Chi cục Hải quan cửa khẩu La Lay và Công ty CP tập đoàn Hoành Sơn ký kết biên bản ghi nhớ triển khai phần mềm quản lý phương tiện vận tải than đá nhập khẩu. Ảnh: Chi cục cung cấp

Nỗ lực khơi thông “dòng chảy” XNK

Những năm gần đây, nhờ những nỗ lực trong cải cách thủ tục và tạo thuận lợi thương mại, Chi cục Hải quan cửa khẩu La Lay đã nhanh chóng trở thành điểm sáng trong công tác thu ngân sách, chiếm hơn 60% số thu, góp phần đưa Cục Hải quan Quảng Trị sớm hoàn thành kế hoạch thu năm 2023 và mở ra triển vọng thu tăng trưởng ổn định trong thời gian tới.

Trong bối cảnh xuất khẩu qua nước bạn Lào đang gặp nhiều khó khăn về thanh toán, cán cân thương mại qua cửa khẩu quốc tế La Lay đang nghiêng về nhập khẩu.

Năm 2023, kim ngạch xuất nhập khẩu qua cửa khẩu quốc tế La Lay chạm mốc 250 triệu USD tuy không quá lớn nhưng tốc độ tăng trưởng kim ngạch hơn 120% là rất ấn tượng. Tốc độ tăng trưởng có thể duy trì và tăng nhanh khi kế hoạch giao dịch của ngành hàng than nhập khẩu dự kiến sẽ tăng 5 lần trong năm 2024.

Dẫn đầu kim ngạch xuất nhập khẩu qua cửa khẩu quốc tế La Lay vẫn là hai mặt hàng chủ lực than đá và gỗ. Tuy nhiên, thời gian gần đây, các loại gỗ có trị giá cao nhập khẩu giảm sâu do gặp vấn đề cung-cầu. Thế nhưng, sự đồng hành của các doanh nghiệp gỗ trong hàng thập kỷ qua là rất đáng ghi nhận. Bất chấp khó khăn, năm 2023, các doanh nghiệp gỗ nhập khẩu gỗ qua cửa khẩu quốc tế La Lay đạt kim ngạch 32 triệu USD, đóng góp ngân sách 67 tỷ đồng.

Về lâu dài, gỗ nhập khẩu được dự báo ngày càng giảm nên riêng mặt hàng này không đáp ứng được yêu cầu thu thuế năm sau cao hơn năm trước.

Trong bối cảnh đó, than đá nhập khẩu trở thành nguồn thu quyết định qua Chi cục Hải quan cửa khẩu La Lay. Mặt hàng than đá không phải là hàng hoá mới vì trước đây đã từng được nhập "nhỏ giọt" qua cửa khẩu quốc tế La Lay.

Năm 2023, lượng than đá nhập khẩu vượt mốc 2 triệu tấn, đạt kim ngạch 175 triệu USD và nộp vào ngân sách hơn 480 tỷ đồng, chiếm khoảng 88% tổng thu của Hải quan La Lay. Đóng góp vào kim ngạch tăng trưởng có sự nỗ lực trong cải cách, tạo thuận lợi thương mại của cơ quan Hải quan.

Trong năm, Chi cục Hải quan cửa khẩu La Lay đã chủ trì và tham gia 18 sáng kiến cấp cơ sở và được đề nghị 2 sáng kiến cấp Ngành, trong đó có những sáng kiến nổi bật về cải cách thủ tục hải quan và tạo thuận lợi thương mại, như tham mưu cơ chế thông quan cho xe quá tải qua La Lay, thủ tục nhập khẩu than bằng băng chuyền dạng kín, hay tờ khai một lần cho xe vận chuyển hàng qua lại thường xuyên…

Lợi thế, tiềm năng để phát triển

Công chức Chi cục Hải quan cửa khẩu La Lay kiểm tra, kiểm soát hành lý của khách XNC.

Cửa khẩu quốc tế La Lay là cửa khẩu xa nhất và cao nhất của tỉnh Quảng Trị. Con đường lên cửa khẩu đi lại khó khăn, một bên là núi cao, bên là suối sâu, đèo dốc gập ghềnh, đôi chỗ đường sụt, hỏng, vài năm qua chưa sửa chữa xong. Ngày nắng bụi, ngày mưa lầy lội và là cửa khẩu duy nhất ở Quảng Trị- nơi mà công chức Hải quan phải đeo khẩu trang, đi ủng cao su, mặc áo bông đi làm việc trong mùa mưa rét.

Thế nhưng, cửa khẩu quốc tế La Lay có vị trí địa lý triển vọng, nơi tiếp giáp với các tỉnh cao nguyên Nam Lào rất giàu tài nguyên.

Tuyến đường nối từ Bangkok (Thái Lan) qua cửa khẩu quốc tế La Lay đến các cảng biển miền Trung có chiều dài khoảng 770 km, đây cũng là tuyến nối vùng thủ đô Thái Lan đến với các nước Đông Bắc Á gồm Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan (Trung Quốc) và Nga. Không những thế, cây cầu hữu nghị Thái Lan – Lào thứ 6, trị giá 140 triệu USD bắc qua sông Mê Kông giữa hai tỉnh Ubon Ratchathani (Thái Lan) và Saravan (Lào) đang xây dựng và sẽ hoàn thành vào năm 2025, cũng như các dự án cảng Mỹ Thủy và đường La Lay – Mỹ Thủy được phê duyệt đầu tư khiến con đường này đang dần được thành hình.

Nếu như năm 2023, cửa khẩu quốc tế Lao Bảo chiếm hơn 60% lượt phương tiện vận tải hàng quá cảnh, thì cửa khẩu quốc tế La Lay chiếm hơn 83% phương tiện vận tải hàng hoá xuất nhập khẩu, đưa hàng về nội địa và các cảng biển miền Trung. Đây là động lực cho cảng biển Mỹ Thủy phát triển mạng lưới dịch vụ hậu cần logistics, hệ thống giao thông và cơ sở hạ tầng cửa khẩu quốc tế La Lay, thu hút doanh nghiệp xuất nhập khẩu, tăng nguồn thu thuế nội địa tại Quảng Trị, thúc đẩy hơn nữa sự phát triển kinh tế - xã hội của miền Trung.