Người dân đến làm thủ tục tại Chi cục Thuế thành phố Thủ Đức ngày 20/7/2023. Ảnh: N.Trang

Nhiều dấu hiệu bất thường

Theo ghi nhận của một số cơ quan thuế, thời gian gần đây, việc xuất hóa đơn của một số doanh nghiệp có dấu hiệu bất thường. Điển hình, tại Chi cục Thuế quận Bình Thạnh, TPHCM qua rà soát hóa đơn điện tử của các doanh nghiệp trên địa bàn quận, đơn vị đã phát hiện một công ty yến sào chỉ trong vòng 7 ngày đã xuất hóa đơn trị giá 34.000 tỷ đồng (tương đương gần 1,5 tỷ USD).

Chi cục trưởng Chi cục Thuế quận Bình Thạnh Đặng Khắc Phúc cho biết, để ra số doanh thu khổng lồ này, doanh nghiệp đã xuất hóa đơn cả ngày lẫn đêm. Điều bất thường hơn là khi kiểm tra, đơn vị phát hiện trong tổng giá trị hóa đơn mà công ty này đã xuất chỉ có 40 triệu đồng hóa đơn kinh doanh yến, còn lại là hóa đơn xuất vào thị trường chứng khoán. Chi cục Thuế Bình Thạnh đã đã báo cáo Cục Thuế TPHCM và Tổng cục Thuế để kiểm tra, xử lý việc sử dụng hóa đơn của công ty yến sào này.

Theo ông Đặng Khắc Phúc, hiện quận Bình Thạnh quản lý 22.000 doanh nghiệp, 16.000 hộ, cá nhân kinh doanh. Chỉ trong thời gian từ 1/7/2022 đến 30/6/2023 đã có hơn 17,8 triệu hóa đơn điện tử có mã xác thực của cơ quan thuế đã được xuất cho bên mua, trong khi số hóa đơn điện tử không có mã được xuất là 453.000. Điều này cho thấy, số lượng hóa đơn rất lớn, đa dạng về ngành nghề, lĩnh vực và hình thức kinh doanh nên đã xuất hiện hàng loạt rủi ro đối với người mua sử dụng hóa đơn điện tử bất hợp pháp, cũng như các đối tượng bán hóa đơn điện tử bất hợp pháp. Bên cạnh các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh thật, không ít doanh nghiệp có mong muốn tìm lợi nhuận ngoài sản xuất nên lấy hóa đơn bất hợp pháp để nộp ít thuế, hoặc trốn thuế.

Những “kẻ hở” cần bịt chặt

Theo các chuyên gia, một số cá nhân khai thác kẽ hở của việc cấp đăng ký kinh doanh, theo đó chỉ cần sử dụng giấy tờ tùy thân của bất cứ cá nhân nào đều có thể đăng ký đại diện doanh nghiệp mà không cần chứng minh nhân thân, địa chỉ trụ sở hay cơ sở kinh doanh…

Chia sẻ với phóng viên, Chi cục trưởng Chi cục Thuế thành phố Thủ Đức Phan Văn Dũng cho biết, lợi dụng sự thông thoáng trong thủ tục thành lập doanh nghiệp nên các đối tượng sử dụng căn cước công dân của các cá nhân bị mất/đánh cắp, thuê người không có hiểu biết làm đại diện pháp luật… để thành lập doanh nghiệp, chuỗi doanh nghiệp hoặc mua lại doanh nghiệp đang hoạt động để đăng ký doanh nghiệp. Điều này tạo kẽ hở cho các đối tượng thành lập doanh nghiệp “ma” mua bán lòng vòng hóa đơn mà không cần giao dịch thực tế.

Đơn cử tại địa bàn thành phố Thủ Đức hiện có 103 doanh nghiệp “ma” nằm trong danh sách 524 doanh nghiệp bán hóa đơn không hợp pháp, hóa đơn khống theo thống kê của Tổng cục Thuế tại Công văn 1798/TCT-TTKT ngày 16/5/2023. Qua thực tế kiểm tra của Chi cục Thuế thành phố Thủ Đức cho thấy, 103 doanh nghiệp này hiện đều không còn hoạt động tại địa chỉ đăng ký kinh doanh. Trong đó có không ít trường hợp doanh nghiệp sử dụng “chiêu” đăng ký địa chỉ kinh doanh “ảo” sai số nhà, sai tên phường… khiến việc quản lý của cơ quan chức năng gặp khó khăn vì quản lý trên thông tin không có thật.

Mới đây, qua rà soát vi phạm đối với Công ty TNHH Xây dựng H.B.Q địa chỉ tại phường Hiệp Bình Chánh, thành phố Thủ Đức, TPHCM được biết công ty này đã sử dụng căn cước công dân của bà T.T.Y.N, thường trú tại xã Tân An, huyện Vĩnh Cửu, tỉnh Đồng Nai. Làm việc với bà T.T.Y.N cho biết không thực hiện Đăng ký kinh doanh, thành lập doanh nghiệp, kê khai thuế với cơ quan thuế cũng như không mở tài khoản ngân hàng liên quan đến doanh nghiệp này. Đồng thời, không đóng dấu ký tên trên hóa đơn GTGT và không biết gì về việc nộp tờ khai thuế, hồ sơ thuế, không điều hành quản lý, không nhận bất cứ khoản thu nhập gì liên quan đến doanh nghiệp nêu trên.

Tính đến ngày 20/7, đơn vị đã thực hiện việc rà soát 2.768 doanh nghiệp có hoạt động mua hóa đơn liên quan đến 103 doanh nghiệp mua bán hóa đơn bất hợp pháp, hóa đơn khống. Đơn vị đã thực hiện truy hoàn thuế GTGT của 982 doanh nghiệp với 1.320 hóa đơn. Tổng số tiền thuế GTGT phải nộp cho ngân sách gần 24 tỷ đồng, số tiền giảm khấu trừ trên 12,4 tỷ đồng, số tiền giảm chi phí trên 185 tỷ đồng và số thuế thu nhập doanh nghiệp truy thu đạt gần 26 tỷ đồng. Hiện đơn vị đang tiếp tục thực hiện truy thu thuế và xử phạt đối với các doanh nghiệp theo quy định.

Phát biểu tại Hội nghị sơ kết công tác thuế 6 tháng đầu năm 2023 của Cục Thuế TPHCM mới đây, ông Phi Vân Tuấn, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế cho rằng, tội phạm mới về thuế đang gia tăng nhanh và mạnh. Theo đó, ngành thuế cần có biện pháp tuyên truyền để doanh nghiệp ý thức tốt hơn về hành vi trốn lậu thuế.

Bên cạnh đó, ngành Thuế sẽ phối hợp với cơ quan Công an để làm rõ một số vụ việc, đường dây mua bán hóa đơn bất hợp pháp. Trước mắt, lãnh đạo chi cục thuế đang kiến nghị cơ quan quản lý thống nhất phương án xử lý với doanh nghiệp có sử dụng hóa đơn của đường dây 524 doanh nghiệp "ma" buôn bán hóa đơn bất hợp pháp.