Dịch Covid-19 “phơi bày” các điểm yếu của ngành Thực phẩm - Đồ uống

Gần 95% doanh nghiệp F&F đã điều chỉnh lại cơ cấu tỷ trọng và mạng lưới phân phối của mình để thích nghi với khủng hoảng

Thông tin được chia sẻ tại Diễn đàn Xuất khẩu trực tuyến ngành thực phẩm và đồ uống 2020 do VCCI phối hợp với Tập đoàn thương mại điện tử Alibaba tổ chức chiều 29/10.

Áp lực chuyển đổi số

Ông Trần Phú Lữ, Phó Giám đốc ITPC cho hay, do ảnh hưởng dịch Covid-19, các hoạt động sản xuất và xuất nhập khẩu tại Việt Nam nói chung và TPHCM nói riêng bị ảnh hưởng không nhỏ. Tuy nhiên, giá trị xuất khẩu của một số ngành hàng đang có dấu hiệu phục hồi và còn phát triển mạnh hơn trước cả giai đoạn dịch bùng phát. Điển hình trong số đó là ngành hàng F&B. Theo số liệu của Cục Thống kê TPHCM, trong 9 tháng năm 2020, chỉ số sản xuất ngành chế biến thực phẩm ghi nhận tăng trưởng 3,4% so với cùng kỳ năm trước.

Ông Trần Phú Lữ cũng chỉ ra rằng, thói quen và hành vi tiêu dùng đã thay đổi, khách hàng đã chuyển sang mua bán trực tuyến nhiều hơn. Đặc biệt, trong bối cảnh thương mại toàn cầu có nhiều diễn biến khó lường do tác động của đại dịch Covid-19, việc xuất khẩu của nhiều ngành hàng chủ lực tăng chậm lại, thì xuất khẩu trực tuyến là một trong những kênh hiệu quả nhất để DN nhanh chóng tiếp cận tới mọi thị trường trong ngắn hạn, bao gồm những thị trường đang có tranh chấp thương mại. Trong dài hạn, xuất khẩu trực tuyến là xu hướng tất yếu giúp mở rộng thị trường, giảm chi phí, tiếp cận trực tiếp với người tiêu dùng.

Đồng quan điểm này, ông Võ Tân Thành, Phó Chủ tịch VCCI đánh giá, dịch Covid-19 đã khẳng định tầm quan trọng của việc chuyển đổi số, áp dụng công nghệ số trong tất cả các hoạt động, đặc biệt là hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp (DN).

Theo thống kê từ trang Thương mại điện tử Alibaba.com, lượng tìm kiếm mặt hàng F&B đã tăng từ 62% lên 152% và Việt Nam là quốc gia xếp thứ 7 về lượng đơn hàng nhận được nhiều nhất đến từ các quốc gia: Ấn Độ, Mỹ, Anh, Pakistan, Nam Phi, Brazil… Qua đó có thể nhận thấy, Covid-19 đã thật sự giúp đẩy mạnh nhu cầu mua hàng F&B qua thương mại điện tử.

Nhạy bén chuyển đổi để vượt thách thức

Theo khảo sát của Vietnam Report, đối mặt với một cú sốc như Covid-19, 85% DN gặp khó khăn liên quan đến việc phân phối, logistics. Cụ thể, DN cho biết nhu cầu thực phẩm thiết yếu, đóng gói tăng cao nhưng lượng hàng lưu kho không đủ, DN phải tăng công suất để đáp ứng nhu cầu thị trường trong khi các nhà hàng đóng cửa khiến mức tiêu thụ đồ uống giảm xuống… Điều đáng mừng là đã có tới 94,7% DN đã nhận ra điểm yếu này và đang điều chỉnh lại cơ cấu tỷ trọng và mạng lưới phân phối của mình để có thể thích nghi với khủng hoảng.

Khó khăn khác nữa mà DN trong ngành phải đối mặt chính là việc quản trị nhân sự khi số lượng lao động sử dụng khá lớn, vấn đề đảm bảo an toàn y tế và lao động tại nơi làm việc, phân chia lao động hợp lý… Bên cạnh đó là việc đứt gãy nguồn cung ứng nguyên liệu do không chủ động được nguồn cung…

Trong bối cảnh đó, có tới 68,4% DN trong ngành đánh giá Covid-19 đã tạo ra cú hích đẩy mạnh công cuộc chuyển đổi số. Bằng chứng là những DN đã xây dựng và ứng dụng quy trình công nghệ hiện đại trong hoạt động sản xuất và quản lý tỏ ra rất vững vàng trong khủng khoảng. Trừ những công nhân trực tiếp sản xuất tại nhà máy buộc phải làm luân phiên theo ca, tất cả các hoạt động khác của DN đều có thể điều khiển và giám sát từ xa thông qua các phần mềm, ứng dụng và hệ thống camera từ xuất, nhập kho, giao nhận, bán hàng, phân phối hay các cuộc họp trực tuyến kết nối các chi nhánh trên khắp cả nước…

Thêm vào đó, 63,2% DN cho rằng đây là cơ hội để đẩy nhanh đổi mới sáng tạo. Đổi mới từ hệ thống phân phối: điều chỉnh tỷ trọng giữa kênh truyền thống và kênh hiện đại, phát triển các ứng dụng tăng cường trải nghiệm khách hàng khi mua sắm, đổi mới từ thiết kế bao bì, nhãn hiệu sản phẩm thân thiện với môi trường, đổi mới từ phát triển các dòng sản phẩm tăng cường sức đề kháng và hệ miễn dịch hơn…

Với sự chuyển đổi nhạy bén như trên, nên mặc dù bị tác động nghiêm trọng do Covid-19 nhưng có đến gần 58% DN trong ngành đánh giá triển vọng ngành trong các tháng cuối năm 2020 khá tích cực và trên 50% DN có niềm tin rõ rệt vào sự phục hồi kinh tế nhanh chóng của Việt Nam.

Bên cạnh đó, các hiệp định thương mại như EVFTA, CPTPP cũng đang mở ra cơ hội xuất khẩu cho ngành F&B, đi kèm với đó là lượng vốn đầu tư nước ngoài nhiều hơn, thu hút phát triển và chuyển giao công nghệ…