Hoạt động nghiệp vụ tại Mô hình quản lý tập trung tại Chi cục Hải quan cửa khẩu Móng Cái, Cục Hải quan Quảng Ninh. Ảnh: Q.HÙNG.

Tinh gọn cả 3 cấp

Nếu như từ tháng 5/2011 kim ngạch XNK cán mốc 200 tỷ USD thì đến năm 2017 kim ngạch XNK lần đầu tiên đạt gấp đôi con số trên- 428 tỷ USD, với 1,088 triệu phương tiện xuất nhập cảnh và 79.720 DN hoạt động XNK. Chỉ riêng trong 6 tháng đầu năm 2018 kim ngạch XNK đạt 224 tỷ USD, với 515.000 phương tiện xuất nhập cảnh và 69.600 DN hoạt động XNK… Trong khi khối lượng công việc không ngừng tăng lên nhưng số lượng cán bộ, công chức (CBCC) lại giảm theo chủ trương chung của Đảng và Nhà nước. Hiện tại Tổng cục Hải quan được giao biên chế là 10.250 chỉ tiêu công chức hành chính và 282 chỉ tiêu biên chế sự nghiệp. Từ năm 2012 đến nay, Tổng cục Hải quan không được giao bổ sung biên chế.

Vì vậy, để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, ngành Hải quan đã triển khai đồng bộ các giải pháp về cải cách thể chế, cải cách thủ tục hành chính và hiện đại hóa hải quan, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, giải quyết thủ tục hành chính nhằm nâng cao hiệu quả, hiệu lực hoạt động.

Đặc biệt, ngành Hải quan đã chủ động rà soát, sắp xếp lại mô hình tổ chức bộ máy phù hợp với nhiệm vụ và tình hình thực tế của từng đơn vị; thực hiện mô tả chức danh công việc; ban hành quy trình, quy chế, trách nhiệm của từng cấp; xử lý nghiêm minh những CBCC có biểu hiện nhũng nhiễu, tiêu cực làm ảnh hưởng tới danh dự và uy tín của Ngành.

Tích cực triển khai các Kết luận số 64-KL/TW ngày 28/5/2013 của Hội nghị Trung ương 7 (khóa XI), Nghị quyết Trung ương 6 khóa XII về một số vấn đề tiếp tục đổi mới, hoàn thiện hệ thống chính trị từ Trung ương đến cơ sở, ngành Hải quan đã chủ động chỉ đạo, quán triệt và tổ chức thực hiện một số giải pháp đổi mới, sắp xếp bộ máy của Tổng cục Hải quan theo hướng tinh gọn, hiệu quả đối với cả 3 cấp tổ chức bộ máy (Tổng cục, Cục Hải quan, Chi cục Hải quan).

Tại cấp Tổng cục Hải quan, đã rà soát chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức của Tổng cục Hải quan báo cáo Bộ Tài chính trình Chính phủ ban hành Quyết định số 65/2015/QĐ-TTg ngày 17/12/2015 quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Tổng cục Hải quan trực thuộc Bộ Tài chính. Theo đó, chức năng, nhiệm vụ của Tổng cục Hải quan được quy định rõ ràng, không chồng chéo với các đơn vị khác thuộc Bộ Tài chính. Cơ cấu tổ chức bộ máy được kiện toàn phù hợp với những nhiệm vụ được giao thêm và khối lượng công việc ngày càng tăng thêm. Đặc biệt cơ cấu bộ máy mới được xây dựng đáp ứng với yêu cầu thay đổi về phương thức quản lý tập trung, cải cách thủ tục hành chính và hiện đại hóa hải quan.

Đối với cấp Vụ, Cục và tương đương, trong quá trình triển khai Quyết định số 65/2015/QĐ-TTg, Bộ Tài chính đã ban hành 18 quyết định quy định chức năng, nhiệm vụ và tổ chức bộ máy của các Vụ, Cục và tương đương thuộc và trực thuộc Tổng cục, theo đó chức năng, nhiệm vụ của các đơn vị được quy định rõ ràng, đảm bảo một việc được giao cho một đơn vị chịu trách nhiệm chính, hạn chế tối đa sự chồng chéo. Cơ cấu tổ chức bộ máy tinh gọn các đơn vị trung gian để phù hợp với yêu cầu quản lý tập trung và Hệ thống thông quan tự động VNACCS/VCIS, theo đó giảm được 13 phòng thuộc các Vụ (thực hiện đúng theo tinh thần của Trung ương và Chính phủ là trong Vụ không có phòng) và giảm 37 phòng và tương đương thuộc Cục Hải quan tỉnh, liên tỉnh, thành phố.

Đối với cấp Chi cục, để làm căn cứ cho việc rà soát, sắp xếp tổ chức bộ máy cấp Chi cục Hải quan và Đội (Tổ) thuộc Chi cục Hải quan, Tổng cục Hải quan đã xây dựng trình Bộ Tài chính ban hành Quyết định số 2015/QĐ-BTC ngày 6/9/2017 về tiêu chí thành lập, tổ chức lại chi cục Hải quan thuộc Cục Hải quan tỉnh, liên tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và Quyết định số 2094/QĐ-BTC ngày 17/10/2017 về tiêu chí thành lập, tổ chức lại Đội (Tổ) thuộc Chi cục Hải quan và tương đương thuộc Cục Hải quan tỉnh, liên tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Có thể khẳng định, với sự chỉ đạo sát sao của lãnh đạo Bộ Tài chính, thời gian qua việc sắp xếp, kiện toàn các tổ chức, đơn vị của Tổng cục Hải quan đã được triển khai đồng bộ trên cả 3 cấp, cơ bản đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước về hải quan tại các địa bàn có phát sinh hàng hóa XNK, phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại trên tuyến biên giới; đồng thời, đáp ứng kịp thời yêu cầu quản lý tập trung, hệ thống thông quan điện tử và đáp ứng yêu cầu các quy trình, nghiệp vụ theo từng giai đoạn.

Không dừng lại ở đó, trong thời gian tới, Tổng cục Hải quan tiếp tục tiến hành rà soát, xây dựng phương án sắp xếp các Chi cục Hải quan, Cục Hải quan trong toàn Ngành đảm bảo tinh gọn, hiệu quả theo đúng tinh thần chỉ đạo của Trung ương, Chính phủ và của Bộ Tài chính.

Sắp xếp bố trí công chức theo vị trí việc làm, phù hợp năng lực

Cùng với việc rà soát, tinh gọn bộ máy, Tổng cục Hải quan cũng thực hiện tinh giản biên chế, sắp xếp, cơ cấu lại đội ngũ CBCC, viên chức và người lao động đảm bảo đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao, phù hợp với phân cấp quản lý và quá trình cải cách, hiện đại hóa. Xây dựng các chương trình đánh giá năng lực công chức nhằm nâng cao năng lực, trình độ và hiệu quả của cán bộ công chức trong toàn Ngành.

Để thực hiện được điều này, ngành Hải quan đã rà soát, đánh giá đội ngũ CBCC để thực hiện sắp xếp, bố trí công chức sau khi tiến hành sắp xếp lại tổ chức bộ máy. Theo đó, việc sắp xếp, bố trí công chức theo vị trí việc làm, phù hợp với trình độ, năng lực của CBCC để đảm bảo phân công công việc đúng người, đúng trình độ và phù hợp với yêu cầu thực tế. Cùng với đó, thực hiện đánh giá năng lực công chức, đẩy mạnh đào tạo, bồi dưỡng và quản lý nguồn nhân lực để đáp ứng được yêu cầu cải cách, hiện đại hóa của ngành đã đề ra.

Từ đó, đội ngũ CBCC, viên chức đã từng bước được cơ cấu lại, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động. Việc cơ cấu lại tổ chức bộ máy luôn gắn với cải cách thủ tục hành chính. Phân công, phân cấp rõ trách nhiệm của từng đơn vị nhằm phát huy tính chủ động, sáng tạo, tinh thần trách nhiệm của từng cấp, từng đơn vị gắn với cơ chế kiểm soát quyền lực. Tiếp tục thực hiện công tác luân chuyển cán bộ.

Quá trình triển khai việc sắp xếp, tổ chức bộ máy, Lãnh đạo Tổng cục Hải quan cũng như các đơn vị trực thuộc đã làm tốt công tác chính trị tư tưởng cho CBCC, viên chức hải quan, tạo ra sự đồng thuận, thống nhất cao trong quá trình thực hiện. Bên cạnh đó, Tổng cục Hải quan luôn quan tâm, giải quyết tốt các chế độ chính sách cho công chức, nhất là công chức lãnh đạo khi sắp xếp lại tổ chức bộ máy nên việc thực hiện trong toàn Ngành được thuận lợi, tạo tâm lý thoải mái, đồng thuận trong công chức, viên chức toàn ngành, không phát sinh tư tưởng, bức xúc, đơn thư, kiện cáo, mất đoàn kết nội bộ.

Có được những kết quả ban đầu như trên là do có sự lãnh đạo, chỉ đạo kịp thời của Ban Cán sự Đảng, Lãnh đạo Bộ Tài chính và sự quyết tâm, đồng lòng của Đảng ủy, Lãnh đạo Tổng cục và toàn thể CBCC, người lao động của Tổng cục Hải quan. Bên cạnh đó phải kể đến sự ủng hộ, giúp đỡ của cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương của các tỉnh, thành phố.n