Ngành Hải quan thu ngân sách hơn 91 nghìn tỷ đồng trong quý 1
	Ngành Hải quan giao chỉ tiêu thu hồi và xử lý nợ thuế cho từng đơn vị

Chi cục Hải quan Tây Đô- Cục Hải quan TP. Cần Thơ kiểm tra cá basa phi lê xuất khẩu. Ảnh: Đăng Nguyên

Số thu giảm tới 17%

Số liệu từ Tổng cục Thống kê đã chỉ rõ, ngay trong quý 1, lần đầu tiên Việt Nam ghi nhận số DN tạm thời và vĩnh viễn rút lui khỏi thị trường cao hơn số DN gia nhập và tái gia nhập thị trường. Bên cạnh đó, căng thẳng tại Nga - Ukraine khiến xu hướng mua sắm của người tiêu dùng trên thế giới giảm mạnh, chuỗi cung ứng toàn cầu tiếp tục đứng trước nguy cơ bị gián đoạn, đứt gãy, dẫn tới nhiều hệ luỵ cho hoạt động XNK và tăng trưởng kinh tế. Đặc biệt, sản lượng và số lượng đơn đặt hàng mới tiếp tục giảm ở một số ngành như: dệt may, da giày, sản xuất giường, tủ, bàn, ghế, sản xuất kim loại, trong khi giá xăng, dầu liên tục biến động...

Những tác động trên đã ảnh hưởng trực tiếp đến công tác thu NSNN của ngành Hải quan ngay trong những tháng đầu năm. Thống kê cho thấy, tính đến hết ngày 31/3, tổng thu NSNN của toàn Ngành đạt 91.267 tỷ đồng, bằng 21,5% dự toán được giao, giảm 17% so với cùng kỳ năm 2022.

Theo phân tích của đại diện Cục Thuế XNK (Tổng cục Hải quan), tổng kim ngạch XNK hàng hóa quý 1 chỉ đạt 154 tỷ USD, giảm 13,4% so với cùng kỳ năm 2022 và cả 2 chiều xuất và nhập đều giảm mạnh từ 11,6% tới 15,3%. Trong khi đó, tổng trị giá XNK chịu thuế đạt 29,8 tỷ USD, giảm 15,9%, ở chiều XK tổng kim ngạch đạt 1,79 tỷ USD, giảm 16,9% và chiều NK đạt 28,1 tỷ USD, giảm 15,8%.

Đại diện Cục Thuế XNK cho rằng, trong quý 1, ngoài nhóm hàng ô tô nguyên chiếc NK ghi nhận tăng thì nhiều nhóm, mặt hàng NK nguyên liệu, máy móc thiết bị, phụ tùng NK phục vụ sản xuất như: than, hóa chất và sản phẩm hóa chất, chất dẻo, sắt thép, nguyên phụ liệu dệt may, linh kiện điện tử, linh kiện ô tô… có mức giảm mạnh. Cụ thể, số liệu sơ bộ, tổng kim ngạch NK ở các nhóm mặt hàng trên trong quý 1 chỉ đạt 12,3 tỷ USD (chiếm 44% tổng kim ngạch NK), giảm 29% so với cùng kỳ, đã làm giảm thu ngân sách khoảng 10.800 tỷ đồng so với cùng kỳ năm 2022.

Bên cạnh đó, một mặt hàng khác có kim ngạch NK cao là nhóm xăng dầu cũng chỉ đạt 1,95 triệu tấn với trị giá 1,7 tỷ USD giảm 7,2% về lượng, giảm 14,8% về trị giá làm giảm thu khoảng 1.700 tỷ đồng.

Đặc biệt, tình hình thu tại hầu hết các cục hải quan tỉnh, thành phố đều ghi nhận mức giảm mạnh so với cùng kỳ năm 2022. Điển hình tại một số đơn vị chiếm số thu lớn và có nhiều DN tham gia hoạt động XNK như Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh giảm khoảng 1.700 tỷ đồng; Hải Phòng giảm 1.600 tỷ đồng; Hà Nội giảm 1.700 tỷ đồng; Đồng Nai giảm 1.900 tỷ đồng; Bình Dương giảm 1.700 tỷ đồng; Bắc Ninh giảm 900 tỷ; Hà Tĩnh giảm 1.080 tỷ đồng...

Đề cao 4 giải pháp chống thất thu

Theo nhận định của một số chuyên gia kinh tế, từ những tháng cuối năm 2022, nhiều ngành hàng NK chủ lực, nhất là nguyên liệu cho sản xuất XK đều giảm mạnh, không có đơn hàng, đặc biệt với các ngành dệt may, da giày, nội thất, nhôm công nghiệp, sắt thép, xi măng...

Một yếu tố khác tác động đến số thu NSNN là việc thực hiện lộ trình cắt giảm thuế quan đã cam kết trong các Hiệp định thương mại tự do (FTA). Cuối năm 2022, Chính phủ đã ban hành 17 biểu thuế XNK ưu đãi để thực hiện 17 FTA trong giai đoạn 2022 - 2027. Như vậy, ngay trong năm 2023, nhiều mặt hàng NK có thuế suất cao sẽ bị cắt giảm thuế và sẽ còn giảm sâu hơn trong các năm sau.

Xác định rõ những yếu tố tác động đến kết quả thu NSNN, ngành Hải quan đã quán triệt các đơn vị trong toàn Ngành theo dõi, đánh giá tình hình thu NSNN hàng tháng; rà soát nắm vững nguồn thu, nhất là các đơn vị phát sinh các dự án lớn. Tiếp tục cải cách thủ tục hành chính, hiện đại hóa công tác hải quan, tạo thuận lợi thương mại và các hoạt động XNK, rút ngắn thời gian, chi phí thông quan hàng hóa; đẩy mạnh áp dụng các chuẩn mực quốc tế, quy trình quản lý hải quan hiện đại nhằm tạo thuận lợi tối đa cho cộng đồng DN nhưng vẫn đảm bảo giám sát, quản lý chặt chẽ theo đúng quy định.

Ngoài ra, để đảm bảo hoàn thành nhiệm vụ được giao, ngành Hải quan cũng đặt ra 4 giải pháp chống thất thu qua công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện thủ tục hải quan, quản lý thuế, kiểm tra sau thông quan, thanh tra chuyên ngành, kiểm tra nội bộ, đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại; chủ động rà soát, phân loại, thu hồi và xử lý nợ thuế qua công tác thanh tra, kiểm tra…

Các đơn vị tập trung nguồn lực triển khai đồng bộ các giải pháp cụ thể trong chống thất thu về số lượng, trọng lượng, chủng loại, tên hàng hoá. Trong đó, đối với hàng hoá NK có điều kiện về đảm bảo an ninh, an toàn, vệ sinh thực phẩm, dược phẩm, thuốc chữa bệnh, hàng có thuế suất cao, hàng dễ nhầm lẫn về mã HS, hàng hoá thuộc các đối tượng được hưởng ưu đãi thuế... các đơn vị cần tăng cường sử dụng máy soi, chiếu để phát hiện bước đầu các nghi vấn; tiếp tục thực hiện đồng bộ các giải pháp quản lý hàng bách hoá NK theo đúng chỉ đạo về nâng cao hiệu lực kiểm tra, kiểm soát hải quan.

Ngoài ra, để đạt hiệu quả tối đa trong công tác chống thất thu về trị giá hàng hoá XNK, toàn Ngành cũng sẽ thực hiện đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ theo quy định để tăng cường công tác quản lý trị giá hải quan cả trong thông quan và sau thông quan; ngăn chặn, xử lý kịp thời các trường hợp kê khai trị giá hải quan bất hợp lý để gian lận, trốn thuế. Trong đó tập trung quản lý đối với hàng hóa XK có thuế suất cao như hàng hóa là tài nguyên, khoáng sản thô, phế liệu kim loại; hàng hóa NK là hàng tiêu dùng có thuế suất NK cao, hàng hóa có thuế tiêu thụ đặc biệt hoặc tự vệ, thuế chống bán phá giá…

Chống thất thu về phân loại hàng hoá, áp dụng mã số và mức thuế cũng được cơ quan Hải quan đề ra bằng các nhiệm vụ cụ thể như thường xuyên rà soát để kịp thời phát hiện và xử lý đối với các trường hợp cùng một mặt hàng nhưng kết quả phân tích, phân loại không thống nhất trong phạm vi chi cục, cục hải quan tỉnh, thành phố và Cục Kiểm định hải quan. Hay giải pháp tăng cường các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác chống gian lận, giả mạo xuất xứ…, kiểm soát chặt chẽ công tác miễn thuế, giảm thuế và hoàn thuế, đảm bảo việc miễn thuế, giảm thuế và hoàn thuế đúng đối tượng, đúng chính sách pháp luật, đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật cũng được đề ra như một biện pháp mạnh.

Song song với đó, nhằm giảm số nợ thuế ở mức thấp nhất, ngành Hải quan sẽ thực hiện rà soát, phân loại, thu hồi và xử lý các khoản nợ thuế phát sinh trước ngày 1/1/2023 theo 4 nhóm: nhóm nợ khó thu; nhóm nợ chờ xử lý; nhóm nợ được khoanh và nhóm nợ có khả năng thu hồi. Đồng thời áp dụng các giải pháp phù hợp theo quy định đối với từng nhóm nợ theo đúng hướng dẫn tại quy trình quản lý nợ thuế và các khoản thu khác đối với hàng hóa XNK.