Cửa khẩu Na Hình. Ảnh: H.Nụ.

Quá khứ dần xa...

Từ cửa khẩu Tân Thanh, chiếc xe của Chi cục Hải quan Tân Thanh (Cục Hải quan Lạng Sơn) đưa tôi băng băng theo con đường bê tông uốn lượn tiến về cửa khẩu Na Hình. Cái không gian tĩnh lặng vùng biên ải khiến tôi bồi hồi nhớ lại 4 năm trước. Quãng đưỡng chỉ khoảng 20 km, nhưng phải mất gần hai giờ đồng hồ chúng tôi mới vào đến chợ Na Hình. Con đường đất nhiều đoạn bị băm nát tạo thành những “ổ voi”, “ổ trâu”- vết tích của những lượt xe tải hàng chục tấn chạy qua, giờ được bê tông hóa thành con đường 2 làn xe đã tạo điều kiện rất nhiều cho hoạt động XNK nơi đây.

Ngày đó, khi Đội Nghiệp vụ Na Hình, thuộc Chi cục Hải quan Tân Thanh mới được thành lập, với tâm trạng háo hức chờ đợi, chúng tôi quyết tâm đến với Na Hình với niềm tin: Na Hình sẽ vươn dậy tỏa sáng. Bãi bốc xếp hàng hóa khi ấy còn là một khu chợ nhỏ, tổng hợp của nhiều thứ mùi- mùi sắn lát ngấm mưa, mùi bùn, đất và mùi thực phẩm kinh doanh của bà con cư dân biên giới. Phía sau chợ là một dãy kiốt lụp xụp, ba phòng nhỏ được Ban quản lý chợ tạo điều kiện cho CBCC Hải quan Na Hình thuê để ở tạm vẫn còn in đậm trong tâm trí tôi. Bây giờ, có mặt ở Na Hình, tất cả khung cảnh khác xưa làm tôi “choáng ngợp” bởi sự thay đổi nhanh chóng của cặp chợ vùng biên này.

4 năm - quãng thời gian không dài với hành trình của đời người nhưng lại ngắn với sự thay đổi của cảnh vật. Theo giới thiệu của anh Trần Văn Cường, nhân viên Chi cục Hải quan Tân Thanh, Na Hình vốn là một “vùng đất khó” - nơi cuối cùng của xã biên giới Thụy Hùng, huyện Văn Lãng, tỉnh Lạng Sơn, đối diện là cửa khẩu Kéo Ái (trấn Hữu Nghị, thị Bằng Tường, Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây, Trung Quốc). Nếu so bây giờ với 10 năm trước, anh đánh giá thế nào về nơi đây. Tôi hỏi anh Cường trả lời tôi rằng: Đường lớn tới đâu thì cuộc sống đi lên tới đó và với bà con xã Thụy Hùng thì còn hơn thế bởi có hàng XNK, có xe, có đường, mọi dịch vụ hiện đại đã và đang hình thành trên cái “nền” của một cửa khẩu sầm uất...

Những gì anh Cường nói và những gì tôi đã được chứng kiến hôm nay đã cho thấy một Na Hình đổi thay nhờ tầm nhìn xa và sự cố gắng rất lớn của các cơ quan chức năng tỉnh Lạng Sơn. Từ những bản làng hoang vu ngày nào nay tất cả đã có sự tươi mới, nhộn nhịp của một đầu mối XK nông sản sang thị trường Trung Quốc. Dưới cái nắng dìu dịu buổi chiều, một “công trường” Na Hình đang vươn mình đứng dậy hòa vào nền kinh tế chung của tỉnh Lạng Sơn nói riêng và của cả nước nói chung.

Bãi sang tải hàng hóa tấp nập những chuyến xe. Ảnh: H.Nụ.

... và tương lai tươi sáng

Ngồi trong nhà làm việc liên ngành, Phó Chi cục Hải quan Tân Thanh phụ trách Đội Nghiệp vụ Na Hình Ngô Văn Dũng cho biết, tính từ đầu năm đến nay (số liệu thống kê tính đến ngày 11/4) đơn vị đã làm thủ tục cho 1.295 bộ tờ khai với trị giá kim ngạch đạt 28 triệu USD, thu nộp ngân sách đạt gần 130 triệu đồng. Bên cạnh đó, đơn vị cũng đã làm thủ tục cho 4.400 lượt phương tiện vận tải, thu phí đạt 8,3 tỷ đồng. Hàng hóa của các DN làm thủ tục XK qua cửa khẩu Na Hình chủ yếu là tinh bột sắn.

Trầm ngâm sau ít phút ông Ngô Văn Dũng tâm sự, mảnh đất Thụy Hùng được đổi thay như ngày hôm nay phần lớn là nhờ có cửa khẩu Na Hình. Khi khu vực cửa khẩu được đầu tư xây dựng, người dân đi lại nhiều, hàng hóa lưu thông đã giúp đời sống đồng bào vùng biên giới hẻo lánh bao đời khốn khó trở nên khá hơn. Cho đến thời điểm hiện tại, nhiều loại hình dịch vụ đặc trưng ở vùng cửa khẩu đã hình thành, biến Na Hình từ những rẻo đất trống, lơ thơ cây bụi thành một khu tập trung dân cư dịch vụ theo hướng “ly nông bất ly hương”. Cửa khẩu được mở rộng, quy mô thông thương, không chỉ giúp cho đời sống đồng bào địa phương được nâng cao, mà còn là cơ hội lớn cho cả vùng lân cận.

Nếu như cách đây vài năm, phần lớn đồng bào dân tộc thiểu số ở đây cõng nông sản đi cả ngày đường bằng đôi chân trần để đổi thực phẩm thì nay, chiếc xe máy đã thay đôi chân trần thuở trước. Ông Ngô Văn Dũng chỉ tay về phía đoàn xe sang tải đỗ tại bãi dịch vụ hàng hóa của Công ty TNHH Thiên Lộc và cho biết, hiện tại cửa khẩu có đầy đủ những nhu yếu phẩm cần thiết phục vụ cho đồng bào và công nhân của các công ty đang tham gia xây dựng đường giao thông, bãi xe sang tải, các công trình chiếu sáng phục vụ công cộng, công trình phục vụ XNK, nhà liên hợp cho lực lượng Hải quan, Thuế, Biên phòng, Kiểm dịch.

Sự phát triển của cửa khẩu Na Hình sẽ là bước đệm để biến những kì vọng của một vùng biên thành hiện thực. Số tiền đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng ở Na Hình tuy không phải là lớn so với các cửa khẩu khác, nhưng vẫn có thể tạo được đòn bẩy giúp cuộc sống cư dân xung quanh khu vực cửa khẩu ngày càng sung túc, tạo dáng dấp của một khu thương mại vùng biên sầm uất và năng động... Tôi cứ ngẩn ngơ đứng ngắm khung cảnh bởi không ngờ Na Hình mà tôi từng đến lại có bước “lội ngược dòng” thay da đổi thịt như hôm nay. Chợt sau lưng tôi, giọng nói của anh Trần Văn Cường, Đội trưởng Đội Nghiệp vụ Na Hình cất lên nửa đùa, nửa thật: “Em nên cập nhật tình hình về Na Hình thường xuyên không dăm bữa, nửa tháng thì sẽ lại lạc hậu, rồi lại tiếc nuối đấy”. Quả thật, vùng biên ải Na Hình này đã thay áo mới, mới hơn, sinh động hơn và tất nhiên là giàu hơn, khang trang hơn. Điều này không chỉ là niềm tự hào của Na Hình, mà còn của cả tỉnh Lạng Sơn.

Tạm chia tay cửa khẩu Na Hình khi ráng chiều gần khuất bóng, trên đường trở ra, chốc chốc, chúng tôi lại phải cho xe nép vào bên lề đường nhường cho những xe hàng “oằn mình” cõng trên lưng hàng tấn hàng đi qua. Cứ như những gì tôi được biết thì mỗi ngày có hàng trăm chuyến xe từ dưới xuôi đưa hàng hóa lên Na Hình và ngược lại. Nhịp lưu thông đông đúc này đã giúp cho vùng cửa khẩu heo hút xưa kia đổi thay trông thấy, đường rải nhựa rộng thênh thang, điện sáng trưng vào ban đêm và tôi tin rằng, tương lai Na Hình sẽ tỏa sáng hơn nữa.