ĐB Nguyễn Sỹ Cương (Ninh Thuận) ủng hộ quy định giao chức năng thanh tra việc đóng BHXH cho cơ quan BHXH. Ảnh: Internet.

Quy định cụ thể để tránh “lách” luật

Theo ĐB Nguyễn Ngọc Phương (Quảng Bình), Luật BHXH sửa đổi lần này đã tiếp thu một cách cơ bản và cơ bản khắc phục những vướng mắc, bất hợp lý của Luật BHXH năm 2006. Trong đó, đã định hướng được điểm rất quan trọng trong mở rộng đối tượng đóng BHXH và hướng BHXH toàn dân trong thời gian tới. Cũng theo ĐB Nguyễn Ngọc Phương, dự thảo Luật lần này cũng đã bảo đảm được nguyên tắc quan trọng “đóng và hưởng”.

“Tôi đồng tình với việc mở rộng đối tượng tham gia hợp đồng lao động đóng bảo hiểm như tiếp thu giải trình của Ủy ban Thường vụ QH. Đây là mục tiêu quan trọng mà Luật cần hướng tới và các đối tượng mở rộng đưa ra như thế là hợp lý”, ĐB Nguyễn Ngọc Phương bày tỏ chính kiến.

Tuy nhiên, để đảm bảo tính khả thi trong điều khoản quy định “người lao động tham gia bảo BHXH buộc phải là người làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ 1 tháng đến dưới 3 tháng”, ĐB Phương đề nghị cần phải có bổ sung quy định, sau khi hợp đồng từ 1 đến 3 tháng mà tiếp tục hợp đồng thì sau đó mới phải tham gia đóng BHXH bắt buộc.

“Nếu chúng ta chỉ quy định hợp đồng từ 1 đến 3 tháng mới đóng bảo hiểm thì không khả thi vì từ lúc lập danh sách, làm thủ tục rồi tìm cơ quan bảo hiểm đã hết thời gian rồi. Nhưng bản chất của vấn đề này là Luật lại quy định hợp đồng trên 3 tháng thì mới đóng bảo hiểm, nên các cơ quan sử dụng lao động hoặc cơ quan nhà nước lại lách luật là chỉ ký hợp đồng có 3 tháng. Chính vì thế trong quy định lần này chúng ta nên có là hợp đồng lao động từ 1 đến 3 tháng, sau khi chấm dứt hợp đồng và hợp đồng tiếp thì phải tham gia đóng bảo hiểm, như thế mới thực thi khi luật ban hành và đi vào cuộc sống”, ĐB Nguyễn Ngọc Phương kiến nghị cụ thể hơn.

Theo ĐB Nguyễn Sỹ Cương (Ninh Thuận), dự thảo Luật hoàn toàn đủ điều kiện để thông qua tại kỳ họp này. Tuy nhiên, còn một số vấn đề ĐB bày tỏ băn khoăn. Đó là, tại khoản 1, Điều 93, Dự thảo Luật quy định “Cơ quan BHXH là cơ quan nhà nước có chức năng thực hiện chế độ, chính sách BHXH, quản lý và sử dụng các quỹ BHXH, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp và thanh tra việc đóng BHXH”, như vậy theo ĐB, đã vô hình biến cơ quan BHXH thành một tổ chức không giống tổ chức nào trong Chính phủ.

Theo quy định về bộ máy hành chính nhà nước chỉ có 2 loại: Cơ quan quản lý nhà nước và đơn vị sự nghiệp. Do đó, ĐB Nguyễn Sỹ Cương đề nghị xem xét quyết định quy định BHXH là cơ quan có chức năng quản lý nhà nước. Mặc dù quy định như vậy chưa hoàn toàn phù hợp với cơ cấu của Chính phủ theo quy định của pháp luật vì chỉ duy nhất có một cơ quan thuộc Chính phủ có chức năng quản lý nhà nước là BHXH. “Nhưng quy định như vậy còn tốt hơn quy định chung chung BHXH là cơ quan nhà nước”, ĐB Cương thẳng thắn nói.

“Đợi tôi về gọi thanh tra!”

Dự thảo Luật quy định giao chức năng thanh tra việc đóng BHXH cho cơ quan BHXH và bổ sung thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính cho Tổng giám đốc BHXH Việt Nam, Giám đốc cơ quan BHXH cấp tỉnh và Trưởng đoàn thanh tra chuyên ngành việc đóng BHXH.

“Việc bổ sung chức năng thanh tra đóng BHXH sẽ tạo điều kiện để nâng cao trách nhiệm của tổ chức BHXH, khắc phục mạnh mẽ hơn những tồn tại hiện nay đối với việc chấp hành pháp luật BHXH, bảo vệ tốt hơn quyền lợi người lao động”, Chủ nhiệm Ủy ban Các vấn đề xã hội Trương Thị Mai nhấn mạnh.

ĐB Nguyễn Sỹ Cương ủng hộ quan điểm giao cơ quan BHXH thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành. ĐB đề nghị cân nhắc quy định “cơ quan BHXH thực hiện chức năng thanh tra về đóng BHXH” tại khoản 3 Điều 13. Cho dù việc BHXH thực hiện chức năng chuyên ngành chưa phù hợp với quy định của Luật Thanh tra nhưng nên giao cơ quan BHXH thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành thay vì chỉ giao thanh tra việc đóng BHXH.

“Có thể trong tình hình hiện tại việc đóng BHXH là vấn đề nóng và thanh tra việc đóng BHXH là quan trọng hơn vấn đề khác như việc thực hiện chế độ chính sách BHXH, quản lý quỹ BHXH…. nhưng các vấn đề này có mối quan hệ chặt chẽ với nhau”, ĐB Nguyễn Sỹ Cương phân tích.

Hơn nữa, theo ĐB khi thanh tra, cơ quan BHXH phát hiện có vi phạm chế độ, chính sách pháp BHXH đối với người lao động, “chẳng lẽ lại nói đợi tôi về tôi gọi thanh tra Lao động thương binh xã hội”. Và ngược lại khi thanh tra lao động thương binh xã hội phát hiện có vi phạm trong đóng BHXH thì cũng phải đợi thanh tra BHXH.

Đồng tình với quan điểm trên, ĐB Nguyễn Ngọc Phương cho rằng nên giao cơ quan BHXH được thực hiện chức năng thanh tra vì đây là một giải pháp tốt nhất xử lý nợ đọng BHXH của doanh nghiệp và bảo vệ quyền lợi chính đáng cho người lao động hiện nay.

“Có ý kiến băn khoăn cho rằng đây là cơ quan hành chính nhưng theo tôi đây là cơ quan đặc thù. BHXH là cơ quan hành chính vì tiến hành các thủ tục hành chính nhưng lại cũng không phải là cơ quan hành chính vì không hưởng lương từ ngân sách nhà nước”, ĐB Phương nói.