Công chức Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Đà Nẵng kiểm tra hàng hóa XNK Ảnh: N.Linh

Trong 6 tháng đầu năm, số thu ngân sách nhà nước của Cục Hải quan Đà Nẵng giảm hơn 1.000 tỷ đồng so với cùng kỳ năm 2022. Cụ thể, đơn vị thu đạt 1.736,8 tỷ đồng, đạt 34,7% dự toán, giảm 38,6% so với cùng kỳ năm ngoái.

Kết quả sụt giảm của số thu không nằm ngoài diễn biến xuất nhập khẩu cả nước nói chung và và địa bàn Đà Nẵng nói riêng. Theo Cục Hải quan Đà Nẵng, trong nửa đầu năm 2023, kim ngạch xuất nhập khẩu qua đơn vị đạt 1.835,7 triệu USD, giảm 17,9% so với cùng kỳ năm 2022. Trong đó, kim ngạch xuất khẩu đạt 1.047,3 triệu USD, giảm 14,3% so với cùng kỳ ngăm ngoái, kim ngạch nhập khẩu đạt 788,3 triệu USD, giảm 22,2%.

Đáng chú ý, kim ngạch xuất nhập khẩu có thuế đạt 478,4 triệu USD, giảm 26,6% so với cùng kỳ, trong đó kim ngạch xuất khẩu có thuế đạt 53,9 triệu USD, giảm 6,5%, kim ngạch nhập khẩu có thuế đạt 424,4 triệu USD, giảm 28,5%.

Trong đó, kim ngạch xuất nhập khẩu và số thuế phải thu của một số mặt hàng giảm mạnh so với năm 2022. Mặt hàng nhôm vụn, kim ngạch xuất khẩu có thuế giảm 52,4%, số thuế phải thu giảm 57,2%; mặt hàng linh kiện, phụ tùng, phụ kiện ô tô, kim ngạch nhập khẩu có thuế giảm 34,4%, số thuế thu giảm 42,3%; mặt hàng máy móc thiết bị, công cụ dụng cụ, kim ngạch nhập khẩu có thuế giảm 51,5%, số thuế phải thu cũng giảm tương ứng 55,8%. Đặc biệt, mặt hàng ô tô nguyên chiếc kim ngạch nhập khẩu có thuế và số thuế phải thu giảm 100%; mặt hàng thực phẩm đông lạnh giảm 63,8% kim ngạch nhập khẩu có thuế và giảm 60,1% số thuế phải thu.

Kim ngạch xuất nhập khẩu có thuế sụt giảm ảnh hưởng trực tiếp đến số thu ngân sách của Cục Hải quan Đà Nẵng. Các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả thu ngân sách nhà nước được Cục Hải quan Đà Nẵng phân tích, chủ yếu do chính sách về quản lý nhập khẩu xe ô tô không nhằm mục đích thương mại tại Thông tư 45/2022/TT-BTC chặt chẽ hơn, do đó số thu từ mặt hàng xe ô tô nhập khẩu theo hình thức quà biếu, tặng qua cửa khẩu Cảng Đà Nẵng giảm mạnh, chỉ đạt 22,4 tỷ đồng, chiếm tỷ trọng không đáng kể trong số thu ngân sách, trong khi đó số thu mặt hàng này cùng kỳ năm 2022 là hơn 666 tỷ đồng, chiếm 24,3% tổng thu ngân sách của đơn vị.

Nguồn thu chủ yếu của Cục Hải quan Đà Nẵng là thu từ nhập khẩu linh kiện, phụ tùng ô tô, tuy nhiên, số thu từ mặt hàng này cũng giảm mạnh trong năm 2023. Đáng chú ý là Tập đoàn Trường Hải nhập khẩu linh kiện, phụ tùng ô tô qua cửa khẩu Cảng Đà Nẵng đạt gần 778 tỷ đồng, giảm 36,6% so với cùng kỳ năm ngoái, chiếm 44,7% tổng số thu ngân sách nhà nước. Đặc biệt khác với năm 2022, năm 2023 nhiều công ty thành viên của Trường Hải không phát sinh số thu tại Hải quan Đà Nẵng.

Ngoài Tập đoàn Trường Hải thì Cục Hải quan Đà Nẵng không có DN có số thu lớn, hầu hết đều là các doanh nghiệp có số thu vừa và nhỏ (so với tổng thu), tổng thu của các DN này đạt hơn 936 tỷ đồng, xấp xỉ số thu cùng kỳ năm 2022, chiếm 53,9% tổng thu ngân sách.

Thực tế đặc thù địa bàn cũng được cho là không có đột biến để tạo đòn bẩy cho số thu ngân sách của Cục Hải quan Đà Nẵng. Bởi trên địa bàn không có nhiều doanh nghiệp lớn, phát sinh số thu từ hoạt động xuất nhập khẩu cao; không có mặt hàng truyền thống có nguồn thu chủ lực và các mặt hàng mới phát sinh, không có đột biến tăng. Các dự án đầu tư phát sinh số thu thuế xuất nhập khẩu trên địa bàn thành phố không nhiều và phần lớn các nhà đầu tư lựa chọn hình thức DN gia công, sản xuất xuất khẩu, chế xuất để hưởng ưu đãi về thuế.

Hơn nữa, hạ tầng giao thông vận tải, cảng biển Đà Nẵng tuy đã được đầu tư, phát triển trong những năm qua nhưng vẫn còn thiếu đồng bộ: kho, bãi bến không đủ diện tích, quy mô cho hàng rời, tàu lớn cập cảng, xếp dỡ... Đặc biệt, cảng hàng không mới chỉ khai thác được hành khách, không có đủ điều kiện để có thể khai thác các chuyến bay hàng hóa; hệ thống các dịch vụ logistics còn nhỏ chưa hấp dẫn các nhà đầu tư lớn. Hơn nữa, quy mô các khu công nghiệp không lớn, số lượng doanh nghiệp có hoạt động sản xuất, kinh doanh xuất nhập khẩu trong khu chưa nhiều.

Để tạo thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu, thu hút nguồn thu, hiện Cục Hải quan Đà Nẵng tiếp tục tập trung nâng cao chất lượng công tác đối thoại, tháo gỡ vướng mắc cho DN. Lãnh đạo Cục Hải quan Đà Nẵng cho biết sẽ tiếp tục tổ chức đối thoại với doanh nghiệp dựa trên khảo sát nhu cầu của doanh nghiệp để nâng cao chất lượng làm thủ tục hải quan, tập trung đối thoại theo chuyên đề nhằm giúp DN nhanh chóng tiếp cận kịp thời các quy định, chính sách pháp luật cũng như chuyên sâu đến các vấn đề doanh nghiệp quan tâm.