DN châu Âu kiến nghị tại chương trình Đối thoại chính sách 2024 lần đầu tiên được tổ chức tại TPHCM vào cuối tuần qua. Ảnh: T.H

Linh hoạt trong quy định sẽ thu hút được nhân tài

Tại chương trình Đối thoại chính sách 2024 lần đầu tiên được tổ chức tại TPHCM vào cuối tuần qua, ông Colin Blackwell, Trưởng nhóm Nguồn nhân lực, Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam (VBF) chia sẻ thông tin phản hồi từ hơn 200 doanh nghiệp châu Âu trong khảo sát chỉ số niềm tin kinh doanh của EuroCham cho thấy quy trình cấp giấy phép lao động tiếp tục là thách thức, đặc biệt đối với các doanh nghiệp muốn điều chuyển các giám đốc điều hành và chuyên gia tới Việt Nam.

Theo ông Colin Blackwell, mặc dù Nghị định số 70/2023/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 152/2020/NĐ-CP ngày 30/12/2020 của Chính phủ đã mang lại một số cải tiến, nhưng chỉ 3% trong số doanh nghiệp được khảo sát báo cáo những thay đổi đáng kể trong quy trình cấp giấy phép lao động. EuroCham cho rằng có cơ hội để tinh giản các quy định về quản lý lao động nước ngoài tại Việt Nam giúp quy trình này hiệu quả hơn và phù hợp hơn với các tiêu chuẩn toàn cầu, gần hơn với cách hoạt động của bộ phận nhân sự tại các công ty đa quốc gia.

Theo ông Colin Blackwell, đối với các ngành công nghệ cao và tăng trưởng xanh, doanh nghiệp châu Âu mong muốn có sự linh hoạt trong các tài liệu cần thiết để cấp giấy phép lao động. Những ngành này đang phát triển nhanh chóng và có thể các bằng cấp, chứng nhận tiêu chuẩn chưa sẵn có tại Việt Nam. Sự linh hoạt trong quy định về tài liệu chứng minh bằng cấp, kinh nghiệm trong lĩnh vực này sẽ giúp Việt Nam thu hút nhân tài hàng đầu trong các lĩnh vực mới nổi. Ngoài ra, quy định hiện hành yêu cầu người lao động phải xin giấy phép lao động tại nơi dự kiến làm việc và cập nhật từng địa điểm làm việc khi người lao động được cử đi làm việc ở các địa phương khác nhau là không thực tế trong nhiều trường hợp.

Mặc dù Việt Nam đã quy định việc cấp một giấy phép lao động duy nhất cho nhiều địa điểm làm việc khi thực hiện thủ tục đề nghị cấp giấy phép lao động tại Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, quy định này khó thực hiện trong nhiều trường hợp cụ thể do thiếu hướng dẫn chi tiết. Do vậy, các công ty đã và đang đối mặt với nhiều thách thức khi xin hướng dẫn và đề nghị phê duyệt cấp giấy phép lao động. Chính vì vậy, EuroCham cho rằng việc cấp một giấy phép lao động duy nhất tại địa điểm đăng ký kinh doanh của doanh nghiệp và thực hiện báo cáo khi người lao động được cử đi công tác từ 30 ngày trở lên tại một địa phương khác sẽ hiệu quả và mang tính thực tiễn hơn.

Ngoài ra, đối với các dự án có tác động lớn cần ưu tiên xử lý nhanh hồ sơ cấp giấy phép lao động, nhất là các dự án có khoản đầu tư hoặc dự án có hồ sơ tuân thủ tốt. Việc cho phép các lựa chọn ưu tiên xử lý nhanh giấy phép lao động có thể giúp giảm thời gian chờ đợi và cho phép các giám đốc điều hành và chuyên gia bắt đầu công việc một cách nhanh chóng.

Đơn giản thủ tục cấp phép kinh doanh

Theo các chuyên gia, Việt Nam đang trên con đường phát triển mạnh mẽ, cùng với việc hợp lý hóa quy trình cấp giấy phép lao động, thị thực và thẻ tạm trú, điều chỉnh các quy trình cấp thị thực, và hỗ trợ phát triển các trung tâm đào tạo, có thể nâng cao sức hấp dẫn của đất nước đối với các nhà đầu tư nước ngoài. Việc hợp lý hóa các quy trình này sẽ giúp các doanh nghiệp hoạt động hiệu quả hơn và đóng góp vào sự phát triển bền vững của Việt Nam trong dài hạn. Đồng thời, việc xem xét các quy trình hành chính khác cũng rất cấp thiết, đặc biệt là sự thống nhất trong quy trình cấp thị thực và thẻ tạm trú giữa các tỉnh thành. Việc diễn giải pháp luật nhất quán giữa các cơ quan cấp tỉnh sẽ đảm bảo giảm thiểu sự chậm trễ trong hoạt động của các doanh nghiệp ở nhiều địa phương.

Bên cạnh đó, đơn giản hóa thủ tục cấp Giấy phép kinh doanh Việt Nam có thể thúc đẩy đáng kể đầu tư nước ngoài bằng cách đơn giản hóa và hợp lý hóa các thủ tục xin và gia hạn Giấy phép kinh doanh. Điều này đặc biệt quan trọng đối với các nhà đầu tư nước ngoài.

Dẫn chứng thủ tục xin Giấy phép kinh doanh theo Nghị định 09/2018/NĐ-CP (Nghị định 09), các doanh nghiệp cho biết, thủ tục cấp phép và thời gian để các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài xin Giấy phép kinh doanh cho các ngành bao gồm bán lẻ, hoạt động cho thuê thiết bị và công ty thương mại điện tử từ Bộ Công Thương vẫn còn phức tạp và tốn thời gian.

Thông thường, việc này liên quan đến nhiều vòng nộp hồ sơ và trả lời câu hỏi của Bộ Công Thương và Sở Công Thương và có thể mất tới 12 tháng. Theo Nghị định 09, thời hạn theo luật định tùy thuộc vào hoạt động cụ thể và hồ sơ xin cấp Giấy phép kinh doanh từ Sở Công Thương là 13 ngày làm việc. Nếu sở cần xin ý kiến từ Bộ Công Thương, phải mất thêm 28 ngày làm việc để chờ trả lời. Tuy nhiên, trên thực tế, trong hầu hết các trường hợp, cần phải có sự chấp thuận, ý kiến của Bộ Công Thương cho dù hoạt động đó có được nêu tại Điều 5.1 và Điều 8.3 của Nghị định 09 hay không. Thời gian này có thể kéo dài tới 3 tháng cho mỗi quy trình nội bộ giữa Sở Công Thương và Bộ Công Thương. Nếu có 2 đến 3 vòng câu hỏi và/hoặc yêu cầu bổ sung thông tin từ Bộ Công Thương phải mất tới 9 - 12 tháng để hoàn thành. “Thậm chí, chúng tôi biết có trường hợp phải mất một năm để có được Giấy phép kinh doanh phân phối bán buôn dầu nhờn”- đại diện EuroCham cho biết.