cao về vai trò phát hiện, phản biện, đấu tranh phê phán cũng như biểu dương xây dựng của báo chí.

Năm nay, lần đầu tiên Hội đồng Giải thành lập Ban thẩm định nhằm phản biện khách quan, độc lập các tác phẩm vào chung khảo, cung cấp thêm những đánh giá, phân tích của các chuyên gia, tư vấn sâu về chuyên môn cho Hội đồng chung khảo. Đây là một nét mới trong thực hiện Điều lệ Giải sửa đổi năm 2018.

Giải năm nay có hơn 120 đơn vị cấp hội và 222 cộng tác viên, tham gia dự 11 loại giải theo quy định; trong đó có 57 đơn vị Liên chi Hội và Chi Hội trực thuộc. Đặc biệt, năm nay là năm thứ 2 liên tiếp có 63 Hội Nhà báo tỉnh, thành phố tham dự. Điều này cho thấy, các cấp Hội và hội viên trong cả nước đã ngày càng quan tâm đến Giải báo chí Quốc gia.

Các tác phẩm tham dự Giải phản ánh kịp thời, đậm nét các sự kiện chính trị lớn của đất nước năm 2018. Mặt bằng chất lượng chung các tác phẩm dự Giải đồng đều hơn, nhất là sự vươn lên của các Hội Nhà báo tỉnh, thành phố. Nhiều bài có tính phát hiện tốt, phản ánh những vấn đề nóng bỏng, được dư luận quan tâm. Ở khối phát thanh và truyền hình, khoảng cách về chất lượng giữa đài Trung ương và địa phương ngày càng rút ngắn… Tuy nhiên, bên cạnh những ưu điểm, vẫn còn những hạn chế, cần được khắc phục, nhất là về chất lượng. Các tác phẩm báo in tham dự Giải còn trùng lặp đề tài, chưa có nhiều sáng tạo, đột phá…

Công khai, minh bạch trong chấm giải

Trả lời câu hỏi của các phóng viên về việc thay đổi số lượng giải A sau chung khảo từ 7 giải nhất xuống còn 6, Tiến sỹ Trần Bá Dung, Ủy viên Ban Thường vụ, Trưởng Ban nghiệp vụ Hội Nhà báo Việt Nam, Trưởng Ban Thư ký tổng hợp Giải cho biết: sau chấm chung khảo, Hội đồng Giải báo chí Quốc gia có dành thời gian một tuần để tiếp nhận đơn thư về các tác phẩm đoạt giải. Theo đó có đơn thư nặc danh về tác phẩm "Rùng mình quy trình biến củi than tre thành thuốc chữa ung thư" của nhóm tác giả thuộc Báo điện tử Vietnamnet sao chép lại của các Báo An ninh Hải Phòng điện tử, Người Lao động, VTC News.

Chủ tịch Hội nhà báo Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng Giải báo chí Quốc gia Thuận Hữu đã yêu cầu các đơn vị chức năng xác minh xử lý. Theo đó, Ban Thư ký tổng hợp Giải đã rà soát nội dung các tờ báo được đề cập đến; mời lãnh đạo báo điện tử Vietnamnet đến làm việc. Lãnh đạo báo Vietnamnet đã đưa đầy đủ các bằng chứng. Giải trình của phóng viên báo Vietnamnet khẳng định loạt bài là công sức của phóng viên báo ở ba miền, với đầy đủ ảnh chụp, băng ghi âm, clip ghi hình.

Sau khi kiểm tra, Ban Thư ký tổng hợp Giải đã có báo cáo xác minh kết luận: nội dung tác phẩm không có sự sao chép các báo khác. Thông tin giống nhau ban đầu là do cùng tham khảo nguồn kết luận của cơ quan điều tra trong giai đoạn đầu tiên. Các bài viết của tác phẩm đều có logo của Vietnamnet, không xuất hiện trên VTC News hay các báo khác như phản ánh. Các ảnh đăng đều có logo của báo chia thành hai nhóm: không đăng trên các báo khác và có 4 ảnh xuất hiện giống các báo khác đều là do nguồn cơ quan công an Hải Phòng cung cấp.

Tác phẩm dự giải có phát hiện riêng của báo; không tìm thấy clip của báo đã đăng tải trên các báo khác. Như vậy, thông tin cho rằng, phóng viên báo Vietnamnet là không đúng sự thật. Tuy nhiên, có sơ suất về mặt kỹ thuật là khi phóng viên gửi 4 ảnh do cơ quan Công an Hải Phòng cung cấp về tòa soạn cùng các ảnh khác, bộ phận kỹ thuật đã đóng logo của báo lên các bức ảnh này. Đây là lỗi do kỹ thuật chứ không phải do phóng viên cố ý.

Sáng 13/6, Hội đồng Giải báo chí Quốc gia đã họp và quyết định: Đây là tác phẩm báo chí có nội dung tốt. Ban Biên tập báo có kế hoạch chặt chẽ thực hiện ở ba khu vực. Phóng viên có năng lực sáng tạo trong thực hiện tác phẩm. Tác phẩm công bố có tác động mạnh mẽ đến dư luận xã hội bằng việc đưa ra thông tin cho các cơ quan chức năng vào cuộc giải quyết. Nhưng logo của báo được đóng lên 4 ảnh của cơ quan chức năng cung cấp dù không có sự không trung thực nhưng cũng là sơ sót cần rút kinh nghiệm. Vì vậy, 100% thành viên Hội đồng Giải báo chí quốc gia đã nhất trí chuyển tác phẩm từ đoạt giải A xuống giải B.

Lý giải về điều này, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam Hồ Quang Lợi nêu rõ: Các tác phẩm đoạt giải Giảo báo chí Quốc gia từ khuyến khích đến giải A đều phải đạt chất lượng tốt. Trong đó, giải A là những tác phẩm phải được thẩm định kỹ lưỡng bởi tính chất tiêu biểu và giá trị tinh thần. Đây là sự việc đáng tiếc. Qua đây, ông Hồ Quang Lợi nhắn gửi: Để có tác phẩm báo chí tốt, không chỉ cần phóng viên "ra trận", bộ máy cơ quan báo chí, kỹ thuật phải có sự phối hợp nhịp nhàng. Quyết định của Hội đồng Giải nhằm thể hiện tính nghiêm minh, công khai, minh bạch trong việc thực hiện...