Hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Liên minh châu Âu (EU) tại Nhà Trắng ngày 20/10/2023

Đây là cuộc gặp cấp cao chính thức thứ hai kể từ khi ông Biden nhậm chức năm 2021 với mục tiêu củng cố quan hệ đối tác xuyên Đại Tây Dương nhằm đối phó hiệu quả hơn với các cuộc khủng hoảng, cân đối lại nền kinh tế thế giới cũng như phối hợp lập trường trong giải quyết các điểm nóng hiện nay.

Hội nghị lần này diễn ra với nhiều khó khăn, khi Mỹ và châu Âu phải giải quyết những thách thức địa chính trị trong một thế giới ngày càng chia rẽ với những cuộc xung đột khốc liệt đang diễn ra ở châu Âu và Trung Đông. Trước cuộc gặp, dư luận đánh giá quan hệ giữa hai bờ Đại Tây Dương đang trên đà phát triển tốt đẹp, nhưng vẫn có những khoảng cách nhất định trong quan điểm của hai bên, trong đó đáng chú ý là các vấn đề như năng lượng, các mục tiêu phát triển bền vững hay gần đây là xung quanh việc hỗ trợ Ukraine. Ngoài ra, Mỹ và EU hy vọng giải quyết các tranh chấp thương mại, bao gồm cả vấn đề thuế bảo hộ đối với thép và nhôm mà Mỹ nhập khẩu từ châu Âu, cũng như việc tạo điều kiện cho ô tô điện của châu Âu vào thị trường Mỹ. Tại hội nghị, các nhà lãnh đạo đã thảo luận cách thức hướng tới một thế giới hòa bình và an ninh hơn, đề cập đến các cuộc xung đột đang diễn ra tại Dải Gaza, Ukraine, khẳng định sự ủng hộ của Mỹ và EU dành cho Kiev và Tel Aviv.

Hội nghị đã ra tuyên bố chung gồm 34 điểm, nhấn mạnh rằng Mỹ và EU cùng các quốc gia thành viên đại diện cho gần 800 triệu dân gắn kết bởi các giá trị và các mối quan hệ kinh tế năng động, tái khẳng định cam kết chung với mối quan hệ đối tác xuyên Đại Tây Dương, mang lại lợi ích cho tất cả mọi người. Tuyên bố xác định hai trụ cột hợp tác chính gồm an ninh, với trọng tâm hướng tới một thế giới an ninh, ổn định hơn và tăng cường hợp tác kinh tế Mỹ-EU.

Nhìn chung, dù chưa thể giải quyết được hết các chướng ngại trong quan hệ song phương, hội nghị lần này đã tạo cơ hội để lãnh đạo hai bên trao đổi về hàng loạt vấn đề nóng trên thế giới, như khẳng định của Chủ tịch Hội đồng châu Âu Charles Michel cho rằng thế giới hiện đối mặt với những thách thức to lớn và hơn bao giờ hết, thế giới cần một liên minh Mỹ-EU vững mạnh để giải quyết các thách thức này. Đánh giá về hội nghị, các chuyên gia cho rằng mối quan hệ Mỹ-EU nói riêng và Mỹ-châu Âu nói chung gắn bó rất mật thiết, chặt chẽ trên nhiều lĩnh vực, đóng vai trò cốt lõi của trật tự thế giới

Tuy nhiên, những biến động, thay đổi về đường lối chính sách mang tính chu kỳ trong bầu cử ở một số nước có thể tác động tới quan hệ hai bên. Nền tảng chiến lược chung trong quan hệ hai bên có thể không thay đổi nhiều, nhưng sách lược, đường đi nước bước tùy theo từng thời điểm có thể có những điều chỉnh và điều đó cũng dẫn đến những trở ngại nhất định trong từng giai đoạn trong quan hệ hợp tác nhiều mặt giữa EU và Mỹ. Dù không đạt được các thỏa thuận mang tính đột phá về các vấn đề vướng mắc, nhưng nhìn chung dư luận đều kỳ vọng hội nghị thượng đỉnh Mỹ-EU lần này sẽ tạo động lực quan trọng không chỉ cho mối quan hệ song phương, mà còn cho việc giải quyết các thách thức đang nổi lên trên thế giới trong bối cảnh nước Mỹ sắp bước vào cuộc bầu cử tổng thống 2024.