Thơm ngon tô canh chua cá sạo. (Ảnh: Thanh Ly)

Một ngày nắng nhạt, tôi và nhóm bạn rong ruổi ven bờ đoạn cuối con sông Thu Bồn - nơi dòng nước sắp hòa vào vùng biển Cửa Đại (Hội An, Quảng Nam). Thấp thoáng bóng ngư phủ giăng lưới, quăng chài bắt cá.

Nguyên liệu cho món canh chua cá sạo - Ảnh: Thanh Ly

Sông Thu Bồn mùa nước cạn không chỉ xanh biếc, hiền hòa, mà còn là thời điểm những đàn cá biển, lươn biển, chạch biển..., đặc biệt là lũ cá sạo, theo dòng vào vùng nước lợ sinh sôi nảy nở. Vậy là có duyên, nhóm tôi lại được người bạn nhà ở ven sông chiêu đãi những món ngon chế biến từ cá sạo.

Với những cư dân bao đời cần mẫn giăng câu, chài lưới đánh bắt cá tôm ở cuối sông Thu Bồn thì có lẽ không ai xa lạ gì con cá sạo - loài cá có thân bầu dục dài, dẹt bên, viền lưng cong đều, viền bụng gần như thẳng.

Nổi tiếng bởi thịt có vị ngọt, béo và sự đơn giản trong cách chế biến nhưng vẫn tạo hương vị riêng, cá sạo được xem là món ngon bổ dưỡng không thể thiếu trong mâm cơm của nhiều gia đình nơi đây.

Lần đầu thưởng thức món cá sạo kho già lửa với dưa, cải muối mới biết không món cá kho nào sánh bằng.

Người dân thả lưới đánh bắt cá sạo nơi cửa biển hạ nguồn sông Thu. (Ảnh: Thanh Ly)

Tươi ngon cá sạo vừa bắt. (Ảnh: Thanh Ly)

Cá sau khi làm sạch để ráo nước, ướp cùng đường, muối, ớt, nghệ chừng mươi lăm phút. Lót dưới đáy nồi một lớp dày dưa cải, dưa gang muối đã cắt lát vừa ăn rồi xếp cá lên trên.

Đun cho mẻ cá sôi bùng rồi hạ lửa thật nhỏ, khi gia vị thấm thì đổ thêm một ít nước vào kho tiếp, xốc nhẹ mẻ cá đôi ba lần, khi nước sền sệt là được.

Cái hút khách của món này chính là vị ngọt rất riêng trong từng thớ thịt cá trắng ngần xen lẫn chút hăng hăng của dưa, cải không thể lẫn đi đâu được, ăn với cơm vừa thơm vừa béo, rất ngon lành.

Cả nhóm đang xuýt xoa với món cá sạo kho thì anh bạn từ dưới bếp bưng lên một tô canh chua nóng hổi. Anh giơ tay đẩy vội phên cửa gỗ, cơn gió nồm từ ngoài sông thổi thốc vào, lan tỏa mùi canh chua ngọt lành.

Nhâm nhi từng muỗng canh là một cảm giác thật khó tả.

Nếu từng thưởng thức món canh chua đậm, ngọt ở miền Nam hay canh chua miền Bắc với vị thanh nhẹ và phong phú về gia vị nguyên liệu, thì khi thưởng thức món canh chua cá sạo nơi sông Thu bạn sẽ phải rất ngạc nhiên vì món canh quá mộc mạc, giản đơn nhưng vẫn rất đậm đà.

Hấp dẫn đĩa cá sạo kho. (Ảnh: Thanh Ly)

Đôi con cá sạo tươi nguyên mới bắt lên bờ, chỉ với nguyên liệu vườn nhà, vài trái cà chua, khế rồi chạy ra vườn hái cọng rau thơm.

Khi nồi canh sôi bùng, thả cá, cà chua, thơm vào đợi sôi thêm vài dạo nêm nếm gia vị vừa ăn, tắt bếp là có thể vừa hít hà, vừa húp sồn sột chén cơm canh trắng ngần, nhẩn nha vài cọng rau thơm là trọn vị.

Con sông Thu Bồn hiền hòa đã dâng bao sản vật cho đời và tấm lòng chất phác của cư dân đôi bờ đã níu chân lữ khách, để thêm một lần thưởng thức một món ngon, món cá sạo bình dị nhưng mang đậm hồn quê.