Công chức Chi cục Hải quan Gia Thụy (Hà Nội) theo dõi việc khai thử của DN trên Hệ thống VNACCS/VCIS. Ảnh: N.Linh

So với Hệ thống thông quan điện tử hiện hành (TTHQĐT) thì Hệ thống VNACCS/VCIS có nhiều khác biệt lớn, với tính năng quản lý tập trung, tích hợp nhiều hệ thống dữ liệu phức tạp. Cơ quan Hải quan và DN sẽ phải làm thủ tục trên hệ thống phần mềm hoàn toàn mới. Bởi vậy, trong quá trình triển khai chạy thử đã gặp rất nhiều khó khăn, không những từ việc CBCC Hải quan tiếp cận, sử dụng hệ thống, mà còn đến từ phía DN khi phải tiếp xúc với cái mới. Mặc dù vậy, thời điểm áp dụng chính thức đã được Tổng cục Hải quan “chốt”, và cùng với đó là một khối lượng công việc khổng lồ mà toàn ngành phải thực hiện để có thể bắt nhịp vào hệ thống thông quan mới.

Còn nhớ, ở giai đoạn đầu chạy thử hệ thống, trong khi Hải quan đã tăng tốc thì các DN lại đủng đỉnh, thiếu mặn mà với phần mềm thông quan mới mà ngành Hải quan sẽ áp dụng. Đây quả là thách thức lớn cho ngành Hải quan nói chung và các cục Hải quan nói riêng.

Xác định rõ nhiệm vụ, ở Cục Hải quan Hà Nội, Cục trưởng Nguyễn Văn Trường ra “chỉ thị”: “Không được kêu khó, chỉ được tìm mọi cách để vượt khó và phải vượt qua bằng được”. Chỉ thị được ban hành cùng hàng loạt mục tiêu cụ thể và các giải pháp đi kèm, đây rõ ràng là một mệnh lệnh mà ai cũng hiểu chỉ có một cách duy nhất là quyết tâm thực hiện.

Cục Hải quan Hà Nội đã thực hiện nhiều biện pháp để từng bước triển khai Hệ thống như gửi Thông báo, Thư ngỏ của Cục trưởng tới từng Giám đốc DN; tổ chức Hội nghị DN giới thiệu về VNACCS/VCIS; thành lập Tổ tư vấn để hướng dẫn trực tiếp qua điện thoại, email; tổ chức liên tục các lớp đào tạo; phối hợp với các cơ quan báo chí để tuyên truyền về lộ trình và tính bắt buộc đối với việc triển khai hệ thống VNACCS/VCIS… và đặc biệt là giao trách nhiệm cụ thể cho người đứng đầu chi cục, số lượng DN và tờ khai chạy thử được báo cáo lãnh đạo Cục hàng ngày.

Ngay từ tháng 12-2013, Hải quan Hà Nội đã giao chỉ tiêu về vận động DN tham gia chạy thử hệ thống VNACCS/VCIS cho mỗi chi cục, tổng cộng lập danh sách 1.035 DN thường xuyên làm thủ tục giao cho 12 chi cục trực thuộc. Những Chi cục nào nhận thấy khả năng không hoàn thành được chỉ tiêu đúng tiến độ phải kịp thời báo cáo và lãnh đạo Cục trực tiếp chỉ đạo hướng giải quyết. Và cách chọn DN có lượng tờ khai lớn, kim ngạch lớn tham gia Hệ thống là một cách làm sáng tạo, hợp lý.

Tại Hội nghị cán bộ chủ chốt đánh giá về công tác triển khai VNACCS/VCIS ngày 5-3, Cục trưởng Cục Hải quan Hà Nội Nguyễn Văn Trường nhấn mạnh: Mặc dù tỉ lệ DN đăng kí sử dụng và khai thử thành công trên Hệ thống tại Cục chiếm tỉ lệ cao trong toàn Ngành, tuy nhiên, để triển khai chính thức thành công vẫn còn rất nhiều việc phải thực hiện. Điều quan trọng là lãnh đạo các chi cục và từng CBCC phải tập trung, nỗ lực, quyết tâm và luôn luôn chủ động trong công việc. Cục trưởng Nguyễn Văn Trường yêu cầu mỗi chi cục phải lập kế hoạch chi tiết triển khai chính thức; kiểm tra, rà soát lại toàn bộ cấp, phân quyền người sử dụng trên hệ thống VNACCS/VCIS và các hệ thống tập trung.

Đến trước ngày 15-3, các chi cục thuộc Hải quan Hà Nội phải hoàn thành việc chuyển đổi dữ liệu từ mô hình phân tán của hệ thống KT559, GTT01 vào hệ thống xử lí tập trung cấp Tổng cục; sau đó sẽ tiếp tục chuyển đổi đối với hệ thống E-Customs… Toàn bộ các công việc nâng cấp, chuyển đổi, rà soát việc vận hành Hệ thống VNACCS/VCIS phải được hoàn thành trước ngày 1-4.

Với các biện pháp được triển khai đồng bộ, nên từ chỗ Hải quan phải vận động từng đối tượng DN, không lâu sau các DN đã chủ động kéo nhau đến đăng ký để được đào tạo và được tham gia chạy thử miễn phí. Ngoài những DN làm thủ tục qua Hải quan Hà Nội, còn có không ít DN làm thủ tục ở Cục Hải quan khác cũng đến đăng ký để được hướng dẫn, chạy thử. Lúc này, công tác đào tạo, hướng dẫn trở nên bận bịu hơn bao giờ hết, làm thế nào mà chỉ trong vòng 2 tháng, hơn 1.000 DN được trực tiếp “cầm tay chỉ việc”, quá trình khai báo thử nếu không thành công thì khai báo lại, DN mà lúng túng thì thực hành lại cho đến khi thao tác nhuần nhuyễn…, các CBCC được phân công đi đào tạo luôn phải căng mình ra với cường độ, khối lượng công việc lớn. Vừa đào tạo, hướng dẫn, vừa giải thích, giải quyết và đề xuất giải quyết những vướng mắc phát sinh, họ làm việc bất kể thời gian, kể cả ngày nghỉ, giờ nghỉ, miễn sao đáp ứng được yêu cầu của Hệ thống và của DN.

Đến ngày 6-2-2014, Tổng cục Hải quan có chỉ đạo giao chỉ tiêu vận động DN chạy thử hệ thống cho toàn ngành, trong đó giao Cục Hải quan Hà Nội danh sách vận động 352 DN. Nhờ sự chủ động và quyết liệt từ sớm mà chưa đầy nửa tháng sau, ngày 25-2-2014, Cục Hải quan Hà Nội đã hoàn thành cả chỉ tiêu vận động DN do Cục đề ra và do Tổng cục Hải quan giao. Tính đến ngày 15-3-2014, tại Cục Hải quan Hà Nội đã có 2.323 DN tham gia chạy thử thành công Hệ thống VNACCS/VCIS, với tổng số tờ khai được khai báo thử thành công là trên 41 ngàn tờ khai (chiếm gần 30% tổng số tờ khai của toàn ngành), trở thành đơn vị dẫn đầu toàn ngành về chỉ tiêu vận động DN tham gia chạy thử hệ thống VNACCS/VCIS.

Kết quả trên khẳng định sự thành công của ý chí thống nhất và lòng quyết tâm từ tư tưởng chỉ đạo của lãnh đạo đến việc thực hiện của Ban triển khai VNACCS/VCIS, của các CBCC làm nhiệm vụ trực tiếp. Tuy nhiên, đây mới chỉ là “trận đầu”, chưa thể được nghỉ ngơi, những cái đầu làm việc không biết mệt mỏi và trái tim nhiệt huyết lại ngay lập tức bắt tay vào một “trận chiến” tiếp theo có tính quyết liệt không kém - “trận chiến” chuyển đổi dữ liệu…

Thùy Dương

(Bài 2: Ăn... dữ liệu, ngủ mơ thấy... dữ liệu)