Cao su thiên nhiên Việt Nam hiện đã xuất khẩu tới 72 thị trường.

Xây thương hiệu để nâng giá trị

Theo Hiệp hội Cao su Việt Nam, tham gia sử dụng nhãn hiệu chứng nhận “Cao su Việt Nam”, DN sẽ được thẩm định hàng năm về chất lượng, uy tín và áp dụng các tiêu chí phát triển bền vững, có trách nhiệm xã hội và môi trường, nguồn gốc hợp pháp và truy xuất được, kết hợp ứng dụng các tiêu chí của chứng chỉ quốc tế đáp ứng nhu cầu của thị trường và nâng cao uy tín của thương hiệu ngành mà Hiệp hội đang xây dựng. Đồng thời qua đó, DN còn được các chuyên gia hướng dẫn cải tiến quản lý và quy trình sản xuất, làm cơ sở giảm giá thành và tăng hiệu quả kinh tế, nâng cao năng lực cạnh tranh.

Việt Nam hiện là nước dẫn đầu về năng suất cây cao su ở châu Á trong 5 năm qua, đạt 1,6-1,7 tấn/ha/năm và là quốc gia đứng thứ ba trên thế giới về sản lượng và xuất khẩu cao su thiên nhiên với thị phần khoảng 8% về sản lượng và 11% về xuất khẩu trong năm 2017. Tuy nhiên, giá bán bình quân của cao su Việt Nam xuất khẩu vẫn thấp hơn các nước trong khu vực dù Việt Nam có những DN đảm bảo đạt tiêu chuẩn quốc gia và cao hơn tiêu chuẩn quốc tế ISO.

Theo Hiệp hội Cao su Việt Nam, nguyên nhân khiến giá bán cao su Việt Nam thấp hơn thị trường thế giới là do khách hàng chưa tin cậy vào sự ổn định chất lượng và uy tín thương mại của DN Việt Nam. Đặc biệt, nguồn cao su của tiểu điền hiện đang chiếm trên 57% nhưng chất lượng chưa được ổn định, chưa đồng đều và chưa có hệ thống kiểm tra chất lượng từ các cơ quan quản lý Nhà nước. Mặt khác, bên cạnh yêu cầu đảm bảo về chất lượng và uy tín kinh doanh, ngày càng nhiều khách hàng yêu cầu nguồn cao su phải có giấy chứng nhận sản xuất bền vững do tổ chức độc lập đánh giá và xác nhận.

Nhận thức được xu thế này, từ năm 2016, Hiệp hội Cao su Việt Nam đã triển khai Chương trình Xây dựng và phát triển thương hiệu ngành cao su Việt Nam, dựa trên các tiêu chí chuẩn mực về chất lượng và uy tín, đáp ứng theo xu hướng phát triển bền vững của thị trường và được nhận diện qua hình ảnh của Nhãn hiệu chứng nhận “Cao su Việt Nam”. Mục tiêu bước đầu của Chương trình là nhằm tạo lập công cụ để kiểm soát chất lượng cao su thiên nhiên Việt Nam đạt được sự ổn định và đồng đều, góp phần nâng cao giá trị và uy tín của ngành cao su Việt Nam trên thị trường trong nước và quốc tế. Qua đó, hỗ trợ hội viên tiếp cận với các tiêu chuẩn quản lý và sản xuất bền vững của quốc tế. Đến nay, có 13 hội viên đã được quyền sử dụng nhãn hiệu “Cao su Việt Nam” trên 59 sản phẩm thuộc 24 nhà máy.

Cần chính sách khuyến khích DN tham gia

Báo cáo tại Đại hội nhiệm kỳ 5 (2018 – 2023), bà Trần Thị Thúy Hoa, Trưởng ban Tư vấn phát triển ngành cao su – Hiệp hội Cao su Việt Nam cho biết, Nhãn hiệu chứng nhận “Cao su Việt Nam” đã được Cục sở hữu trí tuệ bảo hộ trong nước từ năm 2014 và được bảo hộ tại một số thị trường trọng điểm nước ngoài từ năm 2017 như tại Trung Quốc, Ấn Độ, Đài Loan. Đây là bước đầu tạo cơ sở pháp lý cho Hiệp hội Cao su Việt Nam triển khai nhiệm vụ xây dựng thương hiệu ngành.

Tuy nhiên, số lượng sản phẩm được cấp Nhãn hiệu “Cao su Việt Nam” hiện còn ít và mới chỉ chiếm khoảng 15% tổng sản lượng cao su xuất khẩu của Việt Nam. Lý giải cho tình trạng này, ông Võ Hoàng An, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Cao su Việt Nam cho hay, mặc dù Nhà nước rất ủng hộ về mặt chủ trương đối với việc xây dựng thương hiệu ngành thông qua Nhãn hiệu chứng nhận “Cao su Việt Nam”, song DN vẫn mong mỏi có những chính sách ưu đãi. DN phản ánh, khi tham gia sử dụng Nhãn hiệu chứng nhận “Cao su Việt Nam”, DN sẽ phải tốn một khoản chi phí nhất định, nhưng chính sách được hưởng lại không có sự khác biệt so với những DN không được chứng nhận. Thêm vào đó, cao su Việt Nam vẫn xuất khẩu trên 64% qua thị trường Trung Quốc, trong khi khách hàng tại thị trường này hiện chưa quan tâm tới chứng nhận đối với sản phẩm cao su.

Trước thực tế đó, theo Hiệp hội Cao su Việt Nam, để thúc đẩy việc xây dựng thương hiệu ngành Cao su Việt Nam đạt được hiệu quả cao hơn, Nhà nước nên có các chính sách ưu đãi cho DN. Chẳng hạn như ưu tiên cho các DN có chứng nhận trong việc thông quan hàng hóa, giải quyết các thủ tục hành chính, thuế nhanh chóng hơn…

Trong thời gian tới, Hiệp hội Cao su Việt Nam cho biết sẽ tiếp tục đăng ký bảo hộ Nhãn hiệu “Cao su Việt Nam” tại một số thị trường trọng điểm như Mỹ, Hàn Quốc…, khuyến khích hội viên, DN ở Tây Nguyên, miền Trung, miền Bắc và Lào, Campuchia tham gia. Hiệp hội cũng sẽ tăng cường, cải tiến các tiêu chí thẩm định các sản phẩm sử dụng Nhãn hiệu “Cao su Việt Nam” tương đồng với các hệ thống chứng nhận quốc tế về chất lượng, uy tín và đặc biệt về phát triển bền vững để đáp ứng nhu cầu mới của thị trường. Đồng thời thúc đẩy công tác quảng bá để hỗ trợ các sản phẩm mang Nhãn hiệu “Cao su Việt Nam” thâm nhập các thị trường và tạo niềm tin cho khách hàng.

Trong bối cảnh hệ thống chứng nhận quốc tế cho cao su thiên nhiên bền vững chưa phát triển nhiều, Nhãn hiệu “Cao su Việt Nam” sẽ là chứng nhận tin cậy cho những sản phẩm đáp ứng nhu cầu mới của thị trường và hỗ trợ nhận diện sản phẩm chất lượng, uy tín và bền vững.

Theo số liệu thống kê của Tổng cục Hải quan, trong 8 tháng đầu năm 2018, xuất khẩu cao su thiên nhiên của Việt Nam đạt 877.644 tấn với giá trị trên 1,2 tỷ USD, tăng 9,2% về lượng nhưng giảm 11% về giá trị so với cùng kỳ năm 2017 do giá giảm. Hiện cao su thiên nhiên của Việt Nam được xuất khẩu sang 72 thị trường, trong đó, Trung Quốc tiếp tục là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam với tỷ trọng trên 64% tổng lượng xuất khẩu. Tiếp đến là thị trường Ấn Độ 37.797 tấn, Malaysia với thị phần lần lượt ở mức 5% và 4%. Kế hoạch xuất khẩu cao su thiên nhiên năm 2018 của Việt Nam là 2,3 tỷ USD.