Nộm da trâu, đặc sản của đồng bào người Thái ở Sơn La.

Da trâu thường được sử dụng là nguyên liệu làm mặt trống vì da dày, cứng và dai. Ít ai nghĩ da trâu có thể trở thành một loại thực phẩm. Thế nhưng, trên mảnh đất Sơn La, da trâu là một đặc sản vô cùng độc đáo của bà con người Thái.

Người Thái ở Sơn La thường rất tỉ mỉ trong chế biến các món ăn. Riêng với món da trâu nộm, chúng tôi được chứng kiến sự cầu kì và khéo léo của những người phụ nữ Thái xinh đẹp. Dưới bàn tay của họ, trải qua nhiều công đoạn, da trâu đanh và cứng trở thành món nộm giòn, dai, đậm, ngon đến không ngờ.

Da trâu mới sơ chế, da trâu rất dày bản và cứng

Công đoạn sơ chế da trâu rất cầu kì, da được hơ trên bếp lửa cho sạch lớp lông dày, cứng và diệt khuẩn. Sau đó, lớp vỏ ngoài cùng cứng và đen sẽ được cạo bỏ, miếng da còn lại phần màu vàng trong. Miếng da được luộc chín kĩ rồi vớt ra ngâm với nước lạnh để tạo độ giòn rồi đem thái. Thái da trâu cần nhiều công sức, dao thái phải bén, thái chéo thành miếng to bản, mỏng và đều. Thái da trâu đều tay và khéo thì miếng thịt mới ngon và đẹp. Thái xong, da trâu được ngâm qua nước nóng với chút nước cốt chanh cho mềm và thơm.

Da trâu sau khi sơ chế được đem tẩm ướp gia vị. Những gia vị đặc trưng của núi rừng Tây Bắc như trám rừng, tỏi, nước măng chua và mắc khén được trộn theo tỷ lệ mà người Thái đã thuộc lòng bao đời nay, ướp với da trâu, rồi trộn thêm lạc rang và bày ra đĩa kèm với các loại rau rừng như hoa chuối hay ra dớn...

Mắc khén là một loại gia vị không thể thiếu của món nộm da trâu (Đỗ Thảo)

Nhìn đĩa nộm da trâu, khó ai có thể tưởng tượng được làm sao biến miếng da trâu cứng đanh trở thành một món ăn hấp dẫn. Miếng da trâu vàng trong được bày cùng rau rừng xanh non, bắt mắt, làm cho nhiều người hoài nghi không biết đĩa nộm ngon mắt được làm từ loại thực phẩm gì. Khi ăn, tất cả cảm nhận của chúng tôi là bất ngờ, thấy da giòn sần sật, đậm đà, vị ngon thấm dần. Trong miếng da trâu, thấm vị mắc khén tê tê thơm thơm, có vị măng chua thanh thanh dịu mát, vị rau rừng hăng hăng, đắng đắng mà ngọt ngọt, vị bùi bùi của lạc rang ăn bao nhiêu cũng không ngấy, càng ăn càng mê. Chúng tôi say sưa bên đĩa nộm mà khâm phục bàn tay tài giỏi của người Thái.

Món ăn được chế biến theo công thức cổ truyền của người Thái, cầu kì, tỉ mẩn, độc lạ mà vẫn dân dã làm cho thực khách mê mẩn trong hương trời, hương rừng và sự nồng ấm của con người miền Tây Bắc.

Đĩa nộm da trâu trở thành đắt khách, ai cũng muốn thưởng thức trọn vẹn hương vị ngất ngây, lạ miệng, đã đời. Trong nhà sàn ấm cúng, bên chén rượu say nồng, bà con người Thái nồng nhiệt đãi chúng tôi những món ngon truyền thống của họ. Ngon, say và ấn tượng nhất với chúng tôi, có lẽ vẫn là món nộm da trâu. Vị giòn đanh mà dai ngọt của da trâu hòa quyện với hương vị đặc trưng của núi rừng rẻo cao, tạo thành một thứ men say đến tận cùng. Được thưởng thức món nộm da trâu, cảm tưởng về vị ngon thật đã đời.