So với nhiều nước trên thế giới, tỷ trọng thuế trong giá xăng dầu bán ra của nước ta hiện nay vẫn thấp hơn mức bình quân chung. Ảnh Internet.

Thời gian qua, có ý kiến băn khoăn về việc tại sao đánh thuế tiêu thụ đặc biệt đối với xăng và có phù hợp không vì đây là mặt hàng cần thiết, nguyên liệu đầu vào cho sản xuất.

Phản hồi về vấn đề này, Bộ Tài chính cho biết, thuế tiêu thụ đặc biệt là sắc thuế gián thu, thẩm quyền quyết định của Quốc hội. Thuế tiêu thụ đặc biệt đánh vào một số hàng hóa, dịch vụ Nhà nước không khuyến khích tiêu dùng vì có hại cho sức khoẻ (thuốc lá, rượu, bia,...), cần tiêu dùng tiết kiệm (như xăng gốc hoá thạch) hoặc hàng hoá, dịch vụ cao cấp, đắt tiền điều tiết thu nhập (ô tô, máy bay, du thuyền, chơi gôn,...).

Do xăng là nhiên liệu gốc hóa thạch, không tái tạo cần phải sử dụng tiết kiệm nên theo thông lệ quốc tế luôn thuộc đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt.

Theo tổng kết kinh nghiệm quốc tế về chính sách thuế tiêu thụ đặc biệt, hầu hết các nước trên thế giới đều thu thuế tiêu thụ đặc biệt đối với mặt hàng xăng. Đơn cử, các nước châu Âu, Pháp thu thuế tiêu thụ đặc biệt 0,6629 EUR/lít đối với xăng E10 và 0,6829 EUR/lít đối với xăng khoáng; Đức thu 0,6545 EUR/lít đối với xăng có hàm lượng sunfua dưới 10mg/kg, 0,6698 EUR/lít đối với xăng có hàm lượng sunfua trên 10mg/kg; Hà Lan thu 0,81314 EUR/lít; Italy thu 0,7284 EUR/lít; Vương quốc Anh thu 0.5795 Bảng/lít.

Hay tại các nước châu Á, Hàn Quốc thu 311 Won/lít thuế tuyệt đối và thuế tỷ lệ 15%, Trung Quốc thu 1,52 Nhân dân tệ/lít, Úc thu 0,442 Đô la Úc/lít.

Còn tại các nước trong khu vực ASEAN: Campuchia thu thuế suất 25%, Thái Lan thu 6,50 Bạt Thái/lít đối với xăng khoáng, 5,85 Bạt Thái/lít đối với xăng 95 E10, 5,2 Bạt Thái /lít xăng 95 E20, 0,975 Bạt Thái/lít đối với xăng 95 E85, 3,2 Bạt Thái/lít đối với dầu Diesel), Singapore thu 0,41 Đô la Singapore/lít, Lào thu thuế suất 39%.

Tại Việt Nam, Luật thuế Tiêu thụ đặc biệt đã quy định xăng thuộc đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt từ năm 1999. Quy định này là phù hợp với mục tiêu thu thuế tiêu thụ đặc biệt và phù hợp với thông lệ quốc tế.

Như vậy, Bộ Tài chính đánh thuế tiêu thụ đặc biệt đối với mặt hàng xăng là phù hợp với thông lệ quốc tế.

Đối với hướng dẫn tiêu dùng trong xã hội, đây là nhiên liệu hóa thạch cần sử dụng tiệt kiệm, hiệu quả. Việc điều chỉnh giá xăng dầu phải linh hoạt, bám sát thị trường, trong khi việc điều chỉnh thuế tiêu thụ đặc biệt do Quốc hội quy định tại kỳ họp Quốc hội 6 tháng/lần.

Bên cạnh đó, cũng có ý kiến cho rằng cần điều chỉnh thuế suất thuế nhập khẩu MFN đối với xăng. Về vấn đề này, Bộ Tài chính cho biết, Nghị định số 57/2020/NĐ-CP ngày 25/5/2020 của Chính phủ quy định mức thuế suất thuế nhập khẩu ưu đãi (MFN) đối với mặt hàng xăng là 20%; các mặt hàng dầu diezen, mazut, dầu hỏa và nhiên liệu bay có mức thuế nhập khẩu MFN là 7%. Về thuế nhập khẩu ưu đãi đặc biệt, theo các Hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam là thành viên thì mặt hàng xăng (bao gồm cả E5, E10) có mức thuế nhập khẩu ưu đãi đặc biệt (thuế suất FTA) theo Hiệp định ATIGA, Hiệp định VKFTA là 8%, Hiệp định VNEAEU là 8,8%-8% và Hiệp định ACFTA là 20%; các mặt hàng dầu diezen, madút, dầu hỏa và nhiên liệu bay có mức thuế nhập khẩu FTA theo Hiệp định VNEAEU là 7%, theo Hiệp định ATIGA và Hiệp định VKFTA là 0%.

Hiện nay, xăng dầu nhập khẩu chủ yếu từ thị trường các nước ASEAN, Hàn Quốc với mức thuế nhập khẩu FTA là 8% đối với xăng và 0% đối với dầu. Trong quý 3/2021, dịch Covid-19 diễn biến phức tạp đã ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng và làm tăng giá vận chuyển hàng hóa lên rất cao. Do đó, mặc dù lượng xăng dầu nhập khẩu theo thuế suất MFN có xu hướng tăng gần đây nhưng cũng chỉ chiếm khoảng 6% trong tổng nhu cầu xăng dầu tiêu thụ của cả nước. Khi dịch bệnh được kiểm soát và các chuỗi cung ứng được phục hồi, tỷ trọng xăng dầu nhập khẩu theo thuế suất FTA dự báo sẽ tăng nhanh trở lại như trước đây.

Bộ Tài chính khẳng định, từ những phân tích trên cho thấy, trong điều kiện hiện nay, việc điều chỉnh giảm mức thuế suất MFN đối với xăng dầu khó có thể làm cho giá xăng dầu trong nước giảm do tỷ trọng xăng dầu nhập khẩu theo thuế suất MFN chiếm tỷ trọng rất thấp. Cùng với đó, việc điều chỉnh giảm thuế suất MFN đối với mặt hàng xăng dầu sẽ thu hẹp dư địa đàm phán các Hiệp định FTA mới theo nguyên tắc có đi có lại.