Phát triển logistics thành ngành dịch vụ đem lại giá trị gia tăng cao
	Nhiều lợi thế phát triển dịch vụ logistics

Hải quan TPHCM cùng Hiệp hội Logistics TPHCM cam kết chung tay phát triển dịch vụ logistics TPHCM. Trong ảnh: Các đại biểu tham dự Tọa đàm “Logistics thành phố Hồ Chí Minh cất cánh” do Cục Hải quan TPHCM phối hợp với Hiệp hội Logistics TPHCM (HLA) tổ chức ngày 14/4/2022. Ảnh: T.H

Hàng loạt dự án logistics chờ nhà đầu tư

TPHCM được đánh giá là trung tâm phân phối, cung ứng hàng hóa lớn nhất phía Nam. Nằm giữa các trục đường bộ Đông - Tây, Bắc - Nam cùng với hệ thống cảng biển lớn, như: Cát Lái, Hiệp Phước, Bến Nghé, Tân Thuận… nên hầu hết hàng hóa giao thương giữa các tỉnh, thành, hàng hóa XNK ở khu vực phía Nam đều đi qua TPHCM. Bên cạnh đó, TPHCM còn nằm cạnh các tuyến hàng hải trọng yếu trên biển Đông, nơi mỗi năm có trên 140.000 lượt tàu trọng tải trên 100.000 tấn đi qua, có thể kết nối lưu chuyển hàng hóa đa phương thức với nhiều nước. Do đó, việc phát triển logistics trở thành ngành dịch vụ mũi nhọn của TPHCM để kết nối với các địa phương là rất cần thiết.

Ông Bùi Tá Hoàng Vũ, Giám đốc Sở Công Thương TPHCM cho biết, để khai thác lợi thế trên, trong kế hoạch tổng thể phát triển ngành logistics trên địa bàn TPHCM đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, UBND TPHCM đặt mục tiêu đến năm 2025, tốc độ tăng trưởng doanh thu dịch vụ logistics của doanh nghiệp TPHCM đạt 15% và đến năm 2030 đạt 20%. Đặc biệt, TPHCM đặt mục tiêu xây dựng 8 trung tâm logistics quy mô lớn được chia thành 3 nhóm. Trong đó, nhóm 1 gồm 3 trung tâm. Trong năm 2021 hoàn tất đấu thầu mời gọi đầu tư Trung tâm logistics Khu Công nghệ cao trên diện tích 5-6 ha, năng lực thông qua hàng hóa giai đoạn 2021-2025 là 150.000 tấn; giai đoạn 2026- 2030 và sau 2030 là 300.000 tấn. Đến năm 2023, hoàn thành chuẩn bị đầu tư Trung tâm logistics Cát Lái giai đoạn 2021-2025 trên diện tích 60- 100 ha, năng lực thông qua hàng hóa 1,5 -1,8 triệu TEU; giai đoạn sau nâng năng lực lên 3,1 triệu-3,5 triệu TEU; Trung tâm logistics Linh Trung sẽ kết nối với Khu chế xuất Linh Trung.

Ông Đặng Vũ Thành, Phó Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp logistics Việt Nam cho biết, TPHCM và Bình Dương là hai địa phương phía Nam đang có nhiều dự án kêu gọi đầu tư về lĩnh vực logistics. Theo ông Thành, TPHCM đang có 7 dự án kêu gọi đầu tư xây dựng các trung tâm logistics; Bình Dương có 5 dự án. Các nhà đầu tư có thể đầu tư vào tất cả lĩnh vực logistcis của Việt Nam, trừ 2 lĩnh vực là dịch vụ xếp dỡ trong cảng và vận tải thủy nội địa, cần phải có lộ trình đầu tư.

Ngoài ra, hiện nay hệ thống kho, bãi phục vụ logistics tại các tỉnh phía Nam chiếm 70% diện tích kho, bãi của cả nước. Trong những năm gần đây, có xu hướng dịch chuyển và thay đổi, nhiều kho bãi đang chuyển đổi công năng. Nghịch lý, nhu cầu đang tăng lên, nguồn cung có vẻ như đang giảm đi; phân bố manh mún, khá xa cửa ngõ quốc gia… đã tác động khiến giá dịch vụ logistics tăng lên. Chính vì thế, mảng kho bãi cũng còn nhiều dư địa để thu hút đầu tư, phát triển.

Ở góc độ hạ tầng giao thông, trong 10 năm gần đây, hệ thống đường cao tốc, đường quốc lộ đã được mở rộng và nối dài. Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam có hệ thống cảng biển lớn, như: cụm cảng Cái Mép- Thị Vải, cảng Cát Lái, cảng container trung tâm Sài Gòn… là những cửa ngõ trung chuyển quốc tế. Đối với ngành bất động sản liên quan đến hậu cần, kho bãi điều quan trọng nằm ở nguồn cung. Nhiều đơn vị phát triển dự án đã và đang làm việc với những chuyên gia trên thế giới để áp dụng những phương pháp tăng hiệu quả đầu tư và vận hành cho doanh nghiệp

Thúc đẩy thương mại trong nước và XNK

Bà Đặng Hồng Nhung, Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) cho biết, ngày 16/12/2022, Chính phủ đã có Nghị quyết số 163/NQ-CP về việc đẩy mạnh triển khai đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển dịch vụ logistics Việt Nam. Trong đó, mục tiêu là phát triển dịch vụ logistics thành một ngành dịch vụ đem lại giá trị gia tăng cao, gắn dịch vụ logistics với phát triển sản xuất hàng hóa, XNK và thương mại trong nước, phát triển hạ tầng giao thông vận tải và công nghệ thông tin...

Thực hiện nhiệm vụ trên, Chính phủ chỉ đạo Bộ Tài chính tiếp tục rà soát, tháo gỡ vướng mắc về chính sách thuế, phí, lệ phí, giá dịch vụ để tạo điều kiện cho doanh nghiệp cung cấp dịch vụ logistics; chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành đẩy mạnh các hoạt động tạo thuận lợi thương mại, cải cách thủ tục hải quan, giảm và đơn giản hóa thủ tục kiểm tra chuyên ngành, chuẩn hóa hồ sơ, triển khai các cam kết tại Hiệp định về Thuận lợi hóa thương mại của WTO.

Trong thời gian qua, các đơn vị hải quan phía Nam luôn chủ động nhiều giải pháp hỗ trợ, đồng hành cùng các doanh nghiệp dịch vụ logistics thúc đẩy XNK hàng hóa thuận lợi. Theo Phó Cục trưởng Cục Hải quan TPHCM Nguyễn Hữu Nghiệp, với vai trò đồng hành tạo thuận lợi thương mại, đơn vị đã ký kết quy chế phối hợp với Hiệp hội doanh nghiệp Logistics Việt Nam (VLA) và Hiệp hội Logistics TPHCM (HLA) nhằm nâng cao hiệu quả hợp tác, tăng cường kết nối trong hoạt động dịch vụ logistics. Việc ký kết hợp tác có ý nghĩa định hướng lâu dài giữa Cục Hải quan TPHCM và các hiệp hội trong việc cung cấp thông tin, chính sách, quy định pháp luật liên quan đến thủ tục hải quan và chính sách XNK một cách thường xuyên, kịp thời cũng như trong việc đào tạo, huấn luyện cho nhân viên Đại lý làm thủ tục hải quan đề nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, tạo dựng được uy tín để thu hút các doanh nghiệp XNK tăng khả năng cạnh tranh trong khu vực. Đồng thời, hoạt động logistics phát triển cũng góp phần giúp cơ quan nhà nước, trong đó có cơ quan Hải quan quản lý tốt hơn hoạt động XNK, tạo thuận lợi thương mại cho hoạt động xuất, nhập khẩu.

Đánh giá logistics là chuỗi hoạt động dịch vụ giao nhận hàng hoá, là mắt xích rất quan trọng trong chuỗi cung ứng quốc tế, Phó Cục trưởng Cục Hải quan Đồng Nai Lê Thành Vân cho biết, với các nỗ lực cải cách của ngành Hải quan thời gian qua, các thủ tục và phương thức quản lý hải quan hầu như đã được tự động hoá và được số hoá, tạo điều kiện rất thuận lợi cho doanh nghiệp logistics giảm thời gian thông quan, giao nhận hàng hoá nhanh chóng. Hải quan Đồng Nai đã và sẽ phối hợp chặt chẽ với các cục hải quan địa phương để tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp logistics trong vùng Kinh tế trọng điểm phía Nam hoạt động hiệu quả, tạo điều kiện cho hoạt động XNK và nâng cao chất lượng phục vụ doanh nghiệp, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của từng địa phương và cho cả vùng.

Nằm ở vị trí thuận lợi với nhiều tiềm năng vốn có nhưng hoạt động và dịch vụ logistics trên địa bàn TPHCM nói riêng và các tỉnh trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam nói chung vẫn còn hoạt động nhỏ lẻ, thiếu tập trung, chưa thể tạo thành chuỗi hoạt động logistics liên hoàn do còn "điểm nghẽn", chưa có sự liên kết vùng để phát triển.

Đối với "điểm nghẽn" đầu tiên là về hạ tầng logistics, gồm có hạ tầng giao thông và các trung tâm logistics. Về hạ tầng giao thông, TPHCM có thế mạnh về vị trí địa lý khi nằm giữa các trục giao thông Bắc - Nam, Đông - Tây nên trở thành trung tâm lưu chuyển hàng hóa trong nước và XNK cho khu vực các tỉnh phía Nam.Tuy nhiên, vướng mắc hiện nay là hệ thống đường giao thông chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển của thành phố, đặc biệt là các tuyến đường vành đai kết nối thành phố với các tỉnh Đông - Tây Nam bộ triển khai còn chậm. Do đó, giao thương hàng hóa 2 chiều giữa TPHCM với các tỉnh còn chưa tương xứng với tiềm năng.

Đối với "điểm nghẽn" thứ hai về phát triển nguồn nhân lực, theo ông Bùi Tá Hoàng Vũ, nhân lực ngành logistics rất quan trọng, mỗi năm cần 10.000 nhân lực cho ngành logistics nhưng năng lực đào tạo của các trường và người sử dụng chưa có sự phối hợp tốt. Để giải quyết điểm nghẽn này, “Sở Công Thương sẽ đóng vai trò cầu nối giữa nhà trường và doanh nghiệp, khuyến khích doanh nghiệp gắn kết với nhà trường để có nguồn nhân lực phù hợp với doanh nghiệp; đồng thời rút ngắn khoảng cách giữa bên đào tạo và bên sử dụng. Bên cạnh đó, để có nguồn nhân lực logistics cao cần phải có liên kết đào tạo quốc tế”- ông Bùi Tá Hoàng Vũ chia sẻ.